پرش به محتوا

تحدی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۸۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ اوت ۲۰۱۹
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
خط ۴: خط ۴:
تَحَدّی‌ هماوردخواستن و به‌مبارزه‌طلبیدن رقیب برای آشکارشدن ناتوانی او است.<ref> شرح المصطلحات الکلامیه، ۱۴۱۵ق، ص۶۴.</ref> تحدی اصطلاحی در علوم قرآنی<ref>جواهری، «واکاوی ملاک تحدی در قرآن و نقد منطق تنزّلی»، ص۱۱۲.</ref> و [[کلام اسلامی]]<ref> شرح المصطلحات الکلامیه، ۱۴۱۵ق، ص۶۴.</ref>  و از شرایط [[معجزه]] است<ref>باقلانی، اعجاز القرآن، ۱۴۲۱ق، ص۱۶۱</ref> که براساس آن، [[پیامبران]] منکران [[نبوت|نبوتشان]] را به‌مبارزه می‌طلبد تا مانندی برای معجزاتش بیاورند.<ref>مؤدب، اعجاز قرآن در نظر اهل بیت، ۱۳۷۹ش، ص۱۷.</ref>
تَحَدّی‌ هماوردخواستن و به‌مبارزه‌طلبیدن رقیب برای آشکارشدن ناتوانی او است.<ref> شرح المصطلحات الکلامیه، ۱۴۱۵ق، ص۶۴.</ref> تحدی اصطلاحی در علوم قرآنی<ref>جواهری، «واکاوی ملاک تحدی در قرآن و نقد منطق تنزّلی»، ص۱۱۲.</ref> و [[کلام اسلامی]]<ref> شرح المصطلحات الکلامیه، ۱۴۱۵ق، ص۶۴.</ref>  و از شرایط [[معجزه]] است<ref>باقلانی، اعجاز القرآن، ۱۴۲۱ق، ص۱۶۱</ref> که براساس آن، [[پیامبران]] منکران [[نبوت|نبوتشان]] را به‌مبارزه می‌طلبد تا مانندی برای معجزاتش بیاورند.<ref>مؤدب، اعجاز قرآن در نظر اهل بیت، ۱۳۷۹ش، ص۱۷.</ref>


اعتبار تحدی بر این اصل استوار دانسته‌اند که اگر کاری از سوی [[خدا]] نباشد دیگران هم باید بتوانند مثل آن را انجام دهند و اگر نتوانستند معلوم می‌شود آن کار خدایی است.<ref> تفسیر موضوعی، ج ۱، ص۱۲۸ ۱۲۹، «قرآن در قرآن»؛ تسنیم، ج ۲، ص۴۱۳ ۴۱۴.</ref>
اعتبار تحدی بر این اصل استوار دانسته‌اند که اگر کاری از سوی [[خدا]] نباشد دیگران هم باید بتوانند مثل آن را انجام دهند و اگر نتوانستند معلوم می‌شود آن کار خدایی است.<ref> تفسیر موضوعی، ج ۱، ص۱۲۸ ۱۲۹، «قرآن در قرآن»؛ تسنیم، ج ۲، ص۴۱۳ ۴۱۴.</ref> در فرق [[معجزه]] با کارهای نوابغ، یا کرامات اولیا نیز تحدی را شرط کرده‌اند، چرا که‌گاه ممکن است خدا امکان انجام دادن کاری فرابشری را به کسی بدهد و او ادعای [[نبوت]] نداشته باشد.<ref>نک :عضدالدین، ج۳، ص۴۶۵.</ref>


==تحدی به قرآن==
==تحدی به قرآن==
در قرآن برای اثبات معجزه‌بودن قرآن و نبوت پیامبر(ص)، منکران به‌مبارزه دعوت شده‌اند و از آنها خواسته شده است که اگر قرآن را از جانب خدا نمی‌دانند، همانندی برای آن بیاورند<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۴۸۱.</ref> که به آن تحدی به قرآن گفته می‌شود.<ref>محقق سبزواری، اسرار الحکم، ۱۳۸۳ش، ص۴۷۲. </ref> تحدی قرآن شامل همه موجودات، شامل [[جنیان]] و انسان‌ها است؛ زیرا [[پیامبر اسلام]] (ص) خاتم [[انبیا|پیامبران]] و دعوت وی جهانی و جاودانی است و همه انسان‌ها و جنیان از عصر نزول تا پایان جهان مخاطب [[قرآن]] هستند.<ref>التمهید، ج ۴، ص۲۳-۲۴؛ من وحی القرآن، ج ۱۴، ص۲۲۷؛ نک: اعجاز القرآن، ص۹۰-۹۲.</ref>
در قرآن برای اثبات معجزه‌بودن قرآن و نبوت پیامبر(ص)، منکران به‌مبارزه دعوت شده‌اند و از آنها خواسته شده است که اگر قرآن را از جانب خدا نمی‌دانند، همانندی برای آن بیاورند<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۴۸۱.</ref> که به آن تحدی به قرآن گفته می‌شود.<ref>محقق سبزواری، اسرار الحکم، ۱۳۸۳ش، ص۴۷۲. </ref> تحدی قرآن شامل همه موجودات، شامل [[جنیان]] و انسان‌ها است؛ زیرا [[پیامبر اسلام]] (ص) خاتم [[انبیا|پیامبران]] و دعوت وی جهانی و جاودانی است و همه انسان‌ها و جنیان از عصر نزول تا پایان جهان مخاطب [[قرآن]] هستند.<ref>التمهید، ج ۴، ص۲۳-۲۴؛ من وحی القرآن، ج ۱۴، ص۲۲۷؛ نک: اعجاز القرآن، ص۹۰-۹۲.</ref>  به گفته شیخ طوسی هنگامی که قرآن بحث تحدی را مطرح کرد، اگر برای فصیحان عرب امکان داشت که هماوردی مانند [[قرآن]] بیاورند به جنگ‌های خونین و مشکلات دیگر تن نمی‌دادند<ref>نک :طوسی، ص۱۶۹.</ref>  


===آیات===
===آیات===
خط ۱۴: خط ۱۴:


===تحدی به الفاظ یا محتوا===
===تحدی به الفاظ یا محتوا===
برخی از محققان علوم قرآنی، با استناد به توصیف‌های قرآن از خویش و نیز آیه «فَأتوا بِکِتابٍ مِنْ عِندِ اللّهِ هُوَ اَهدی مِنهُما»<ref>سوره قصص، آیه۲۸.</ref> تحدی قرآن را ناظر به محتوا و مضمون کلام الهی و نه الفاظ آن می‌دانند .<ref> مناهج البیان، ج ۱، ص۵۸-۶۲؛ التمهید، ج ۶، ص۲۷-۲۸.</ref> مفسران با استناد به آیات، تحدی قرآن را به هدایت <ref>«'''فَأتوا بِکِتابٍ مِنْ عِندِ اللّهِ هُوَ اَهدی مِنهُما'''» قصص: ۲۸.</ref> <ref>تفسیر سید مصطفی خمینی، ج ۴، ص۵۲۵-۵۲۷. </ref> علم و معرفت، صدور آن از پیامبر امّی و درس نخوانده<ref>«'''قُل لَو شاءَ اللّهُ ما تَلَوتُهُ عَلَیکُم و لا اَدرکُم بِهِ فَقَد لَبِثتُ فیکُم عُمُرًا مِن قَبلِه'''» یونس: ۱۰، ۱۶.</ref><ref> مدخل التفسیر، ص۵۰-۵۱.</ref>، خبرهای غیبی <ref>«'''تِلکَ مِن اَنباءِ الغَیبِ نوحیها اِلَیکَ ما کُنتَ تَعلَمُها اَنتَ ولا قَومُک'''»(هود/۱۱، ۴۹</ref>، عدم اختلاف در آن و به بلاغت <ref>«'''فَأتوا بِعَشرِ سُوَر مِثلِهِ مُفتَرَیت'''»(هود/۱۱،۱۳</ref>و در برگیرنده کیفیت ادا و بیان و نیز محتوا<ref>التمهید، ج ۴، ص۲۳؛ المنیر، ج۱، ص۱۰۳.</ref> دانسته‌اند.
مفسرانی همچون [[سید قطب]]<ref>فی ظلال القران، ج ۴، ص۱۸۶۱-۱۸۶۳.</ref> و [[علامه طباطبایی]] <ref>المیزان، ج ۱، ص۶۲ ۶۸.</ref> تحدی و [[اعجاز قرآن]] را عام و در محتوا و الفاظ می‌دانند  چراکه اگر تحدی مختص به الفاظ قرآن بود خداوند آن را به عرب منحصر می‌کرد و مطلق نمی‌آورد.<ref> المیزان، ج ۱۰، ص۱۶۳.</ref> برای تحدی به قرآن، وجوهی دیگر، مانند فصاحت و بلاغت، نظم زیبا، حقانیت و راستی، نبود باطل و دروغ در آن، احکام و شرایع و معانی بلند نیز ذکر شده است.<ref>اعجاز القرآن، ۱۴ ۲۴.</ref> اما برخی از محققان علوم قرآنی، با استناد به توصیف‌های قرآن از خویش و نیز آیه «فَأتوا بِکِتابٍ مِنْ عِندِ اللّهِ هُوَ اَهدی مِنهُما»<ref>سوره قصص، آیه۲۸.</ref> تحدی قرآن را ناظر به محتوا و مضمون کلام الهی و نه الفاظ آن می‌دانند.<ref> مناهج البیان، ج ۱، ص۵۸-۶۲؛ التمهید، ج ۶، ص۲۷-۲۸.</ref> اینان با استناد به آیات، تحدی قرآن را به هدایت <ref>«'''فَأتوا بِکِتابٍ مِنْ عِندِ اللّهِ هُوَ اَهدی مِنهُما'''» قصص: ۲۸.</ref> <ref>تفسیر سید مصطفی خمینی، ج ۴، ص۵۲۵-۵۲۷. </ref> علم و معرفت، صدور آن از پیامبر امّی و درس نخوانده<ref>«'''قُل لَو شاءَ اللّهُ ما تَلَوتُهُ عَلَیکُم و لا اَدرکُم بِهِ فَقَد لَبِثتُ فیکُم عُمُرًا مِن قَبلِه'''» یونس: ۱۰، ۱۶.</ref><ref> مدخل التفسیر، ص۵۰-۵۱.</ref>، خبرهای غیبی <ref>«'''تِلکَ مِن اَنباءِ الغَیبِ نوحیها اِلَیکَ ما کُنتَ تَعلَمُها اَنتَ ولا قَومُک'''»(هود/۱۱، ۴۹</ref>، عدم اختلاف در آن و به بلاغت <ref>«'''فَأتوا بِعَشرِ سُوَر مِثلِهِ مُفتَرَیت'''»(هود/۱۱،۱۳</ref>و در برگیرنده کیفیت ادا و بیان و نیز محتوا<ref>التمهید، ج ۴، ص۲۳؛ المنیر، ج۱، ص۱۰۳.</ref> دانسته‌اند.
 
اما مفسرانی همچون [[سید قطب]]<ref>فی ظلال القران، ج ۴، ص۱۸۶۱-۱۸۶۳.</ref> و [[علامه طباطبایی]] <ref>المیزان، ج ۱، ص۶۲ ۶۸.</ref> تحدی و [[اعجاز قرآن]] را عام و در همه وجوه یاد شده می‌داند و گرنه خداوند تحدی را به عرب منحصر می‌کرد و مطلق نمی‌آورد.<ref> المیزان، ج ۱۰، ص۱۶۳.</ref> برای تحدی به قرآن، وجوهی دیگر، مانند فصاحت و بلاغت، نظم زیبا، حقانیت و راستی، نبود باطل و دروغ در آن، احکام و شرایع، معانی بلند و... نیز ذکر شده است که به موارد یاد شده باز می‌گردد، به هر روی<ref>نک:اعجاز القرآن، ۱۴ ۲۴.</ref> قرآن برای همه بشر فرود آمده و تحدی آن نیز عام و فراگیر است.<ref>مدخل التفسیر، ص۴۸.</ref> به گفته شیخ طوسی هنگامی که قرآن بحث تحدی را مطرح کرد، اگر برای فصیحان عرب امکان داشت که هماوردی مانند [[قرآن]] بیاورند به جنگ‌های خونین و مشکلات دیگر تن نمی‌دادند<ref>نک :طوسی، ص۱۶۹.</ref>


===هماورد نمایان===
===هماورد نمایان===
نخستین بار نضر بن حارث، دشمن سرسخت پیامبر، با نقل داستان‌های رستم و اسفندیار ادعای هماوردی با قرآن کرد. طبق برخی روایات‌شان نزول<ref> السیرة النبویه، ج۱، ص۱۹۵؛ تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۳۱۶؛ البرهان فی علوم قرآن، ج ۱، ص۲۴۶.</ref> [[آیه]] '''لَو نَشاءُ لَقُلنا مِثلَ هذا'''(انفال،۳۱) ناظر به وی است.
نخستین‌بار نضر بن حارث، دشمن سرسخت پیامبر، با نقل داستان‌های رستم و اسفندیار ادعای هماوردی با قرآن کرد. طبق برخی روایات‌شان نزول<ref> السیرة النبویه، ج۱، ص۱۹۵؛ تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۳۱۶؛ البرهان فی علوم قرآن، ج ۱، ص۲۴۶.</ref> [[آیه]] '''لَو نَشاءُ لَقُلنا مِثلَ هذا'''(انفال،۳۱) ناظر به وی است.


از [[مسیلمه]] نیز جملاتی رکیک در معارضه با قرآن نقل شده است.<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۱، ص۶۵؛ البدایة والنهایه، ج۵، ص۶۱.</ref>
از [[مسیلمه]] نیز جملاتی رکیک در معارضه با قرآن نقل شده است.<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۱، ص۶۵؛ البدایة والنهایه، ج۵، ص۶۱.</ref>