سید احمد خوانساری: تفاوت میان نسخهها
ویکیسازی و اصلاح
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (ویکیسازی و اصلاح) |
||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| وبگاه رسمی = | | وبگاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
'''سید احمد خوانساری'''([[سال ۱۳۰۹ هجری قمری|۱۳۰۹]]-[[سال ۱۴۰۵ هجری قمری|۱۴۰۵ق]]) از [[مراجع تقلید شیعه]] در قرن | '''سید احمد خوانساری''' ([[سال ۱۳۰۹ هجری قمری|۱۳۰۹]]-[[سال ۱۴۰۵ هجری قمری|۱۴۰۵ق]]) از [[مراجع تقلید شیعه]] در قرن ] چهاردهم هجری. وی از شاگردان [[آخوند خراسانی]]، [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]]، [[میرزای نائینی]] و [[آقا ضیاء عراقی]]، و از معدود مراجعی بود که در دوران [[مرجعیت]] خود در [[حوزه علمیه|حوزههای علمیه]] معروف نبود و قبل از مرجعیت ساکن [[تهران]] شده بود. مرجعیت او بعد از درگذشت [[آیت الله بروجردی]] آغاز شد. | ||
خوانساری به پارسایی و سادهزیستی معروف بود. سیره سیاسی وی، دارای فراز و نشیبی بود که به تدریج از مخالفت آشکار با سیاستهای رژیم شاه و اعلام صریح مواضع | خوانساری به پارسایی و سادهزیستی معروف بود. سیره سیاسی وی، دارای فراز و نشیبی بود که به تدریج از مخالفت آشکار با سیاستهای رژیم شاه و اعلام صریح مواضع خود، به نوعی احتیاط و میانهروی سوق یافت. | ||
==نسب و ولادت== | ==نسب و ولادت== | ||
{{اصلی|خاندان خوانساری}} | {{اصلی|خاندان خوانساری}} | ||
نسب خوانساری با سی واسطه به [[امام کاظم(ع)]] میرسد.<ref>حسینی | نسب خوانساری با سی واسطه به [[امام کاظم(ع)]] میرسد.<ref>حسینی یزدی، دانشمندان خوانسار، ۱۳۷۸ش، ص۳۱۷.</ref> پدرش میرزایوسف و جدش میرزابابا، عالم دین بودند.<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۲، ص۱۰۹؛ ابنالرضا، ضیاء الأبصار، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۷۵.</ref> سید احمد در [[محرم]] ۱۳۰۹ در [[خوانسار]] به دنیا آمد.<ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴ق، قسم۱، ص۴۶۲؛ امینی، معجم رجال الفکر...، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۴۵.</ref> در سه سالگی پدرش را از دست داد و برادرش سید محمدحسن -که وی نیز عالم دین بود- سرپرستی او را بر عهده گرفت. | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
خوانساری مقدمات علوم دین و دروس میانی را در خوانسار، نزد برادرش و [[سید علی اکبر بیدهندی]] (همسر خواهرش) فرا گرفت. در ۱۳۲۵ برای ادامه تحصیل به [[اصفهان]]<ref>شریف رازی، ج۲، ص۱۰؛ | خوانساری مقدمات علوم دین و دروس میانی را در خوانسار، نزد برادرش و [[سید علی اکبر بیدهندی]] (همسر خواهرش) فرا گرفت. در ۱۳۲۵ برای ادامه تحصیل به [[اصفهان]]<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۲، ص۱۰؛ ابنالرضا، ضیاء الأبصار، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۷۷.</ref> و سپس به [[نجف]]،<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۲، ص۱۱-۱۰؛ «شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری»، ص۲۳۳-۲۳۴؛ آیت الله سید احمد خوانساری به روایت اسناد، مقدمه متولی، ص۱۵ ۱۶؛ ابنالرضا، ضیاء الأبصار، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۷۷۳۷۵.</ref> [[دزفول]]،<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۲، ص۱۱؛ شیخ آقا بزرگ طهرانی، قسم۱، ص۴۶۲، ابنالرضا، ضیاء الأبصار، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۷۷، که به ترتیب سال بازگشت وی را ۱۳۳۵ و ۱۳۳۳دانستهاند.</ref> سلطان آباد ([[اراک]])<ref>حسینی یزدی و همکاران، ص۳۱۷؛ آیت الله سید احمد خوانساری، همان مقدمه، ص۱۶.</ref> و [[قم]]<ref>آیت الله سید احمد خوانساری، همان، مقدمه، ص۱۷.</ref> رفت و در [[درس خارج|دروس خارج]] [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] و همچنین [[علم رجال]]، [[حکمت]] و دیگر دروس حوزوی بزرگان آن عصر، شرکت کرد؛ از جمله: | ||
خط ۵۶: | خط ۵۷: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
خوانساری در دوره مرجعیت [[حسین بروجردی|آیت الله حاج آقا حسین بروجردی]] از معتمدان او و نیز از مدرسان طراز اول [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] شمرده میشد.<ref>شریف رازی، ج۲، ص۱۱؛ | خوانساری در دوره مرجعیت [[حسین بروجردی|آیت الله حاج آقا حسین بروجردی]] از معتمدان او و نیز از مدرسان طراز اول [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] شمرده میشد.<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۲، ص۱۱؛ ابنالرضا، ضیاء الأبصار، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۷۵-۳۷۷.</ref> وی تا ۱۳۷۰ق در قم به تدریس [[علم کلام|کلام]]، [[فلسفه]]، فقه و اصول پرداخت. | ||
==حضور در تهران== | ==حضور در تهران== | ||
در ۱۳۶۹ که سید یحیی سجادی [[امام جماعت]] [[مسجد سیدعزیزالله]] واقع در بازار [[آیت الله بروجردی|تهران]] در گذشت،<ref>شریف رازی، ج۲، ص۱۱؛ مهری، ص۱۲۵</ref> تاجران و بازاریان از [[آیت الله بروجردی]] خواستند که شخص باکفایتی را به عنوان امام جماعت مسجد معرفی کند. بدین ترتیب در ۱۳۷۰ق خوانساری به توصیه بروجردی و به اصرار فراوان مردم به تهران رفت.<ref>آقا بزرگ طهرانی، همانجا؛ ابن الرضا، ج۱، ص۳۷۸</ref> او از همین سال تا پایان عمر در این مسجد به اقامه نماز، تدریس فقه و اداره امور دینی پرداخت.<ref>حسینی یزدی و همکاران، ص۳۱۹-۳۱۸</ref> | در ۱۳۶۹ که سید یحیی سجادی [[امام جماعت]] [[مسجد سیدعزیزالله]] واقع در بازار [[آیت الله بروجردی|تهران]] در گذشت،<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۲، ص۱۱؛ مهری، ص۱۲۵</ref> تاجران و بازاریان از [[آیت الله بروجردی]] خواستند که شخص باکفایتی را به عنوان امام جماعت مسجد معرفی کند. بدین ترتیب در ۱۳۷۰ق خوانساری به توصیه بروجردی و به اصرار فراوان مردم به تهران رفت.<ref>آقا بزرگ طهرانی، همانجا؛ ابن الرضا، ج۱، ص۳۷۸</ref> او از همین سال تا پایان عمر در این مسجد به اقامه نماز، تدریس فقه و اداره امور دینی پرداخت.<ref>حسینی یزدی و همکاران، ص۳۱۹-۳۱۸</ref> | ||
او در مدت اقامت در تهران، این مسجد را به محلی برای اقدامات سیاسی و اجتماعی تبدیل نمود. اولین اقدام مهم سیاسی ایشان، صدور اعلامیه مشترکی همراه با [[سید محمد بهبهانی]] بر علیه [[لایحه انجمنهای ایالتی-ولایتی]] بود. پس از آن، به دنبال عدم توجه حکومت پهلوی به اعتراض علما نسبت به این لایحه، چند نفر از علمای تهران، تصمیم گرفتند در این مسجد تحصن کنند و مردم را نیز به این تحصن و تجمع اعتراضی دعوت کردند.<ref> مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ج۱، ص۲۷، ۳۳، ۵۲؛ دوانی، ج۲، ص۴۲، ۴۴، ۴۶، ۵۰، ۷۲-۷۳، ۱۳۷، ۱۴۸-۱۴۹، ۱۵۱، ۱۵۳-۱۵۴؛ هفت هزار روز تاریخ ایران و انقلاب اسلامی، ج۱، ص۱۰۴، ۱۰۶-۱۰۷</ref> | او در مدت اقامت در تهران، این مسجد را به محلی برای اقدامات سیاسی و اجتماعی تبدیل نمود. اولین اقدام مهم سیاسی ایشان، صدور اعلامیه مشترکی همراه با [[سید محمد بهبهانی]] بر علیه [[لایحه انجمنهای ایالتی-ولایتی]] بود. پس از آن، به دنبال عدم توجه حکومت پهلوی به اعتراض علما نسبت به این لایحه، چند نفر از علمای تهران، تصمیم گرفتند در این مسجد تحصن کنند و مردم را نیز به این تحصن و تجمع اعتراضی دعوت کردند.<ref> مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ج۱، ص۲۷، ۳۳، ۵۲؛ دوانی، ج۲، ص۴۲، ۴۴، ۴۶، ۵۰، ۷۲-۷۳، ۱۳۷، ۱۴۸-۱۴۹، ۱۵۱، ۱۵۳-۱۵۴؛ هفت هزار روز تاریخ ایران و انقلاب اسلامی، ج۱، ص۱۰۴، ۱۰۶-۱۰۷</ref> | ||
خط ۸۷: | خط ۸۸: | ||
==از مراجع تقلید== | ==از مراجع تقلید== | ||
خوانساری تا زمان درگذشت [[بروجردی]] در ۱۳۴۰ش/۱۳۸۰ق به تدریس و اداره امور دینی مردم [[تهران]] میپرداخت و پس از درگذشت ایشان، هر چند برخی از علمای طراز اول از وی خواستند به [[نجف]] یا [[قم]] برود و مرجعیت عامه [[شیعیان]] را بپذیرد، وی تهران را ترک نکرد.<ref> | خوانساری تا زمان درگذشت [[بروجردی]] در ۱۳۴۰ش/۱۳۸۰ق به تدریس و اداره امور دینی مردم [[تهران]] میپرداخت و پس از درگذشت ایشان، هر چند برخی از علمای طراز اول از وی خواستند به [[نجف]] یا [[قم]] برود و مرجعیت عامه [[شیعیان]] را بپذیرد، وی تهران را ترک نکرد.<ref>ابنالرضا، ضیاء الأبصار، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۸۰.</ref> اما مرجعیت را پذیرفت و برخی از شیعیان [[پاکستان]]، [[عراق]] و [[ایران]] وی را به عنوان [[مرجع تقلید]] خویش برگزیدند.<ref>شریف رازی، همانجا؛ آیت الله سید احمد خونساری، همان، مقدمه، ص۱۸.</ref> | ||
===نظریات خاص=== | ===نظریات خاص=== | ||
خط ۱۱۳: | خط ۱۱۴: | ||
==خصوصیات== | ==خصوصیات== | ||
بسیاری از عالمان معاصر احتیاط بسیار و [[ورع]] خوانساری را ستوده و وی را در [[تهذیب نفس]] و فضائل اخلاقی چون ادب، [[تواضع]] و ساده زیستی دارای مرتبهای بلند دانستهاند.<ref>شریف رازی، ج۲، ص۱۰، امام خمینی، ج۲۱، ص۱۵۱، شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری، ص۲۳۱، به نقل از محمد تقی ستوده، ص۲۳۳ به نقل از هادی معرفت.</ref> جایگاه علمی رفیع او نیز برای همگان مشهود بود چنان که بسیاری از بزرگان حوزه قم، [[نجف]] و [[کربلا]] پس از درگذشت [[آیت الله بروجردی]] وی را اعلم و دارای دقت نظر در مسائل فقهی میدانستند.<ref>رجوع کنید به: امام خمینی، ج۱۹، ص۱۲۸، ابن الرضا، ج۱، ص۳۷۸، شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری، ص۲۳۲، به نقل از حسین شمس، ص۲۳۳-۲۳۴، به نقل از هادی معرفت.</ref> ویژگی مهم [[فقه]] خوانساری استقلال در رأی است که در بسیاری موارد به مخالفت او با دیدگاه مشهور انجامیده است.<ref>شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری، ص۲۳۴، ۲۳۷، به نقل از هادی معرفت.</ref> | بسیاری از عالمان معاصر احتیاط بسیار و [[ورع]] خوانساری را ستوده و وی را در [[تهذیب نفس]] و فضائل اخلاقی چون ادب، [[تواضع]] و ساده زیستی دارای مرتبهای بلند دانستهاند.<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۲، ص۱۰، امام خمینی، ج۲۱، ص۱۵۱، شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری، ص۲۳۱، به نقل از محمد تقی ستوده، ص۲۳۳ به نقل از هادی معرفت.</ref> جایگاه علمی رفیع او نیز برای همگان مشهود بود چنان که بسیاری از بزرگان حوزه قم، [[نجف]] و [[کربلا]] پس از درگذشت [[آیت الله بروجردی]] وی را اعلم و دارای دقت نظر در مسائل فقهی میدانستند.<ref>رجوع کنید به: امام خمینی، ج۱۹، ص۱۲۸، ابن الرضا، ج۱، ص۳۷۸، شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری، ص۲۳۲، به نقل از حسین شمس، ص۲۳۳-۲۳۴، به نقل از هادی معرفت.</ref> ویژگی مهم [[فقه]] خوانساری استقلال در رأی است که در بسیاری موارد به مخالفت او با دیدگاه مشهور انجامیده است.<ref>شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری، ص۲۳۴، ۲۳۷، به نقل از هادی معرفت.</ref> | ||
درباره یکی از کرامات آیتالله سیداحمد خوانساری نقل شده است: وی بیماری زخم معده داشت که احتیاج به عمل جراحی داشت، از طرفی وی سالخورده و از لحاظ جسمی ناتوان بود و تحمل جراحی بدون بیهوشی نیز ممکن نبود، پیش از آنکه عمل جراحی آغاز شود، وی اجازه بیهوش کردن را به پزشک نداد -چون به نظر ایشان در وضعیت بیهوشی، [[تقلید]] مقلدینشان دچار اشکال میشد- از این رو به پزشکان معالج گفت: هر گاه من مشغول قرائت [[سوره انعام|سوره مبارکه انعام]] شدم، شما مشغول عمل شوید، من توجهام به [[قرآن]] است و در این صورت هیچ مشکلی پیش نمیآید -وی آن چنان به قرآن توجه پیدا میکرد که احساس درد نمیکردند- همان طور هم شد و با تمام شدن عمل جراحی، قرائت سوره مبارکه انعام نیز به پایان رسید!<ref>هزار و یک حکایت اخلاقی، محمدحسین محمدی.</ref> | درباره یکی از کرامات آیتالله سیداحمد خوانساری نقل شده است: وی بیماری زخم معده داشت که احتیاج به عمل جراحی داشت، از طرفی وی سالخورده و از لحاظ جسمی ناتوان بود و تحمل جراحی بدون بیهوشی نیز ممکن نبود، پیش از آنکه عمل جراحی آغاز شود، وی اجازه بیهوش کردن را به پزشک نداد -چون به نظر ایشان در وضعیت بیهوشی، [[تقلید]] مقلدینشان دچار اشکال میشد- از این رو به پزشکان معالج گفت: هر گاه من مشغول قرائت [[سوره انعام|سوره مبارکه انعام]] شدم، شما مشغول عمل شوید، من توجهام به [[قرآن]] است و در این صورت هیچ مشکلی پیش نمیآید -وی آن چنان به قرآن توجه پیدا میکرد که احساس درد نمیکردند- همان طور هم شد و با تمام شدن عمل جراحی، قرائت سوره مبارکه انعام نیز به پایان رسید!<ref>هزار و یک حکایت اخلاقی، محمدحسین محمدی.</ref> | ||
خط ۱۳۹: | خط ۱۴۰: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* | * آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، مشهد، قسم۱۴، ۱۴۰۴ق. | ||
* ابنالرضا، مهدی، ضیاء الابصار فی ترجمة علماء خوانسار، قم، ۱۳۸۲ش. | |||
* | |||
* اسناد انقلاب اسلامی، ج۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۴ش. | * اسناد انقلاب اسلامی، ج۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۴ش. | ||
*امام خمینی، صحیفه امام: مجموعه آثار امام | * امام خمینی، صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینی (بیانات، پیامها، مصاحبهها، احکام اجازات شرعی و نامهها)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸ش. | ||
* امینی، | * امینی، محمدهادی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلاف الف عام، نجف، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۲م. | ||
*حسینی یزدی، | *حسینی یزدی، محمدعلی و رسول علوی و علیاکبر زمانی نژاد، دانشمندان خوانسار، قم، ۱۳۷۸ش. | ||
* خلخالی، صادق، خاطرات آیت الله خلخالی، تهران، | * خلخالی، صادق، خاطرات آیت الله خلخالی، تهران، ۱۳۷۹-۱۳۸۰ش. | ||
* خوانساری، احمد، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، علق علیه علی اکبر غفاری، تهران، ج۲، ۶، ۷، ۱۴۰۵. | * خوانساری، احمد، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، علق علیه علی اکبر غفاری، تهران، ج۲، ۶، ۷، ۱۴۰۵. | ||
* دوانی، علی، نهضت روحانیون ایران، تهران، ۱۳۶۰. | * دوانی، علی، نهضت روحانیون ایران، تهران، ۱۳۶۰. | ||
* رجبی، محمد حسن، زندگینامه سیاسی امام خمینی، ج۱، تهران، ۱۳۷۸ش. | * رجبی، محمد حسن، زندگینامه سیاسی امام خمینی، ج۱، تهران، ۱۳۷۸ش. | ||
* رحمانی، محمد، مبانی فقهی بازی با شطرنج از نگاه آیت الله سید احمد خوانساری، فقه اهل بیت،ش ۱۷،۱۸، بهار تابستان ۱۳۷۸ش. | * رحمانی، محمد، مبانی فقهی بازی با شطرنج از نگاه آیت الله سید احمد خوانساری، فقه اهل بیت،ش ۱۷،۱۸، بهار تابستان ۱۳۷۸ش. | ||
* | * «شخصیت آیت الله سید احمد خوانساری»، در گفتگو با سید حسین شمس و مرتضوی لنگرودی و محمدهادی معرفت، در مجله فقه اهلبیت، بهار و تابستان ۱۳۷۸، ش۱۷ و ۱۸. | ||
* شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، ۱۳۵۲ ۱۳۵۴ش. | * شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، ۱۳۵۲ ۱۳۵۴ش. | ||
* طاهری خرم آبادی، حسن، خاطرات آیت الله طاهری خرم آبادی، به کوشش محمد رضا احمدی، تهران، ۱۳۷۷-۱۳۸۴ش. | * طاهری خرم آبادی، حسن، خاطرات آیت الله طاهری خرم آبادی، به کوشش محمد رضا احمدی، تهران، ۱۳۷۷-۱۳۸۴ش. | ||
خط ۱۵۷: | خط ۱۵۷: | ||
* عابدی میانجی، محمد، آیت الله سید احمد خوانساری: تندیس پارسایی، فرهنگ کوثر، ش ۹، آذر ۱۳۷۶. | * عابدی میانجی، محمد، آیت الله سید احمد خوانساری: تندیس پارسایی، فرهنگ کوثر، ش ۹، آذر ۱۳۷۶. | ||
* فلسفی، محمد تقی، خاطرات و مبارزات حجت الاسلام فلسفی، تهران، ۱۳۷۶ش. | * فلسفی، محمد تقی، خاطرات و مبارزات حجت الاسلام فلسفی، تهران، ۱۳۷۶ش. | ||
* متولی، عبدالله، | * متولی، عبدالله، آیتالله سید احمد خوانساری به روایت اسناد، تهران مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۳ش. | ||
* مهری، فرشید، مساجد بازار تهران در نهضت امام خمینی، تاریخ شفاهی مسجد سلطانی (امام خمینی)، سید عزیزالله و مسجد آذربایجانیها، تهران، ۱۳۸۳ش. | * مهری، فرشید، مساجد بازار تهران در نهضت امام خمینی، تاریخ شفاهی مسجد سلطانی (امام خمینی)، سید عزیزالله و مسجد آذربایجانیها، تهران، ۱۳۸۳ش. | ||
* | * نیکبخت، رحیم و صمد اسماعیل زاده، زندگانی و مبارزات آیت الله قاضی طباطبایی، تهران، ۱۳۸۰ش. | ||
* هفت هزار روز تاریخ ایران و انقلاب اسلامی، چاپ غلامرضا کرباسچی، تهران، بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران، ۱۳۷۱ش. | * هفت هزار روز تاریخ ایران و انقلاب اسلامی، چاپ غلامرضا کرباسچی، تهران، بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران، ۱۳۷۱ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
خط ۱۷۲: | خط ۱۷۲: | ||
[[ar:أحمد الخوانساري]] | [[ar:أحمد الخوانساري]] | ||
[[en:Sayyid Ahmad Khwansari]] | [[en:Sayyid Ahmad Khwansari]] | ||
[[Category:فقیهان شیعه قرن ۱۴ (قمری)]] | |||
[[Category:مراجع تقلید قرن ۱۴ (قمری)]] | |||
[[Category:شاگردان آخوند خراسانی]] | |||
[[Category:مدفونان در حرم حضرت معصومه]] | |||
[[Category:مراجع تقلید ساکن تهران]] | |||
[[Category:خاندان خوانساری]] | |||
[[Category:مقالههای با درجه اهمیت ج]] | |||
[[Category:شاگردان سید محمدکاظم طباطبائی یزدی]] | |||
[[Category:شاگردان آقا ضیاء عراقی]] | |||
[[رده:فقیهان شیعه قرن ۱۴ (قمری)]] | [[رده:فقیهان شیعه قرن ۱۴ (قمری)]] |