ابومخنف: تفاوت میان نسخه‌ها

لوط بن یحیی بن سعید بن مِخنَف بن سُلیم غامدی ازدی معروف به ابومخنف در [[کوفه]] از تیره غامد و از قبیله أزْد برخاست.<ref>ابن ندیم، الفهرست، ۱۳۹۳ق، ص۱۰۵.</ref> [[مخنف بن سلیم ازدی|مخنف بن سُلَیم]] پدر‌جد ابومخنف<ref>عسقلانی، تهذیب التهذیب، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۷۰.</ref> از صحابیان شیعی رسول اکرم(ص)<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۰۵ق، ج۶، ص۳۵</ref> و از اصحاب [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]<ref>طوسی، رجال الطوسی، ۱۴۱۵ق، ص۸۱.</ref> و پرچمدار قبیله ازد در [[جنگ جمل]] بود<ref>طبری، تاریخ الطبری تاریخ الامم والملوک، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۲۱.</ref> که از سوی آن حضرت والی شهر [[همدان]] و [[اصفهان|اصفهان‌]] گشت.<ref>ابونعیم اصفهانی، ذکر اخبار اصفهان، ۱۳۷۷ش، ص۱۸۹.</ref> پدرش یحیی بن سعید نیز از اصحاب امام علی(ع) بود.<ref>ابن شهر آشوب، معالم العلماء، المطبعه الحیدریه، ص۹۳.</ref> برادران ابومخنف در جنگ جمل به شهادت رسیدند.<ref>طبری، تاریخ الطبری تاریخ الامم والملوک، ۱۳۶۲ش، ج ۸، ص۴۷.</ref> ابومخنف در کوفه به تحصیل و فراگیری دانش پرداخته و از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]<ref>ذهبی، میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۲.</ref> و جابر جعفی مجالدبن سعید و صعقب بن زبیر استفاده نموده است<ref>ذهبی، سیر اعلام النباء، ج۷، ص۳۱۰.</ref> تاریخ ولادت و وفات ابومخنف معلوم نیست ولهازن او را، متولد سال ۷۵ق<ref>ولهازون، تاریخ الدوله العربیه،۲۰۰۸م،ص۲</ref> و سزگین در حدود سال ۷۰ قمری دانسته‌ است.<ref>سزگین، تاریخ التراث العربیه، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۲۷</ref>

سزگین ابومخنف را از مورخان عصر [[بنی‌امیه|اموی]] دانسته‌اند<ref>سزگین، تاریخ التراث العربی، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۲۷.</ref>اما [[نجاشی (ابهام‌زدایی)|نجاشی]] او را از یاران امام صادق(ع) برمی‌شمارد<ref>نجاشی، رجال نجاشی، نشر اسلامی، ص۳۲۰.</ref> در [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]] روایاتی که ابومخنف از امام صادق(ع) نقل می‌کند بدون واسطه است ولی روایاتی که از امام باقر(ع) نقل می‌کند با یک واسطه است<ref>طبری، تاریخ الطبری تاریخ الامم والملوک، ۱۳۶۲ش، ج۵، ص۴۴۸-۴۵۳.</ref> و در  [[الفهرست (شیخ طوسی)|الفهرست طوسی]] روایت ابومخنف در باب خُطَب امام علی(ع) و خطبه [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] را که از امام علی(ع) نقل می‌کند به دو واسطه است<ref>شیخ طوسی، الفهرست،منشورات شریف رضی، ص۱۳۰</ref> هشام‌بن محمدبن سائب کلبی، نصربن مزاحم منقری، ابوالحسن علی‌بن محمد مدائنی در زمره رجالیون برجسته ابومخنف هستند<ref>عسقلانی، لسان المیزان، ۱۲۹۰ق، ج۴، ص۴۹۲ ؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۷، ص۳۰۱.</ref>

دارقطنی ابومخنف را اخباری و احادیثش را ضعیف دانسته است<ref>دارالقطنی، الضعفاء و المتروکون، ۱۴۰۳، ص۳۳۳.</ref> ابن عدی، ضمن رد احادیث ابومخنف؛ از جهت ضعف سند، نقل اخبار وی را جایز نمی‌شمارد و او را شیعه افراطی معرفی می‌کند<ref>ابن عدی، الکامل فی الضعفاء الرجال، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۹۳.</ref> فیروزآبادی ابومخنف را اخباری و شیعه و احادیثش را پوچ و متروک معرفی می‌کند.<ref>فیروزآبادی، قاموس المحیط، ۱۴۲۶ق، ص۱۰۴۵.</ref> زرکلی از او به عنوان عالمی آگاه به سیره و اخبار و امامی اهل کوفه یاد کرده است.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۰م، ج۵، ص۲۴۵.</ref> عبدالرحمان بن المهدی لولوئی او را متروک الحدیث خوانده است<ref>ابوحاتم رازی، الجرح و التعدیل، ۱۳۶۱ق* ج۷، ص۱۸۲.</ref> ابن حجر عسقلانی ضعف اخبار او را نقل کرده است<ref>عسقلانی، تهذیب التهذیب، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۴۹۲.</ref> یحیی بن معین مروی او را رافضی و غیر موثق و حدیثش را بی‌ارزش شمرده است<ref>عقیلی مکی، الضعفاء الکبیر، دارالکتب العلمیه، ص۱۸ و ۱۹.</ref> ذهبی ابومخنف را رافضی معرفی می‌کند<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۷، ص۳۰۱.</ref> ابن حاتم رازی نیز او را شیعه و احادیثش را متروک می‌داند<ref>ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ۱۲۷۱ق، ج۷، ص۱۸۲.</ref> تستری روایات او را قابل اعتماد ولی می‌گوید که امامی بودن او معلوم نیست.<ref>تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۶۳۰.</ref> ابن ابی الحدید معتقد است که ابومخنف از محدثان است و از کسانی است که قائل به صحت امامت شده است و از رجال شیعه محسوب نمی‌شود.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۱۴۷.</ref>

* ذهبی، محمد، تاریخ الاسلام، تحقیق: عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب عربی، ۱۴۰۸ق.