برهان‌های اثبات خدا: تفاوت میان نسخه‌ها

برهان‌های اثبات خدا (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۲ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۵۵

۲۹۵ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۲ اوت ۲۰۲۰

جز

تمیزکاری

دیداریویکی‌متن

Bazeli

Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor

۵٬۵۲۱

ویرایش

@@ خط ۳۱: / خط ۳۱: @@
 گفته شده برهان حرکت یا برهان مُحَرِّک اول (Proof of the prime mover) که قدیمی‌ترین [[برهان‌های جهان‌شناختی|برهان جهان‌شناختی]]{{یادداشت|براهین جهان‌شناختی (Cosmological Arguments)،‌ برهان‌هایی هستند که از راه واقعیت‌های مربوط به جهان مانند امکان، حدوث و حرکت به اثبات خدا می‌پردازند.(ادواردز، خدا در فلسفه، ۱۳۸۴ش، ص۵۷.)}} اثبات وجود [[خدا]] است،<ref>انواری، «براهین اثبات باری»، ص۶۵۰.</ref> اولین‌بار توسط [[ارسطو]] به صورت برهان ارائه شد؛ هرچند بن‌مایه‌های آن در آثار [[افلاطون]] نیز مطرح بود.<ref>ربانی گلپایگانی و امامی میبدی، «بررسی و نقد تقریرهای برهان حرکت»، ص۱۰.</ref>
-در [[فلسفه اسلامی]] برهان حرکت در [[فلسفه مشاء| فلسفه مَشّاء]]، براساس حرکت در اعراض{{یادداشت|حرکت یا تغییر تدریجی(مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۳۳۳) به یک لحاظ به دو قسم تقسیم می‌شود: حرکت در اعراض مانند حرکت مکانی (انتقال و جابجایی از مکانی به مکان دیگر)، حرکت در کیف‌ (تغییر تدریجی رنگ سبز سیب به رنگ سرخ)،‌ حرکت در کَمّ (تغییر و زیاد شدن قد انسان) و حرکت وضعی‌(حرکت کره زمین به دور خود)، (مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۲۷۱) و [[حرکت جوهری|حرکت در جوهر]]. براساس حرکت حرکت جوهری [[ملاصدرا]]، جوهر اشیاء نیز در حرکتند؛(به عنوان نمونه نگاه کنید:‌ ملاصدرا، اسفار، ۱۹۸۱م، ج۳، صص۶۹، ۷۷، ۱۰۱؛ مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۰ش، ج۲، صص۲۸۱-۲۹۱)}} تقریر می‌شد؛ زیرا آنها حرکت در جوهر را قبول نداشتند؛ اما [[ملاصدرا]] با طرح حرکت در جوهر، آن را براساس [[حرکت جوهری]] تقریر کرد.<ref>سبحانی، مدخل مسائل جدید در علم کلام، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۸.</ref>
+در [[فلسفه اسلامی]] برهان حرکت در [[فلسفه مشاء| فلسفه مَشّاء]]، براساس حرکت در اعراض{{یادداشت|حرکت یا تغییر تدریجی(مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۳۳۳) به یک لحاظ به دو قسم تقسیم می‌شود: حرکت در اعراض مانند حرکت مکانی (انتقال و جابجایی از مکانی به مکان دیگر)، حرکت در کیف‌ (تغییر تدریجی رنگ سبز سیب به رنگ سرخ)،‌ حرکت در کَمّ (تغییر و زیاد شدن قد انسان) و حرکت وضعی‌(حرکت کره زمین به دور خود)، (مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۲۷۱) و حرکت در جوهر. براساس حرکت حرکت جوهری، جوهر اشیاء نیز در حرکتند؛(به عنوان نمونه نگاه کنید:‌ صدرالدین شیرازی، اسفار، ۱۹۸۱م، ج۳، صص۶۹، ۷۷، ۱۰۱؛ مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۰ش، ج۲، صص۲۸۱-۲۹۱)}} تقریر می‌شد؛ زیرا آنها حرکت در جوهر را قبول نداشتند؛ اما [[ملاصدرا]] با طرح حرکت در جوهر، آن را براساس [[حرکت جوهری]] تقریر کرد.<ref>سبحانی، مدخل مسائل جدید در علم کلام، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۸.</ref>
 تقریرهای مختلفی از برهان حرکت ارائه شده است. برخی از این تقریرات، براساس مطلق حرکت (بدون در نظر گرفتن حرکت خاص) و بعضی براساس حرکت‌های خاص مانند حرکت نفوس، حرکت افلاک و [[حرکت جوهری]] صورت‌بندی شده است.<ref>ربانی گلپایگانی و امامی میبدی، «بررسی و نقد تقریرهای برهان حرکت»، ص۱۲و۱۳.</ref> توجه به فاعل یا غایت حرکت نیز موجب ظهور تقریرهای متفاوت شده است.<ref>ربانی گلپایگانی و امامی میبدی، «بررسی و نقد تقریرهای برهان حرکت»، ص۱۳.</ref>
@@ خط ۸۷: / خط ۸۷: @@
 در این دسته از برهان‌ها که به [[برهان صدیقین]] معروف است، از راه اصل هستی و اینکه اصل هستی و حقیقت آن، قابل انکار و تشکیک نیست، وجود خدا اثبات می‌شود.
-تقریر پیشرفته و تکامل یافته این برهان را [[ملاصدرا|صدرالدین شیرازی]] (متولد ۱۰۵۱ق / ۱۶۴۱م) ارائه کرده است <ref>ملاصدرا، ج۶، ص۱۳-۱۴</ref> و بعد از او، این برهان توسط فلاسفه دیگر، به صورت‌های دیگری نیز بیان شده است. [[سید محمد حسین طباطبائی|محمد حسین طباطبایی]] صورت خاصی از این برهان اقامه می‌کند که به نظر وی، نیاز به هیچ مسئله فلسفی ندارد و هر کسی می‌تواند آنرا قبول کند. این تقریر به این صورت است.
+تقریر پیشرفته و تکامل یافته این برهان را [[ملاصدرا]] (متولد ۱۰۵۱ق / ۱۶۴۱م) ارائه کرده است <ref>صدرالدین شیرازی، اسفار، ج۶، ص۱۳-۱۴</ref> و بعد از او، این برهان توسط فلاسفه دیگر، به صورت‌های دیگری نیز بیان شده است. [[سید محمد حسین طباطبائی|محمد حسین طباطبایی]] صورت خاصی از این برهان اقامه می‌کند که به نظر وی، نیاز به هیچ مسئله فلسفی ندارد و هر کسی می‌تواند آنرا قبول کند. این تقریر به این صورت است.
 مقدمه۱. اصل وجود( که غیر قابل تردید است)، عدم را نمی‌پذیرد؛
@@ خط ۹۵: / خط ۹۵: @@
 نتیجه: اصل هستی، واجب الوجود است.
-با توجه به این که اصل هستی، مسئله‌ای بدیهی است و هر کسی آنرا قبول دارد، وجود واجب الوجود بالذات که همان خدای ادیان است، نیز امری بدیهی است و نیازی به اثبات ندارد و با کوچکترین توجهی می‌توان به آن رسید.<ref>اسفار، ج۶، ص۱۴-۱۵، تعلیقه1</ref>
+با توجه به این که اصل هستی، مسئله‌ای بدیهی است و هر کسی آنرا قبول دارد، وجود واجب الوجود بالذات که همان خدای ادیان است، نیز امری بدیهی است و نیازی به اثبات ندارد و با کوچکترین توجهی می‌توان به آن رسید.<ref>صدرالدین شیرازی، اسفار، ج۶، ص۱۴-۱۵، تعلیقه1</ref>
 ==برهان‌های وجودی==
@@ خط ۱۳۵: / خط ۱۳۵: @@
 * [http://www.kalamislami.ir/article_61272.html ربانی گلپایگانی، علی، «برهان امکان در اندیشه فیلسوفان و متکلمان»،] فصلنامه کلام اسلامی، شماره ۹۷، بهار ۱۳۹۵ش.
 * صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة(اسفار)، تهران، ۱۳۸۶ق.
+* صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة(اسفار)، حاشيه علامه طباطبايى‌، بیروت، دار إحياء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۹۸۱م.
 * طباطبایی، سیدمحمد حسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، پاورقی مرتضی مطهری، تهران، انتشارات صدرا، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
 * طوسی، خواجه نصیر الدین، شرح الاشارات و التنبیهات، قم، نشر البلاغه، چاپ اول، ۱۳۷۵ش.
@@ خط ۱۴۱: / خط ۱۴۲: @@
 * فخر رازی، محمد بن عمر، کتاب الاربعین، حیدرآباد دکن، ۱۳۵۳ق.
 * فخر رازی، محمد بن عمر، المباحث المشرقیة فی علم الاهیات و الطبیعات، قم، نشر بیدار، ۱۳۷۰ش.
-*مانکدیم، احمد [ تعلیق ] شرح الاصول الخمسه، به کوشش عبدالکریم عثمان، قاهره، ۱۳۸۴ق /۱۹۶۵م.
+* مانکدیم، احمد [ تعلیق ] شرح الاصول الخمسه، به کوشش عبدالکریم عثمان، قاهره، ۱۳۸۴ق /۱۹۶۵م.
 *‌ مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ سوم، ۱۳۹۸ش.
 * مصباح یزدی، محمدتقی، خداشناسی‌(معارف قرآن‌۱)، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ نهم، ۱۳۹۸ش.