برهان‌های اثبات خدا: تفاوت میان نسخه‌ها

برهان‌های اثبات خدا (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۲ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۴۲

۸۸ بایت حذف‌شده ، ‏۱۲ اوت ۲۰۲۰

جز

←‏برهان حرکت

دیداریویکی‌متن

Bazeli

Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor

۵٬۵۲۶

ویرایش

@@ خط ۲۹: / خط ۲۹: @@
 ==برهان حرکت==
 {{نوشتار اصلی|برهان حرکت}}
-برهان حرکت یا برهان مُحَرِّک اول (Proof of the prime mover) که قدیمی‌ترین [[برهان‌های جهان‌شناختی|برهان جهان‌شناختی]]{{یادداشت|براهین جهان‌شناختی (Cosmological Arguments)،‌ برهان‌هایی هستند که از راه واقعیت‌های مربوط به جهان مانند امکان، حدوث و حرکت به اثبات خدا می‌پردازند.(ادواردز، خدا در فلسفه، ۱۳۸۴ش، ص۵۷.)}} اثبات وجود [[خدا]] است،<ref>انواری، «براهین اثبات باری»، ص۶۵۰.</ref> به دوران یونان باستان بازمی‌گردد.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا،‌ ۱۳۸۸ش، ص۱۷۶.</ref> گفته شده این برهان را اولین‌بار [[ارسطو]] به صورت برهان ارائه کرد؛ هرچند بن‌مایه‌های آن در آثار [[افلاطون]] نیز مطرح بود.<ref>ربانی گلپایگانی و امامی میبدی، «بررسی و نقد تقریرهای برهان حرکت»، ص۱۰.</ref>
+گفته شده برهان حرکت یا برهان مُحَرِّک اول (Proof of the prime mover) که قدیمی‌ترین [[برهان‌های جهان‌شناختی|برهان جهان‌شناختی]]{{یادداشت|براهین جهان‌شناختی (Cosmological Arguments)،‌ برهان‌هایی هستند که از راه واقعیت‌های مربوط به جهان مانند امکان، حدوث و حرکت به اثبات خدا می‌پردازند.(ادواردز، خدا در فلسفه، ۱۳۸۴ش، ص۵۷.)}} اثبات وجود [[خدا]] است،<ref>انواری، «براهین اثبات باری»، ص۶۵۰.</ref> اولین‌بار توسط [[ارسطو]] به صورت برهان ارائه شد؛ هرچند بن‌مایه‌های آن در آثار [[افلاطون]] نیز مطرح بود.<ref>ربانی گلپایگانی و امامی میبدی، «بررسی و نقد تقریرهای برهان حرکت»، ص۱۰.</ref>
 در [[فلسفه اسلامی]] برهان حرکت در [[فلسفه مشاء| فلسفه مَشّاء]]، براساس حرکت در اعراض{{یادداشت|حرکت یا تغییر تدریجی(مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۳۳۳) به یک لحاظ به دو قسم تقسیم می‌شود: حرکت در اعراض مانند حرکت مکانی (انتقال و جابجایی از مکانی به مکان دیگر)، حرکت در کیف‌ (تغییر تدریجی رنگ سبز سیب به رنگ سرخ)،‌ حرکت در کَمّ (تغییر و زیاد شدن قد انسان) و حرکت وضعی‌(حرکت کره زمین به دور خود)، (مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۲۷۱) و [[حرکت جوهری|حرکت در جوهر]]. براساس حرکت حرکت جوهری [[ملاصدرا]]، جوهر اشیاء نیز در حرکتند؛(به عنوان نمونه نگاه کنید:‌ ملاصدرا، اسفار، ۱۹۸۱م، ج۳، صص۶۹، ۷۷، ۱۰۱؛ مصباح یزدی، آموزش فلسفه، ۱۳۹۰ش، ج۲، صص۲۸۱-۲۹۱). به عنوان مثال جوهر یک درخت هر لحظه در حال تغییر تدریجی است که حاصل آن، تبدیل هسته به بوته کوچک گیاه و از آن به درخت است.(قدردان قراملکی، پاسخ به شبهات کلامی، ۱۳۹۳ش، صص۱۳۳و۱۳۴.) }} تقریر می‌شد؛ زیرا آنها حرکت در جوهر را قبول نداشتند؛ اما [[ملاصدرا]] با طرح حرکت در جوهر، آن را براساس [[حرکت جوهری]] تقریر کرد.<ref>سبحانی، مدخل مسائل جدید در علم کلام، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۸.</ref>
@@ خط ۳۵: / خط ۳۵: @@
 تقریرهای مختلفی از برهان حرکت ارائه شده است. برخی از این تقریرات، براساس مطلق حرکت (بدون در نظر گرفتن حرکت خاص) و بعضی براساس حرکت‌های خاص مانند حرکت نفوس، حرکت افلاک و [[حرکت جوهری]] صورت‌بندی شده است.<ref>ربانی گلپایگانی و امامی میبدی، «بررسی و نقد تقریرهای برهان حرکت»، ص۱۲و۱۳.</ref> توجه به فاعل یا غایت حرکت نیز موجب ظهور تقریرهای متفاوت شده است.<ref>ربانی گلپایگانی و امامی میبدی، «بررسی و نقد تقریرهای برهان حرکت»، ص۱۳.</ref>
-گفته شده برهان حرکت ابتدا از سوی [[ارسطو]] ارائه شد.<ref>ربانی گلپایگانی و امامی میبدی، «بررسی و نقد تقریرهای برهان حرکت»، ص۱۰؛ انواری، «براهین اثبات باری»، ص۶۵۰.</ref> سپس در کتاب‌های کلامی و فلسفی به عنوان یک دلیل بر اثبات خداوند مورد توجه قرار گرفت.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۱۶۹؛ ربانی گلپایگانی و امامی میبدی، «بررسی و نقد تقریرهای برهان حرکت»، ص۱۰.</ref> روند استدلال در این برهان به این صورت است:
+محتوای کلی این برهان چنین است:
+* جهان دارای حرکت است.
+* هر مُتحرِّکی نیازمند مُحرِّکی(حرکت‌دهنده) است (اصل علیت).
+* تسلسل در علت‌ها محال است.
+* پس سلسله حرکات باید منتهی شوند به حرکت‌دهنده‌ای که خود ثابت بوده و دارای حرکت نیست (مُحرِّک نامُتحرِّک اول).<ref>مطهری، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، ج۱۱، ص۱۰۶، ۱۰۷ و ۱۶۸.</ref>
-*مقدمه۱. موجودهایی که در عالم مشاهده می‌شود، همگی تغییر می‌کنند و حرکت دارند. <ref>ارسطو، فیزیک، گ b 250، سطر ff. 11، گ a261، سطر ۳۱ -a263، سطر ۳، متافیزیک، گ b 1071، سطرهای ۱۱ -۴، گ a1072، سطر۲۲</ref>
+از نظر برخی برهان حرکت، توانایی اثبات خدا و صفات او را ندارد و با آن تنها می‌توان ماوراء طبیعت (مُحَرِّک نامُتَحَرِّک مجرد) را اثبات کرد.<ref>طباطبایی، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ۱۳۷۲ش، ج۵،‌ ص۹۷؛ ٰجوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۱۷۱-۱۷۴؛ سبحانی، مدخل مسائل جدید در علم کلام، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۷.</ref> برای اثبات [[واجب الوجود]] و صفات او نیازمند استفاده از براهین دیگر مانند [[برهان امکان و وجوب]] هستیم.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۱۷۱و۱۷۴؛ سبحانی، مدخل مسائل جدید در علم کلام، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۷.</ref>
-*مقدمه۲. بر اساس اصل علیت، هر حرکتی نیاز به محرّک و موجودی دارد که آن حرکت را ایجاد کرده باشد.<ref>همو، فیزیک، گ b 200، سطر ff. 26 </ref>
+از دیدگاه [[عبدالله جوادی آملی|آیت الله جوادی آملی]]، به دلیل کاستی‌های این برهان، حکمای مسلمان به این برهان اکتفا نکرده و به برهان امکان و وجوب روی آورده‌اند.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۱۷۶.</ref>
-*مقدمه۳. به جهت اینکه دور و تسلسل در میان علت‌ها، ممکن نیست، پس نیاز به محرّکی است که خودش ثابت باشد و حرکت و تغییری نداشته باشد. <ref>همان، گ a256، سطر b-4 256، سطر ۲۳، گ b267، سطرهای ۶-۹</ref>
-*نتیجه: بنابراین، وجود خدا به عنوان موجودی که هیچ حرکتی ندارد و همواره ثابت است، اثبات می‌شود.
 ==برهان حدوث==