ام‌حبیبه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''‌ام حَبیبه''' (درگذشته [[سال ۴۴ هجری قمری|۴۴ق]])، دختر [[ابوسفیان]]، همسر [[پیامبر اکرم (ص)]] و از راویان احادیث نبوی است. نامش رَمَله و در برخی منابع هند ذکر شده است. وی از نخستین زنانی بود که هنگام [[هجرت به حبشه|هجرت]] مسلمانان به [[حبشه]]، به آنجا رفت. ام حبیبه، پس از [[قتل عثمان|کشته شدن عثمان]]، پیراهن آغشته به خون وی را نزد برادر خود [[معاویه]]، به [[دمشق]] فرستاد.

او است و در ۴۴ق در ۷۴ سالگی در مدینه درگذشت و همانجا نیز مدفون شد.

ام‌حبیبه دختر [[ابوسفیان]] تاریخ ولادت وی را ۱۷ سال پیش از [[بعثت]] (ح ۵۹۳م) یاد کرده‌اند.<ref>ابن حجر عسقلانی، الاصابة، ج۴، ص۳۰۵.</ref> که این تاریخ با روایاتی که سن او را در سال ۷ ق، سی و چند ساله دانسته‌اند، توافق دارد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبیر، ج۸، ص۷۰؛ طبری، المنتخب من کتاب الذیل المذیل، ص۶۰۷؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق : تراجم النساء، به کوشش سکینه شهابی، ج۱، ص۸۷.</ref>

وی نخست همسر [[عبیدالله بن جحش اسدی]] بود.<ref>ابن اسحاق، السیر و المغازی، ص۲۵۹؛ ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۲۳۸.</ref> و از وی صاحب دختری شد که او را حبیبه نامیدند و کنیۀ ‌ام حبیبه نیز از همین جا نشأت گرفته است.<ref>ابن اسحاق، السیر و المغازی، ص۲۵۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبیر، ج۸، ص۶۸.</ref> وی از نخستین بانوانی بود که هنگام [[هجرت به حبشه|هجرت]] مسلمانان به [[حبشه]]، همراه همسر خود به آن دیار رفت.<ref>ابن اسحاق، السیر و المغازی، ص۲۵۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبیر، ج۸، ص۶۸؛ طبری، تاریخ، ج۳، ص۱۶۵.</ref>

=== ازدواج با پیامبر اسلام (ص) ===

پس از درگذشت عبیدالله در حبشه، [[پیامبر (ص)]] در سال ۶ یا ۷ق، عمرو بن امیه ضمری را نزد [[اصحمة بن ابجر|نجاشی]] فرستاد و به او وکالت داد تا ‌ام حبیبه را به همسری آن حضرت درآورد و همراه دیگر مسلمانان به [[مدینه]] بیاورد.<ref>ابن اسحاق، السیر و المغازی، ص۲۵۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبیر، ج۸، ص۷۰؛ ابن حبیب، المحبر، ص۷۶.</ref> نجاشی نیز‌ ام حبیبه را همراه با دیگر مهاجران یا اندکی زودتر از آنان، با هدایایی روانه مدینه کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبیر، ج۸، ص۷۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۳۹؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق : تراجم النساء، به کوشش سکینه شهابی، ج۱، صص ۷۶، ۷۹، ۸۰.</ref>

از آنجا که [[ابوسفیان]] در زمره دشمنان [[اسلام]] بود، [[ابن عباس]] نزول آیه «عَسَی الله أَن یجْعَل بَینَکم وَ بَین الَّذین عادَیتُم مِنْهُم مَوَدَّةً وَاللَّهُ قَدِيرٌ ۚ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ» <ref>ممتحنه /۶۰/۷.</ref> ترجمه "امید است که خدا میان شما و میان کسانی از آنان که [ایشان را] دشمن داشتید، دوستی برقرار کند، و خدا تواناست، و خدا آمرزنده مهربان است" را با ازدواج پیامبر (ص) و‌ ام حبیبه دختر ابوسفیان، مرتبط دانسته است. <ref>ابن سعد، الطبقات الکبیر، ج۸، ص۷۰؛ بیهقی، دلائل النبوة، ج۳، ص۴۵۹.</ref>

پس از [[فتح مکه]]، ابوسفیان برای تجدید [[صلح حدیبیه]] به مدینه آمد، اما چون نزد دخترش‌ ام حبیبه رفت، وی او را [[مشرک]] و ناپاک خواند و اجازه نداد که وی بر جای رسول خدا (ص) بنشیند.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۴، ص۳۸؛ نیز: ج۳، ص۳۰۶.</ref>

ام حبیبه، پس از کشته شدن [[عثمان]]، پیراهن آغشته به خون وی را همراه [[نعمان بن بشیر]] نزد برادر خود [[معاویه]]، به [[دمشق]] فرستاد. <ref>مسعودی، مروج الذهب، ج۲، ص۳۵۳.</ref>

وی همچنین پس از شهادت [[محمد بن ابی بکر]] ، از فرط خوشحالی گوسفندی کباب کرد و برای [[عایشه بنت ابوبکر|عایشه]] که خواهر محمد بود فرستاد، عایشه ناراحت شده و گفت: قاتل الله ابنة العاهرة، والله لا اکلت شواء ابدا

خدا دختر زن بدکاره(هند مادر ام حبیبه) را بکشد سوگند به خدا من هرگز کباب نخواهم خورد.<ref>تذکرة الخواص، ص۱۰۲</ref><ref>احادیث ام المومنین عایشه، ج۱،ص۳۵ص</ref>{{یادداشت| انگیزه این کار ام حبیبه را نمی توان به راحتی در تاریخ ردیابی کرد ولی روابط حاکم میان چند زن(هوو) که همسران یک نفر هستند معمولا خالی از اینگونه حواشی نیست.شاید گزارش عایشه از حلالیت طلبی ام حبیبه در آستانه مرگش بتواند تأییدی بر این ادعا بشود.«دعتني أم حبيبة زوج النبي صلى الله عليه وسلم عند موتها فقالت قد كان يكون بيننا وبين الضرائر فغفر الله لي ولك ما كان من ذلك» ابن سعد، طبقات کبری، ج۸، ص۱۰۰ }}

== نقل حدیث از پیامبر (ص) ==

ام حبیبه، احادیثی از پیامبر (ص) نقل کرده است. <ref>احمد بن حنبل، مسند، ج۶، صص۳۲۸- ۳۲۵، ۴۲۸- ۴۲۵.</ref> برادران وی، معاویه و [[عنبسه]] و نیز کسانی چون [[انس بن مالک]]، [[ابوبکر بن سعید ثقفی]]، [[ابوجراح قرشی]] و دیگران از او روایت کرده‌اند.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق : تراجم النساء، به کوشش سکینه شهابی، ج۱، صص۷۰، ۷۶.</ref>

وی در ۴۴ق در ۷۴ سالگی درگذشت. <ref>ابن سعد، الطبقات الکبیر، ج۸، ص۷۱؛ بسوی، المعرفة و التاریخ، ج۳، ص۳۱۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۰.</ref> و مروان بن حکم بر جنازه او نماز گزارد. <ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۰.</ref>

روایتی نقل شده که وی به [[دمشق]] نیز سفر کرده است.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق : تراجم النساء، به کوشش سکینه شهابی، ج۱، ص۷۰، ۷۶.</ref> حتی برخی، وفات او را در همانجا دانسته‌اند و در کنار گورستان [[باب الصغیر]] نیز مزاری به وی منسوب شده است. <ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق : تراجم النساء، به کوشش سکینه شهابی، ج۱، ص۷۰؛ ابن بطوطه، رحلة، ص۵۹؛ تنوخی، الاهتداء الی قبر معاویة بن ابی سفیان بدمشق ص۴۶۹؛ احمد رضا، آراء و انباء، قبر معاویة...، ص۲۸۴.</ref>  

اما چنانکه در برخی روایات معتبر آمده، وی در [[مدینه]] درگذشت و همانجا نیز (قبرستان بقیع) <ref>جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه ومدینه،۱۳۸۱ ش، ص۳۴۳.</ref> مدفون شد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبیر، ج۸، ص۷۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۰؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق : تراجم النساء، به کوشش سکینه شهابی، ج۱، ص۷۰؛ ابن قدامه، التبیین فی انساب القرشیین، ص۸۲.</ref>