شیخیه: تفاوت میان نسخه‌ها

شیخیه آذربایجان مانند شیخیه کرمان در اعتقادات، خود را پیرو آرای [[شیخ احمد احسایی]] و [[سید کاظم رشتی]] می‌دانند؛ اما در فروع دین و عمل به تکالیف با یکدیگر اختلاف نظر دارند. کرمانی‌ها از شیوه [[اخباری‌گری]] پیروی می‌کنند و به [[تقلید]] از [[مراجع تقلید|مراجع]] اعتقاد ندارند؛ اما شیخیه آذربایجان به اجتهاد و تقلید معتقدند و از مراجع  تقلید خودشان پیروی می‌کنند. و حتی در عقاید به اجتهاد می‌پردازند و آرای شیخ احمد و سید کاظم را بر اساس تلقی خودشان از احادیث، تفسیر می‌کنند. شیخیه [[آذربایجان]] در مقابل شیخیه [[کرمان]] به شدت منکر اعتقاد به [[رکن رابع]] می‌باشند و [[اصول دین]] را پنج اصل [[توحید]]، [[نبوت]]،‌ [[امامت]]، [[معاد]] و [[عدل]] می‌دانند و استدلال می‌کنند که شیخ و سید هیج‌کدام در کتاب‌های خود نامی از رکن رابع نبرده‌اند.شیخیه آذربایجان به سه طایفه تقسیم می‌شوند.<ref>فرمانیان، آشنایی با فرق تشیع، ۱۳۸۹ش، ص۱۸۲.</ref>

===طایفه حجة الاسلام===

میرزا محمد مامقانی معروف به حجة الاسلام، بزرگ این خاندان است. وی نخستین عالم و [[مجتهد]] شیخی [[آذربایجان]] است و مدتی شاگرد [[احسایی]] بوده، از او اجازه [[روایت]] و [[اجتهاد]] دریافت کرد و نماینده او در تبریز بود. وی از کسانی بود که حکم تکفیر و اعدام علی‌محمد باب را در تبریز صادر کرد. میرزامحمد سه فرزند داشت که هر سه از مجتهدان شیخی به شمار می‌رفتند و به لقب حجة الاسلام معروف بودند؛ به نام‌های میرزا محمدحسین، میرزا محمدتقی و میرزا اسماعیل حجة الاسلام.<ref>فرمانیان، آشنایی با فرق تشیع، ۱۳۸۹ش، ص۱۸۱.</ref>

دومین طایفه شیخیه [[آذربایجان]] خانواده ثقةالاسلام است. میرزا شفیع تبریزی معروف به ثقةالاسلام، بزرگ این خاندان و از شاگردان احسایی بوده است. فرزند او میرزا موسی ثقةالاسلام نیز از علمای شیخیه تبریز بود. [[علی ثقة الاسلام تبریزی|میرزاعلی]] معروف به ثقةالاسلام دوم یا شهید نیز از همین خانواده است. او در سال ۱۳۳۰ هجری به جرم مشروطه‌خواهی و مبارزه با روس‌ها در تبریز به دار آویخته شد. برادر دیگر او میرزامحمد نیز از علمای شیخیه بوده است.<ref>فرمانیان، آشنایی با فرق تشیع، ۱۳۸۹ش، ص۱۸۲.</ref>

سومین طایفه شیخیه [[آذربایجان]]، خاندان احقاقی است. بزرگ این خانواده میرزا محمدباقر اسکویی از [[مراجع تقلید]] و دارای [[رساله عملیه]] بود. او شاگرد میرزا حسن گوهر از شاگردان [[احسایی]] و [[رشتی]] بوده است. فرزند اسکویی، میرزا موسی احقاقی نیز از از علما و مراجع بزرگ شیخیه است. او کتابی با عنوان احقاق الحق نوشت و در آن عقاید شیخیه را به تفصیل بیان کرده و برخی از عقاید شیخیه [[کرمان]] را نقد کرده است. پس از این تاریخ،‌او و خاندانش به احقاقی‌ها مشهور شدند.<ref>فرمانیان، آشنایی با فرق تشیع، ۱۳۸۹ش، ص۱۸۲.</ref>