پرش به محتوا

مسجد امام (اصفهان): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
imported>Mgolpayegani
imported>Mgolpayegani
خط ۵۴: خط ۵۴:
== ویژگی های ساختمانی ==
== ویژگی های ساختمانی ==


مسجد امام‌ اصفهان‌ با تكيه‌ بر تجربيات‌ گذشتگان‌ در طرح‌ بنا و تزيينات‌، به‌نهايت‌ اوج‌ تحول‌ معماري‌ مساجد در [[ايران‌]] نايل‌ مى‌آيد. با آنكه‌ برنگاره (= پلان‌) آن‌ براساس‌ مساجد 4 ايوانى‌ رايج‌ در ايران‌، و اسلوب‌ بنايى‌ و شكلهاي‌ معماري‌ آن‌ اساساً دنباله‌رو نمونه‌هاي‌ گذشته‌ (از جمله‌ [[مسجد جامع‌ اصفهان‌]]) است‌، نمونه بارزي‌ از تدابير معماران‌ در تركيبهاي‌ نوين‌ِ برگرفته‌ از سنتهاي‌ كهن‌ معماري‌ ايران‌ به‌ شمار مى‌آيد. از جمله ابداعات‌ اين‌ بنا، الحاق‌ دو مدرسه ناصري و سليمانيه‌ در جبهه‌هاي جنوب‌ شرقى‌ و جنوب‌ غربى‌ به‌ صحن‌ مسجد است‌ كه‌ هر يك‌ به‌ شكل‌ مستطيلى‌ با طاقگان‌ به‌ دور صحنها و ايوانهاي‌ كوچك‌تر به‌ موازات‌ شبستان‌ مسجد قرار دارند.<ref>لطف‌الله‌ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی‌ اصفهان‌، ج۱، ص۴۵۴-۴۵۷</ref> افزون‌ بر آن‌، با وجود عظمت‌ و گستردگى‌ سطح‌ و ارتفاع‌ بنا و پيچيدگى‌ برنگاره مسجد، تناسب‌ اجزاء ساختمان‌ دقيقاً رعايت‌، و قرينه‌سازي‌ در حد اعلا حفظ شده‌ است‌.
مسجد امام‌ اصفهان‌ با تكیه‌ بر تجربیات‌ گذشتگان‌ در طرح‌ بنا و تزیینات‌، به‌نهایت‌ اوج‌ تحول‌ معماری‌ مساجد در [[ایران‌]] نایل‌ می‌آید. با آنكه‌ برنگاره (= پلان‌) آن‌ براساس‌ مساجد ۴ ایوانی‌ رایج‌ در ایران‌، و اسلوب‌ بنایی‌ و شكلهای‌ معماری‌ آن‌ اساساً دنباله‌رو نمونه‌های‌ گذشته‌ (از جمله‌ [[مسجد جامع‌ اصفهان‌]]) است‌، نمونه بارزی‌ از تدابیر معماران‌ در تركیبهای‌ نوین‌ِ برگرفته‌ از سنتهای‌ كهن‌ معماری‌ ایران‌ به‌ شمار می‌آید. از جمله ابداعات‌ این‌ بنا، الحاق‌ دو مدرسه ناصری و سلیمانیه‌ در جبهه‌های جنوب‌ شرقی‌ و جنوب‌ غربی‌ به‌ صحن‌ مسجد است‌ كه‌ هر یك‌ به‌ شكل‌ مستطیلی‌ با طاقگان‌ به‌ دور صحنها و ایوانهای‌ كوچك‌تر به‌ موازات‌ شبستان‌ مسجد قرار دارند.<ref>لطف‌الله‌ هنرفر، گنجینه آثار تاریخی‌ اصفهان‌، ج۱، ص۴۵۴-۴۵۷</ref> افزون‌ بر آن‌، با وجود عظمت‌ و گستردگی‌ سطح‌ و ارتفاع‌ بنا و پیچیدگی‌ برنگاره مسجد، تناسب‌ اجزاء ساختمان‌ دقیقاً رعایت‌، و قرینه‌سازی‌ در حد اعلا حفظ شده‌ است‌.


از ديگر تدابير معماران‌ و طراحان‌ بناي‌ مسجد، رابطه آن‌ با ميدان‌ است‌. ناهماهنگى‌ محورهاي‌ ميدان‌ با دو مسجد واقع‌ در دو ضلع‌ آن‌ (امام‌ و شيخ‌ لطف‌الله‌) چند تن‌ از محققان‌ را به‌ تعمق‌ واداشته‌ است‌. ظاهراً برنامه‌ريزي‌ و نخستين‌ مرحله اجراي‌ طرح‌ ميدان‌ در 999 يا 1000ق‌، يعنى‌ حدود 20 سال‌ پيش‌ از شروع‌ ساختمان‌ مسجد امام‌ بوده‌ است‌.<ref>محمود افوشته‌ای‌ نطنزی‌، نقاوة الاثار فی‌ ذکر الاخیار، ج۱، ص۳۷۶-۳۷۷</ref><ref>محمد منجم‌ یزدی‌، تاریخ‌ عباسی‌، ج۱، ص۱۱۳</ref> ظاهرا ميدان‌ در اين‌ مرحله‌ صرفاً براي‌ «چوگان‌ بازی و اسب‌ تازی» مسطح‌ شده‌ بوده و از اين‌رو، نيازي‌ به‌ برابری محور آن‌ با قبله‌ نداشت‌.<ref>همان</ref> مرحله دوم‌ احداث‌ ميدان‌ مربوط به‌ سالهاي‌ 1011 و 1012ق‌/1602 و 1603م‌ است‌ كه‌ شامل‌ بناي‌ [[سر در قيصريه‌]] (بازارخان‌) و بازارهاي‌ اطراف‌ ميدان‌ و [[مسجد شيخ‌ لطف‌ الله‌]] و عمارت‌ دو طبقه‌اي‌ در جهت‌ غربى‌ ميدان‌ بود كه‌ بعداً به‌ ساختمان‌ 5 طبقه [[عالى‌ قاپو]] تغيير يافت‌.<ref>محمد منجم‌ یزدی‌، نماي‌ مسجد امام‌ اصفهان‌، 236-237</ref>
از دیگر تدابیر معماران‌ و طراحان‌ بنای‌ مسجد، رابطه آن‌ با میدان‌ است‌. ناهماهنگی‌ محورهای‌ میدان‌ با دو مسجد واقع‌ در دو ضلع‌ آن‌ (امام‌ و شیخ‌ لطف‌الله‌) چند تن‌ از محققان‌ را به‌ تعمق‌ واداشته‌ است‌. ظاهراً برنامه‌ریزی‌ و نخستین‌ مرحله اجرای‌ طرح‌ میدان‌ در ۹۹۹ یا ۱۰۰۰ق‌، یعنی‌ حدود ۲۰ سال‌ پیش‌ از شروع‌ ساختمان‌ مسجد امام‌ بوده‌ است‌.<ref>محمود افوشته‌ای‌ نطنزی‌، نقاوة الاثار فی‌ ذکر الاخیار، ج۱، ص۳۷۶-۳۷۷</ref><ref>محمد منجم‌ یزدی‌، تاریخ‌ عباسی‌، ج۱، ص۱۱۳</ref> ظاهرا میدان‌ در این‌ مرحله‌ صرفاً برای‌ «چوگان‌ بازی و اسب‌ تازی» مسطح‌ شده‌ بوده و از این‌رو، نیازی‌ به‌ برابری محور آن‌ با قبله‌ نداشت‌.<ref>همان</ref> مرحله دوم‌ احداث‌ میدان‌ مربوط به‌ سالهای‌ ۱۰۱۱ و ۱۰۱۲ق‌/۱۶۰۲ و ۱۶۰۳م‌ است‌ كه‌ شامل‌ بنای‌ [[سر در قیصریه‌]] (بازارخان‌) و بازارهای‌ اطراف‌ میدان‌ و [[مسجد شیخ‌ لطف‌ الله‌]] و عمارت‌ دو طبقه‌ای‌ در جهت‌ غربی‌ میدان‌ بود كه‌ بعداً به‌ ساختمان‌ ۵ طبقه [[عالی‌ قاپو]] تغییر یافت‌.<ref>محمد منجم‌ یزدی‌، نمای‌ مسجد امام‌ اصفهان‌، ۲۳۶-۲۳۷</ref>
بر اين‌ اساس‌ تصميم‌ به‌ بناي‌ دو مسجد در اين‌ ميدان‌ مدتى‌ پس‌ از طرح‌ و نخستين‌ اجراي‌ آن‌ گرفته‌ شده‌ است‌ و در نتيجه‌، محورهاي‌ داخلى‌ مساجد با محور ميدان‌ برابري‌ نمى‌كند.
بر این‌ اساس‌ تصمیم‌ به‌ بنای‌ دو مسجد در این‌ میدان‌ مدتی‌ پس‌ از طرح‌ و نخستین‌ اجرای‌ آن‌ گرفته‌ شده‌ است‌ و در نتیجه‌، محورهای‌ داخلی‌ مساجد با محور میدان‌ برابری‌ نمی‌كند.


== گنبد ==
== گنبد ==
کاربر ناشناس