Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۹۶۶
ویرایش
علی بن یقطین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←وفات: ویکی‌سازی) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
== ولادت و دوران کودکی == | == ولادت و دوران کودکی == | ||
علی بن یقطین در سال ۱۲۴ق در کوفه متولد شد. از آنجا که پدرش [[یقطین بن موسی]] از شیعیان امام صادق(ع) بود، در دوران [[خلافت]] [[مروان بن حکم]] تحت تعقیب قرار گرفت و ناچار به همراه همسر و دو فرزندش ([[علی بن علی بن یقطین|علی]] و [[عبید بن علی بن یقطین|عبید]]) از کوفه فرار کرد و روانه [[مدینه]] شد. پس از مدتی به بغداد آمد و در آغاز به دادوستد ابزار (نوعی ادویه) پرداخت.<ref>کشی، رجال کشی، ۲۰۳</ref> | علی بن یقطین در سال ۱۲۴ق در کوفه متولد شد. از آنجا که پدرش [[یقطین بن موسی]] از شیعیان امام صادق(ع) بود، در دوران [[خلافت]] [[مروان بن حکم]] تحت تعقیب قرار گرفت و ناچار به همراه همسر و دو فرزندش ([[علی بن علی بن یقطین|علی]] و [[عبید بن علی بن یقطین|عبید]]) از کوفه فرار کرد و روانه [[مدینه]] شد. پس از مدتی به بغداد آمد و در آغاز به دادوستد ابزار (نوعی ادویه) پرداخت.<ref>کشی، رجال کشی، ۲۰۳.</ref> | ||
== راهیابی به دستگاه عباسی == | == راهیابی به دستگاه عباسی == | ||
علی بن یقطین پس از سقوط حکومت [[بنی امیه|اموی]] و ظهور دولت [[عباسیان]] به کوفه بازگشت<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ص۲۷۳. مامقانی، تنقیح المقال، ص۳۱۵.</ref> و به دستگاه خلافت عبّاسیان راه یافت. در دربار عباسیان، ابتدا از کارگزاران [[مهدی عباسی]] <ref>طبری، تاریخ طبری، ج۳، ص۵۲۲</ref> و به سِمَت دیوان امور برگزیده شد.<ref>طبری، تاریخ طبری، ج۶، ص۳۹۱.</ref> | علی بن یقطین پس از سقوط حکومت [[بنی امیه|اموی]] و ظهور دولت [[عباسیان]] به کوفه بازگشت<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ص۲۷۳.</ref> <ref>مامقانی، تنقیح المقال، ص۳۱۵.</ref> و به دستگاه خلافت عبّاسیان راه یافت. در دربار عباسیان، ابتدا از کارگزاران [[مهدی عباسی]] <ref>طبری، تاریخ طبری، ج۳، ص۵۲۲.</ref> و به سِمَت دیوان امور برگزیده شد.<ref>طبری، تاریخ طبری، ج۶، ص۳۹۱.</ref> | ||
در زمان [[هادی عباسی]] جایگاه او در دستگاه خلافت عباسی مهم‌تر شد، تا آنجا که انگشتر و مُهر خلافت به دست علی بن یقطین سپرده شد<ref>طبری، تاریخ طبری، ج ۳، ص۴۰۸.</ref> و از نزدیکان [[هارون الرشید]] (درگذشت ۱۹۳ق) شد. | در زمان [[هادی عباسی]] جایگاه او در دستگاه خلافت عباسی مهم‌تر شد، تا آنجا که انگشتر و مُهر خلافت به دست علی بن یقطین سپرده شد<ref>طبری، تاریخ طبری، ج ۳، ص۴۰۸.</ref> و از نزدیکان [[هارون الرشید]] (درگذشت ۱۹۳ق) شد. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
در [[شیعه]] بودن او تردید نیست، اما مذهب او همانند پدرش از نظر عباسیان پنهان بود. وی با [[امام موسی کاظم]](ع) ارتباط نزدیک داشت و نزد آن امام از اعتبار بسیاری برخوردار بود. | در [[شیعه]] بودن او تردید نیست، اما مذهب او همانند پدرش از نظر عباسیان پنهان بود. وی با [[امام موسی کاظم]](ع) ارتباط نزدیک داشت و نزد آن امام از اعتبار بسیاری برخوردار بود. | ||
به نظر شیعیان و بنا بر شواهد تاریخی و روایی، ورود علی بن یقطین به دستگاه خلافت با اجازه و راهنمایی‌های [[امام کاظم]](ع) بوده است<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۷۲، ص۳۷۰. خویی، معجم رجال الحدیث، همان.</ref> تا از ستمدیدگان پشتیبانی کند و یاور شیعیان باشد.<ref>امین، اعیان الشیعة، ج۸، ص۳۷۱</ref> از این رو بارها درباره مذهب و ارتباط او با امام کاظم(ع) به [[هارون الرشید]] بدگویی شد، ولی آسیبی به او نرسید.{{مدرک}} | به نظر شیعیان و بنا بر شواهد تاریخی و روایی، ورود علی بن یقطین به دستگاه خلافت با اجازه و راهنمایی‌های [[امام کاظم]](ع) بوده است<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۷۲، ص۳۷۰.</ref> <ref>خویی، معجم رجال الحدیث، همان.</ref> تا از ستمدیدگان پشتیبانی کند و یاور شیعیان باشد.<ref>امین، اعیان الشیعة، ج۸، ص۳۷۱</ref> از این رو بارها درباره مذهب و ارتباط او با امام کاظم(ع) به [[هارون الرشید]] بدگویی شد، ولی آسیبی به او نرسید.{{مدرک}} | ||
== جایگاه ابن یقطین == | == جایگاه ابن یقطین == | ||
=== نزد ائمه(ع)=== | === نزد ائمه(ع)=== | ||
علی بن یقطین که در زمان دو [[امام]] [[معصوم]](ع) زندگی می‌کرد مورد تأیید و توجه آنان قرار گرفته است. گفته اند[[امام صادق(ع)]] در زمانی که وی کودک بود در حق او [[دعا]] کرد.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، | علی بن یقطین که در زمان دو [[امام]] [[معصوم]](ع) زندگی می‌کرد مورد تأیید و توجه آنان قرار گرفته است. گفته اند[[امام صادق(ع)]] در زمانی که وی کودک بود در حق او [[دعا]] کرد.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ص۳۱۵.</ref> در مورد او از امام کاظم(ع) چند [[حدیث]] بیان شده است. حضرت در مورد او فرمود: | ||
* «برای تو چیزی را دوست دارم که برای خود دوست دارم.<ref>کلینی، کافی، ج۴، ص۵۲۴.</ref> | * «برای تو چیزی را دوست دارم که برای خود دوست دارم.<ref>کلینی، کافی، ج۴، ص۵۲۴.</ref> | ||
* ایشان گواهی داده که علی بن یقطین اهل [[بهشت]] است.<ref>کشی، رجال کشی، ج۲، ص۷۳۰. نجاشی، رجال نجاشی، ص۲۲۲.</ref> | * ایشان گواهی داده که علی بن یقطین اهل [[بهشت]] است.<ref>کشی، رجال کشی، ج۲، ص۷۳۰.</ref> <ref>نجاشی، رجال نجاشی، ص۲۲۲.</ref> | ||
* حضرت برای او ضمانت کرده که آتش [[جهنم]] به او نرسد.<ref>کشی، رجال کشی، ج۲، ص۷۳۰.</ref> | * حضرت برای او ضمانت کرده که آتش [[جهنم]] به او نرسد.<ref>کشی، رجال کشی، ج۲، ص۷۳۰.</ref> | ||
* در روایتی دیگر، موسی بن جعفر(ع) می‌فرماید: وقتی که در حج بودم هیچ کس در ذهنم خطور نکرد، جز علی بن یقطین که همواره با من بود و از نظرم نرفت تا اینکه از آنجا رفتم.<ref>کشی، رجال کشی، ج۲، ص۷۳۰.</ref> | * در روایتی دیگر، موسی بن جعفر(ع) می‌فرماید: وقتی که در حج بودم هیچ کس در ذهنم خطور نکرد، جز علی بن یقطین که همواره با من بود و از نظرم نرفت تا اینکه از آنجا رفتم.<ref>کشی، رجال کشی، ج۲، ص۷۳۰.</ref> | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
از برخی روایات استفاده می‌شود که علی بن یقطین وکیل امام کاظم (ع) بوده است. در روایتی که [[شیخ طوسی]] نقل می‌کند، علی بن یقطین برخی نامه‌ها و اموال را از طریق دو تن از شیعیان به نزد [[موسی بن جعفر]](ع) می فرستاد و پاسخ امام(ع) را دریافت می‌نمود.<ref>کشی، رجال کشی، ج۲، ص۷۳۵.</ref> | از برخی روایات استفاده می‌شود که علی بن یقطین وکیل امام کاظم (ع) بوده است. در روایتی که [[شیخ طوسی]] نقل می‌کند، علی بن یقطین برخی نامه‌ها و اموال را از طریق دو تن از شیعیان به نزد [[موسی بن جعفر]](ع) می فرستاد و پاسخ امام(ع) را دریافت می‌نمود.<ref>کشی، رجال کشی، ج۲، ص۷۳۵.</ref> | ||
در مورد [[ایمان]] و پارسایی علی بن یقطین روایات بسیاری آمده است، از جمله اینکه امام کاظم(ع) [[بهشت]] را برای او تضمین کرده است.<ref>کشی، رجال کشی، ۲۰۴-۲۰۵</ref> | در مورد [[ایمان]] و پارسایی علی بن یقطین روایات بسیاری آمده است، از جمله اینکه امام کاظم(ع) [[بهشت]] را برای او تضمین کرده است.<ref>کشی، رجال کشی، ۲۰۴-۲۰۵.</ref> | ||
=== نزد علما === | === نزد علما === | ||
عالمان شیعی نظیر [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]، [[شیخ طوسی]]، [[علامه حلی]]، [[ابن شهر آشوب]]، [[عبدالله مامقانی|مامقانی]] و [[سیدابوالقاسم خویی]] وی را از خواصّ یاران امام کاظم(ع) شمرده‌اند که جایگاه والایی نزد آن امام داشته و هیچ کس سرزنشی نسبت به او گزارش نکرده است. این افراد علی بن یقطین را فردی دارای کتاب، [[فقیه]]، [[کلام|متکلم]]، [[ثقه]]، جلیل القدر و مورد اعتماد توصیف کرده‌اند.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ص۴۵. الفهرست، ص۱۵۴. حلی، خلاصه الاقوال، ص۱۰۰. ابن شهرآشوب، معالم العلماء، ص۹۹. خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۳، ص۲۴۲ و ۲۴۳.</ref> | عالمان شیعی نظیر [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]، [[شیخ طوسی]]، [[علامه حلی]]، [[ابن شهر آشوب]]، [[عبدالله مامقانی|مامقانی]] و [[سیدابوالقاسم خویی]] وی را از خواصّ یاران امام کاظم(ع) شمرده‌اند که جایگاه والایی نزد آن امام داشته و هیچ کس سرزنشی نسبت به او گزارش نکرده است. این افراد علی بن یقطین را فردی دارای کتاب، [[فقیه]]، [[کلام|متکلم]]، [[ثقه]]، جلیل القدر و مورد اعتماد توصیف کرده‌اند.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ص۴۵.</ref> <ref>طوسی، الفهرست، ص۱۵۴.</ref> <ref>حلی، خلاصه الاقوال، ص۱۰۰.</ref> <ref>ابن شهرآشوب، معالم العلماء، ص۹۹.</ref> <ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۳، ص۲۴۲ و ۲۴۳.</ref> | ||
=== مقام علمی === | === مقام علمی === | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
== وفات == | == وفات == | ||
علی بن یقطین در سال ۱۸۲ق و در ۵۷ سالگی در [[بغداد]] و در حالی‌که [[امام کاظم(ع)]] در زندان [[هارون الرشید]] بود، درگذشت. [[امین عباسی|محمد امین]]، ولیعهد [[هارون الرشید|هارون]] بر او [[نماز میت|نماز]] خواند.<ref>طوسی، الفهرست، ص۱۵۵. خویی، معجم رجال حدیث، ج۱۳، ص۲۴۲ و ۲۴۳.</ref> | علی بن یقطین در سال ۱۸۲ق و در ۵۷ سالگی در [[بغداد]] و در حالی‌که [[امام کاظم(ع)]] در زندان [[هارون الرشید]] بود، درگذشت. [[امین عباسی|محمد امین]]، ولیعهد [[هارون الرشید|هارون]] بر او [[نماز میت|نماز]] خواند.<ref>طوسی، الفهرست، ص۱۵۵. </ref> <ref>خویی، معجم رجال حدیث، ج۱۳، ص۲۴۲ و ۲۴۳.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
* ابن شهر آشوب، محمد علی، معالم العلماء، قم، بی‌نا، بی‌تا. | * ابن شهر آشوب، محمد علی، معالم العلماء، قم، بی‌نا، بی‌تا. | ||
* امین، محسن، اعیان الشیعه، بیروت، ۱۴۰۳ق. | * امین، محسن، اعیان الشیعه، بیروت، ۱۴۰۳ق. | ||
* حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال، نشر الفقاهه، | * حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال، نشر الفقاهه، ۱۴۱۷ق. | ||
* خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی‌جا، | * خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی‌جا، ۱۴۱۳ق. | ||
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۸۷۹-۱۸۸۱. | * طبری، محمد بن جریر، تاریخ، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۸۷۹-۱۸۸۱. | ||
* طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفه الرجال (معروف به رجال کشی)، قم، آل البیت، | * طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفه الرجال (معروف به رجال کشی)، قم، آل البیت، ۱۴۰۴ق. | ||
* طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، به کوشش محمود رامیار، مشهد، | * طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، به کوشش محمود رامیار، مشهد، ۱۳۵۱ش. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش. | ||
* مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف، المطبعه المرتضویه، بی‌تا. | * مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف، المطبعه المرتضویه، بی‌تا. | ||
* مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث، | * مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث، ۱۴۰۳ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||