پرش به محتوا

ایمان: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۱۸۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۷ اکتبر ۲۰۱۸
ادغام بخش نظریات کلامی در بخش مفهوم‌شناسی
(ادغام بخش نظریات کلامی در بخش مفهوم‌شناسی)
خط ۹: خط ۹:


ایمان به معنای خاصّ، در باب‌های بسیاری از فقه مانند [[اجتهاد]] و [[تقلید]]، [[طهارت]]، [[نماز]]، [[زکات]]، [[خمس]]، [[روزه]]، [[اعتکاف]]، [[حج]]، [[وقف]]، [[نذر]]، [[قضاوت|قضاء]] و شهادات، به کار رفته و شرط صحت و قبولی تمامی عبادت‌ها دانسته شده است.{{مدرک}} ایمان در مرجع تقلید، امام جماعت، مستحقّ زکات و خمس، قاضی، شاهد و تقسیم‌کننده اموال که از جانب [[حاکم شرع]] نصب شده، شرط شده است. بسیاری از فقیهان در مؤذّن جماعت و نایب در حج نیز تصریح به شرط بودن ایمان کرده‌اند.{{مدرک}}
ایمان به معنای خاصّ، در باب‌های بسیاری از فقه مانند [[اجتهاد]] و [[تقلید]]، [[طهارت]]، [[نماز]]، [[زکات]]، [[خمس]]، [[روزه]]، [[اعتکاف]]، [[حج]]، [[وقف]]، [[نذر]]، [[قضاوت|قضاء]] و شهادات، به کار رفته و شرط صحت و قبولی تمامی عبادت‌ها دانسته شده است.{{مدرک}} ایمان در مرجع تقلید، امام جماعت، مستحقّ زکات و خمس، قاضی، شاهد و تقسیم‌کننده اموال که از جانب [[حاکم شرع]] نصب شده، شرط شده است. بسیاری از فقیهان در مؤذّن جماعت و نایب در حج نیز تصریح به شرط بودن ایمان کرده‌اند.{{مدرک}}
شیخ مفید، از علمای امامیه،<ref>فاضل مقداد، ارشاد الطالبین، ۱۴۰۵ق، ص۴۴۰؛ شبّر، حق الیقین، ۱۴۱۸ق، ص۵۵۸، ۵۵۹.</ref> ایمان را تصدیق قلبی، اقرار زبانی و عمل به طاعات دانسته است؛ [[شافعی]]، از عالمان اهل سنت<ref>خمیس، اصول الدین عند الإمام ابوحنیفة، ۱۴۱۶ق، ص۴۱.</ref> هم بر همین نظر است. برخی از [[امامیه]]، مانند [[ابن نوبخت]]، [[سید مرتضی]]، [[شیخ طوسی]]، [[ابن میثم بحرانی]]، [[فاضل مقداد]] و [[عبدالرزاق لاهیجی]]<ref>سید مرتضی، الذخیرة فی علم الکلام، ۱۴۱۱ق، ص۵۳۶، ۵۳۷؛ بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام، ۱۴۰۶ق،  ص۱۷۰؛ فاضل مقداد، ارشاد الطالبین، ۱۴۰۵ق، ص۴۴۲؛ فاضل مقداد، اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة، ۱۳۸۰ش، ص۴۴۰؛ لاهیجی، سرمایه ایمان، ۱۳۶۴ش، ص۱۶۵.</ref> معتقدند که ایمان، عمل قلبی و کار دل است و بر این اساس، ایمان همان اعتقاد قلبی به خدا، پیامبر و وحی است و مؤمن کسی است که با قلب خود معتقد باشد و اقرار زبان ضرورتی ندارد.


==تقلید در ایمان==
==تقلید در ایمان==
خط ۲۴: خط ۲۶:


در آیاتی از قرآن کریم، ‌خطاها، نقص‌ها و گناهان مؤمنان به آنها گوشزد شده و از آنان خواسته شده خود را اصلاح کنند.<ref>سوره صف، آیه ۲؛ سوره منافقون، آیه ۹؛ سوره ممتحنه، آیه ۱؛ سوره حجرات، آیه ۱-۱۲؛ سوره مجادله، آیه ۹.</ref>
در آیاتی از قرآن کریم، ‌خطاها، نقص‌ها و گناهان مؤمنان به آنها گوشزد شده و از آنان خواسته شده خود را اصلاح کنند.<ref>سوره صف، آیه ۲؛ سوره منافقون، آیه ۹؛ سوره ممتحنه، آیه ۱؛ سوره حجرات، آیه ۱-۱۲؛ سوره مجادله، آیه ۹.</ref>
==نظریات کلامی==
متکلمان مسلمان، نظریه‌های مختلفی درباره معنای ایمان بیان کرده‌اند؛ شیخ مفید، از علمای امامیه،<ref>فاضل مقداد، ارشاد الطالبین، ۱۴۰۵ق، ص۴۴۰؛ شبّر، حق الیقین، ۱۴۱۸ق، ص۵۵۸، ۵۵۹.</ref> و [[شافعی]]، از عالمان اهل سنت<ref>خمیس، اصول الدین عند الإمام ابوحنیفة، ۱۴۱۶ق، ص۴۱.</ref> ایمان را تصدیق قلبی، اقرار زبانی و عمل به طاعات دانسته‌اند.
بیشتر [[اشاعره]]،<ref>تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۱۷۷؛ ایجی، کتاب مواقف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۵۲۷؛ قوشجی، شرح تجرید، منشورات رضی، ص۳۹۳.</ref> [[ماتریدیه|ماتریدی]] و برخی پیروانش،<ref>ماتریدی، التوحید، دارالمشرق، ص۳۹۵؛ غزنوی، کتاب اصول الدین، ۱۴۱۹ق، ص۲۵۰، ۲۵۱.</ref> و برخی از [[امامیه]]، مانند [[ابن نوبخت]]، [[سید مرتضی]]، [[شیخ طوسی]]، [[ابن میثم بحرانی]]، [[فاضل مقداد]] و [[عبدالرزاق لاهیجی]]<ref>سید مرتضی، الذخیرة فی علم الکلام، ۱۴۱۱ق، ص۵۳۶، ۵۳۷؛ بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام، ۱۴۰۶ق،  ص۱۷۰؛ فاضل مقداد، ارشاد الطالبین، ۱۴۰۵ق، ص۴۴۲؛ فاضل مقداد، اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة، ۱۳۸۰ش، ص۴۴۰؛ لاهیجی، سرمایه ایمان، ۱۳۶۴ش، ص۱۶۵.</ref> معتقدند که ایمان، عمل قلبی و کار دل است و بر این اساس، ایمان همان اعتقاد قلبی به خدا، پیامبر و وحی است و مؤمن کسی است که با قلب خود معتقد باشد و اقرار زبان ضرورتی ندارد.
در مقابل، [[کرامیه]] و گروهی از [[مرجئه]]، معتقدند ایمان، فقط اقرار زبانی است و اگر کسی به زبان اقرار به شهادتین کند، حتی بدون اعتقاد قلبی و انجام سایر اعمال عبادی، مؤمن واقعی است.<ref>اشعری، مقالات الاسلامیین، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۲۲۳؛ معتزلی، شرح الاصول الخمسة، ۱۴۰۸ق، ص۷۰۹؛ شهرستانی، الملل والنحل، ۱۹۹۸م، ج۱، ص۱۲۷؛ حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۶۲؛ تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۱۸۳؛ قوشجی، شرح تجرید، منشورات رضی، ص۳۹۳؛ شهید ثانی، حقایق الإیمان، ۱۴۰۹ق، ص۵۴.</ref>
بیشتر [[معتزله]]<ref>اشعری، مقالات الاسلامیین، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۳۳۰؛ معتزلی، شرح الاصول الخمسة، ۱۴۰۸ق، ص۷۰۷.</ref> و همچنین [[خوارج]] و [[غلات]]<ref>حمصی رازی، المنقذ من التقلید، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۶۴؛ ایجی، کتاب مواقف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۵۲۸؛ قوشجی، شرح تجرید، منشورات رضی، ص۳۹۳؛ شهید ثانی، حقایق الإیمان، ۱۴۰۹ق، ص۵۴.</ref> بر این باورند که مؤمن کسی است که همه طاعات، از جمله واجبات و مستحبات را انجام می‌دهد و از محرمات اجتناب می‌ورزد.


==رابطه اسلام و ایمان==
==رابطه اسلام و ایمان==
۴۴۲

ویرایش