کاربر ناشناس
مرو: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Kmhoseini بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Kmhoseini بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''مرو''' نام شهری است باستانی از [[ایران]] که امروزه | '''مرو''' نام شهری است باستانی از [[ایران]] که امروزه در کشور [[ترکمنستان]] واقع است و در انتهای جنوبی کویر قره قوم و به فاصله سی فرسخی شمال شرقی [[سرخس]] واقع و از رود مرغاب (مرورود) مشروب می‌شود و سکنه آن [[مسلمان]] و [[شیعه]] مذهب‌اند. قدمت مرو به پیش از میلاد [[مسیح]] می‌رسد. [[داریوش اول]] در [[کتیبه بیستون]] مرو را '''مَرگَوش''' نامیده و با باختر اسم برده است. اما جغرافی نویسان قدیم آن را '''مَرگیانا''' نامیده و جداگانه ذکر کرده‌اند. '''مرگیان''' یا مرو از ممالک تابعه پارت به شمار می‌آید.<ref>ایران باستان پیرنیا، ج۲، ص۲۱۸۸ و ۲۶۵۱؛ به نقل دهخدا، ج ۱۳، ۱۳۷۷، ص ۲۰۷۱۱، مدخل مرو.</ref> | ||
== پیشینه تاریخی == | == پیشینه تاریخی == | ||
مرو از شهرهای کهن و باستانی ایران بود که در کتبیه های هخامنشی از آن یاد شده است. در دوران ساسانیان مرو شهری | مرو از شهرهای کهن و باستانی ایران بود که در کتبیه های هخامنشی از آن یاد شده است. در دوران ساسانیان مرو شهری آباد بود و بر اساس روایات مشهور تاریخی، یزدگرد آخرین پادشاه ساسانی هنگامی که از اعراب مسلمان می گریخت به این شهر آمد و به مرزبان این شهر ماهوی سوری پناه جست اما بعد از مدتی در پی اختلاف با ماهوی از این شهر خارج شد. | ||
به اعتبار اینکه مرو در کنار [[نیشابور]]، [[هرات]]، و [[بلخ]] یکی از چهار شهر بزرگ [[خراسان]] بوده است، این نام در دوره اعراب، یعنی در قرون وسطی، به یکی از چهار قسمت [[ایالت خراسان]] اطلاق می‌شده است. پس از فتوحات اول اسلامی، | به اعتبار اینکه مرو در کنار [[نیشابور]]، [[هرات]]، و [[بلخ]] یکی از چهار شهر بزرگ [[خراسان]] بوده است، این نام در دوره اعراب، یعنی در قرون وسطی، به یکی از چهار قسمت [[ایالت خراسان]] اطلاق می‌شده است. | ||
پس از فتوحات اول اسلامی، شهر مرو تا مدت ها مرکز ایالت خراسان و در دوران خلافت امویان و عباسیان، دارالاماره و محل استقرار امرا و حاکمان بود. ولی بعدها امرای سلسله [[طاهریان]] مرکز فرمانروایی خود را به نیشابور منتقل کردند.<ref>سرزمینهای خلافت شرقی ترجمه فارسی، ص ۴۰۸، به نقل دهخدا، ۱۳۷۷، ص ۹۶۳۴؛ مدخل خراسان.</ref> | |||
[[پرونده:مرو.jpg|بندانگشتی|right|250px|تصویری ماهواره ای مرو]] | [[پرونده:مرو.jpg|بندانگشتی|right|250px|تصویری ماهواره ای مرو]] | ||
آب آشامیدنی اهالی مرو از چشمه‌هایی است که جریان دارد و از رودخانه‌هایی، و [[خراج]] آن داخل در خراج [[خراسان]] است.<ref>یعقوبی، ۱۳۵۶، ص ۵۵.</ref> | آب آشامیدنی اهالی مرو از چشمه‌هایی است که جریان دارد و از رودخانه‌هایی، و [[خراج]] آن داخل در خراج [[خراسان]] است.<ref>یعقوبی، ۱۳۵۶، ص ۵۵.</ref> | ||
شهر مرو به واسطه نزدیکی به [[خوارزم]] و [[ماوراء النهر]] از یک طرف و اتصال آن به [[سرخس]] و [[نیشابور]] از طرف دیگر از نظر نظامی و تجاری | شهر مرو به واسطه نزدیکی به [[خوارزم]] و [[ماوراء النهر]] از یک طرف و اتصال آن به [[سرخس]] و [[نیشابور]] از طرف دیگر از نظر نظامی و تجاری موقعیتی خاص داشته است به همین جهت در زمان [[ساسانیان]] و در دوره تسلط اعراب تا زمان [[مأمون]] همیشه این شهر دارالملک خراسان بوده است. [[طاهریان]] مرکز خراسان را به نیشابور انتقال دادند. [[سامانیان|سامانیها]] دارالملک را به [[بلخ]] و [[بخارا]] منتقل کردند ولی در موقع فرمانروائی [[سلجوقیان|سلجوقیها]] شهر مرو که در مجاورت یورت آنها بوده مرکز امپراطوری بزرگ سلجوقیها گردید پس از آن سلاطین تیموری شهر [[هرات]] را پایگاه فرمانروائی خود ساختند.<ref>دهخدا، ج۱۳، ۱۳۷۷، ص ۲۰۷۱۲؛ مدخل مرو.</ref> | ||
این شهر در حمله مغول کاملاً ویران شد و در این واقعه هفتصد هزار آدمی کشته شدند و هیچ کس از ساکنان آنجا باقی نماندند.(۶۱۸ه.ق.)<ref>دهخدا، ج۱۳، ۱۳۷۷، ص ۲۰۷۱۲؛ مدخل مرو.</ref> | این شهر در حمله مغول کاملاً ویران شد و در این واقعه هفتصد هزار آدمی کشته شدند و هیچ کس از ساکنان آنجا باقی نماندند.(۶۱۸ه.ق.)<ref>دهخدا، ج۱۳، ۱۳۷۷، ص ۲۰۷۱۲؛ مدخل مرو.</ref> | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۸: | ||
دولت [[ایران]] در دوره [[ناصرالدین شاه]] با تسلیم شدن به [[قرارداد آخال]]، که در ۲۲ محرّم ۱۲۹۹/ ۱۲ دسامبر ۱۸۸۱ منعقد شد، عملاً الحاق بخش‌هایی از خاک ایران را به [[روسیه]] پذیرفت.<ref>سارلی، ج ۱، ص ۳۱۲؛ گلی ، ص ۱۶۱ـ۱۶۲؛ به نقل [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3477]</ref> در ۱۳۰۰/ ۱۸۸۳، روسها جلگۀ تجن در شمال خراسان را تصاحب کردند و در اوایل ۱۳۰۱/ ۱۸۸۴ مرو و سپس [[سرخس]] را به متصرفات خود افزودند.<ref>[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3477]</ref> | دولت [[ایران]] در دوره [[ناصرالدین شاه]] با تسلیم شدن به [[قرارداد آخال]]، که در ۲۲ محرّم ۱۲۹۹/ ۱۲ دسامبر ۱۸۸۱ منعقد شد، عملاً الحاق بخش‌هایی از خاک ایران را به [[روسیه]] پذیرفت.<ref>سارلی، ج ۱، ص ۳۱۲؛ گلی ، ص ۱۶۱ـ۱۶۲؛ به نقل [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3477]</ref> در ۱۳۰۰/ ۱۸۸۳، روسها جلگۀ تجن در شمال خراسان را تصاحب کردند و در اوایل ۱۳۰۱/ ۱۸۸۴ مرو و سپس [[سرخس]] را به متصرفات خود افزودند.<ref>[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3477]</ref> | ||
==تشیع در مرو== | ==تاريخ تشیع در مرو== | ||
پژوهش های صورت گرفته درباره تاریخ تشیع در مرو نشان دهند حضور گروه هایی از مذاهب مختلف شیعی در این دیار در سده نخست هجری است. خراسان به دلیل حضور گروه های مختلف عرب در این سرزمین شاهد گرایش های مختلف از جمله شیعه بود. برخی از پژوهش ها از نقش تبلیغات کیسانیه در گسترش فرهنگ شیعی در این مناطق خبر می دهند.<ref>مفتخری،اولین تکاپوهای تشیع در خراسان ، مجله تاریخ اسلام، ص124</ref> | |||
موفقیت عباسیان در ساماندهی شورشی علیه امویان با شعار بازگردان حکومت به آل محمد، یکی از شواهد وجود گرایش به اهل بیت(ع) در این مناطق است. قیام ابومسلم خراسانی از یکی از روستاهای نزدیک شهر مرو آغاز شد. | |||
حضور امام در مدت اقامتش در این شهر در سال های 201 تا 203 قمری، به علاقه مندی بسیاری از مردم این شهر به آن حضرت و آشنایی آنان با تشیع شد. بر اساس گزارش های تاریخی موجود، امام رضا(ع) در این شهر از شهرت و محبوبیت بسیار گسترده ای برخوردار بود.<ref>اکبری، نقش حضور امام رضا (ع) در گسترش تحولات فرهنگی و آزاداندیشی مرو ، ص150-151</ref> | |||
درباره تشیع در مرو در دوره های دیگر تاریخ نیز گزارش هایی در منابع تاریخی ثبت شده است. از جمله آمدن تعدادی از مردم مرو در حضور امام عسکری(ع) و نیز ارسال وجوهاتی از سوی مردم مرو برای وکلای امام مهدی(عج) از نشانه وجود گروه های شیعی در این شهر است.<ref>حسین زاده شانه چی، جغرافیای انسانی شیعه در آستانه دوران غیبت، ص52</ref> | |||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
| خط ۶۳: | خط ۷۰: | ||
*دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، ج ۱۳، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش. | *دهخدا، علی اکبر، لغتنامه دهخدا، ج ۱۳، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش. | ||
*یعقوبی، احمد بن اسحاق، البلدان، مترجم: آیتی، محمد ابراهیم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۶ش. | *یعقوبی، احمد بن اسحاق، البلدان، مترجم: آیتی، محمد ابراهیم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۶ش. | ||
*اکبری، امیر، نقش حضور امام رضا (ع) در گسترش تحولات فرهنگی و آزاداندیشی مرو ، مجله فرهنگ رضوی، بهار 1392 | |||
* مفتخری، حسین،اولین تکاپوهای تشیع در خراسان ، تاریخ اسلام، شماره1، بهار 1379 | |||
* حسین زاده شانه چی، حسن، جغرافیای انسانی شیعه در آستانه دوران غیبت، شیعه شناسی، شماره10، تابستان 1384 | |||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||