پرش به محتوا

اصول دین: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۰۱۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۵ نوامبر ۲۰۱۷
خط ۱۰: خط ۱۰:
البته در روایاتی از پیامبر اسلام(ص) و ائمه، برخی عناصر دینی ارکان دین مطرح شده‌اند. برای مثال اهل سنت از پیامبر نقل کرده‌اند که توحید نبوت پیامبر نماز زکات حج و روزه ارکان اسلام‌اند(بخاری۱/۸) کلینی در کافی از امام باقر نقل کرده است که اسلام‌ پنج پایه‌ دارد: [[نماز]]، [[زكات‌]]، [[روزه]]، [[حج]] و [[ولایت]] و ولایت‌ از همه‌ مهمتر است‌.<ref>کلینی، ج۲، ص۱۸.</ref> همچنین [[امام صادق]](ع‌) در پاسخ به پرسشی درباره اعتقادات اسلامی که باید به آنها باور داشت گفته است: «شهادت‌ به‌ [[توحید]] و [[نبوت]] [[پیامبر(ص‌) ]]، ایمان به‌ آنچه‌ از جانب‌ خدا آمده‌ است‌ و پرداخت‌ [[زکات]]، و تن دادن به [[ولایت]] [[آل محمد]] (ص‌).»<ref>كلینی‌، ج۲، ص۱۹-۲۰.</ref>
البته در روایاتی از پیامبر اسلام(ص) و ائمه، برخی عناصر دینی ارکان دین مطرح شده‌اند. برای مثال اهل سنت از پیامبر نقل کرده‌اند که توحید نبوت پیامبر نماز زکات حج و روزه ارکان اسلام‌اند(بخاری۱/۸) کلینی در کافی از امام باقر نقل کرده است که اسلام‌ پنج پایه‌ دارد: [[نماز]]، [[زكات‌]]، [[روزه]]، [[حج]] و [[ولایت]] و ولایت‌ از همه‌ مهمتر است‌.<ref>کلینی، ج۲، ص۱۸.</ref> همچنین [[امام صادق]](ع‌) در پاسخ به پرسشی درباره اعتقادات اسلامی که باید به آنها باور داشت گفته است: «شهادت‌ به‌ [[توحید]] و [[نبوت]] [[پیامبر(ص‌) ]]، ایمان به‌ آنچه‌ از جانب‌ خدا آمده‌ است‌ و پرداخت‌ [[زکات]]، و تن دادن به [[ولایت]] [[آل محمد]] (ص‌).»<ref>كلینی‌، ج۲، ص۱۹-۲۰.</ref>


== یقین یا ظن ==
== لزوم یقین در اصول دین==
[[کلام|متکلمان]] در اینکه ایمان به اصول دین باید مبتنی بر علم یقینی و جزمی باشد یا معرفت ظنّی نیز كافی است، با یکدیگر اختلاف نظر دارند. همچنین، طرفداران فرض اول، در اینکه آیا باید علم یقینی و جزمی از طریق استدلال حاصل شود یا از راه تقلید نیز كافی است، نظرات مختلفی دارند. دیدگاه اكثریت بر این است كه ایمان به اصول دین باید مبتنی بر معرفت یقینی و جزمی باشد و ایمان ظنّی كافی نیست.
بیشتر علماء یقین را در اصول دین لازم می‌دانند.<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ص۵۵۳.</ref> به گزارش شیخ انصاری، علامه حلی در این زمینه مدعی اجماع شده است؛ اما خود شیخ انصاری دیدگاه‌های دیگری نیز در این زمینه نقل کرده است؛<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ص۵۵۳، ۵۵۴.</ref> از جمله دیدگاهی که وجود ظن را هم در اصول دین کافی می‌داند. به گفته او این دیدگاه از کسانی چون محقق اردبیلی و شاگردش صاحب مدارک نقل شده است و از نوشته‌های شیخ بهایی، علامه مجلسی و فیض کاشانی هم چنین نظری برداشت می‌شود.<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ص۵۵۳، ۵۵۴.</ref><br /> شیخ انصاری در کتاب رسائل نوشته است که ظن در اصول دین کافی نیست.<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ص۵۶۹.</ref> وکسی که می تواند واجب است که تحقیق کند تا به یقین برسد.<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ص۵۶۹، ۵۷۰.</ref> دلیل این وجوب از منظر او روایات فراوانی است که بر وجوب ایمان و علم و معرفت و اقرار دلالت می‌کنند همچنین به گفته او کسی که به یقین نرسیده است مؤمن به شمار نمی‌آید؛ زیرا روایات معرفت را در ایمان شرط دانسته اند.<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ص۵۶۹.</ref> البته به عقیده شیخ انصاری کسی که در اصول دین به یقین نرسیده و تنها ظن دارد، هرچند مؤمن نیست، کافر هم به شمار نمی‌آید؛ زیرا روایات بسیاریی بر این دلالت می‌کنند که برخی از مسلمانان نه مؤمن‌اند نه کافر.<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ص۵۷۱.</ref>
 
دلیل این نظریه، آیات و روایاتی است كه پیروی از ظن را نكوهش کرده‌اند؛ مانند: «إِنَّ الظنّ لا یغنی مِنَ الحَقِّ شَیئاً» (یونس:۳۶) و «إِنْ یتَّبِعُونَ إِلاّ الظنّ» (انعام:۱۱۶) و «إِنْ هُمْ إِلاّ یظُنُّون» (جاثیه:۲۴).<ref>حقائق الإیمان، ص۵۶.</ref>
 
در برابر این دیدگاه، عده‌ای از محققان، ظنّ قوی را در ایمان به اصول دین كافی دانسته و گفته‌اند ظن قوی موجب سكون و آرامش نفس است و علم معتبر از نظر [[شارع]] نیز چیزی نیست جز آنچه مایه آرامش و سكون نفس است.<ref>حق الیقین، ص۵۷۱و۵۷۵؛ شرح المواقف، ج۸، ص۳۳۱.</ref> بنابراین، آنچه در ایمان به اصول دین لازم است، اطمینان است، كه آن را یقین عرفی نیز گویند. در یقین عرفی احتمال خلاف به كلی منتفی نیست، ولی چون ضعیف است مورد اعتنا واقع نمی‌شود؛ بر خلاف یقین منطقی بالمعنی الأخصّ كه احتمال خلاف در آن به كلی منتفی است.
 
شیخ انصاری در کتاب رسائل نوشته است که ظن در اصول دین کافی نیست.<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ص۵۶۹.</ref> وکسی کهمی تواند واجب است که تحقیق کند تا به یقین برسد<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ص۵۶۹، ۵۷۰.</ref> به نوشته او علت این وجود ای روایایت فراوانی است که بر وجوب ایمان و علم و معرفت و اقرار دلالت می‌کنند همچنین به گفته او کسی که به یقین نرسید است مؤمن به شمار نمی یاید؛ زیرا روایات دمعرفت را در ایمان شرط دانسته اند.<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ص۵۶۹.</ref> البته به عقیده شیخ انصاری کسی که در اصول دین به یقین نرسیده و تنها ظن دارد، هرچند مؤمن نیست، کافر هم به شمار نمی‌آید؛ زیرا روایات فراوانی بر این دلالت می‌کنند که برخی از مسلمانان نه مؤمن‌اند نه کافر<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ص۵۷۱.</ref>


== تقلید در اصول‌ دین‌ ==
== تقلید در اصول‌ دین‌ ==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۴۴

ویرایش