پرش به محتوا

اعجاز قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۲۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ فوریهٔ ۲۰۲۳
جز
خط ۲۰: خط ۲۰:
عالمان مسلمان درخصوص این‌که قرآن از چه جهت معجزه است، دیدگاه‌های مختلفی مطرح کرده‌اند. بیشتر دیدگاه‌هایی که سیوطی در الاتقان، آورده درباره اعجاز ادبی قرآن‌اند. البته هریک از این دیدگاه‌ها اعجاز‌ ادبی را از منظری توضیح داده است.<ref> سیوطی، الاتقان، ‍۱۴۲۱ق، ج۲، ص۲۴۲.</ref>
عالمان مسلمان درخصوص این‌که قرآن از چه جهت معجزه است، دیدگاه‌های مختلفی مطرح کرده‌اند. بیشتر دیدگاه‌هایی که سیوطی در الاتقان، آورده درباره اعجاز ادبی قرآن‌اند. البته هریک از این دیدگاه‌ها اعجاز‌ ادبی را از منظری توضیح داده است.<ref> سیوطی، الاتقان، ‍۱۴۲۱ق، ج۲، ص۲۴۲.</ref>


در این میان، به‌گفته معرفت،  کسانی بر این باورند که اعجاز قرآن تنها در همین زمینه است؛<ref> معرفت، التمهید، ۱۳۸۸ش، ج۶، ص۳۰-۳۱.</ref> گروهی دیگر می‌گویند در زمینه‌های دیگر هم اعجاز دارد. برای مثال [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] (درگذشته ۱۳۶۰ش)، مفسر قرآن، گفته است اعجاز قرآن علاوه بر بلاغت، شامل علم و معرفت، اُمّی‌بودن [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، اخبار غیبی و  نبودن اختلاف در قرآن است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج ۱، ص۶۲-۶۸.</ref>
اما علمای مسلمان معتقدند قرآن در زمینه‌های دیگر هم اعجاز دارد. برای مثال [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] (درگذشته ۱۳۶۰ش)، مفسر قرآن، گفته است اعجاز قرآن علاوه بر بلاغت، شامل علم و معرفت، اُمّی‌بودن [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، اخبار غیبی و  نبودن اختلاف در قرآن است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج ۱، ص۶۲-۶۸.</ref>


ابوبکر باقلانی نیز علاوه بر تأکید بر اعجاز ادبی قرآن، اخبار غیبی و امی‌بودن پیامبر را مطرح کرده است. [[محمدهادی معرفت]] (درگذشته ۱۳۸۵ش) قرآن‌پژوه هم  در کنار اعجاز ادبی، اعجاز علمی و تشریعی را هم مطرح کرده است.<ref>معرفت، التمهید، ۱۳۸۸ش، ج۶، ص۳۴.</ref>
ابوبکر باقلانی نیز علاوه بر تأکید بر اعجاز ادبی قرآن، اخبار غیبی و امی‌بودن پیامبر را مطرح کرده است. [[محمدهادی معرفت]] (درگذشته ۱۳۸۵ش) قرآن‌پژوه هم  در کنار اعجاز ادبی، اعجاز علمی و تشریعی را هم مطرح کرده است.<ref>معرفت، التمهید، ۱۳۸۸ش، ج۶، ص۳۴.</ref>


=== نظریه صرفه===
=== نظریه صَرفه===
ابراهیم نَظّام (زیسته در قرن دوم و سومی قمری)، از عالمان اهل‌سنت، نظریه دیگری را در اعجاز قرآن مطرح کرده است که به آن، نظریهٔ صَرفه می‌گویند.<ref>سیوطی، الاتقان، ‍۱۴۲۱ق،  ج۲، ص۲۴۱.</ref> طبق این نظریه، معجزه‌بودن قرآن به این معناست که اگر کسی قصد معارضه با آن داشت، خدا مانع از آن می‌شود که کتابی مانند آن بیاورد. این سخن به این معناست که انسان‌های می‌توانند کتابی ماند قرآن بیاورند، اما خدا این توانایی را از آن‌ها سلب می‌کند.<ref>سیوطی، الاتقان، ‍۱۴۲۱ق،  ج۲، ص۲۴۱.</ref> سید مرتضی و شیخ مفید از عالمان شیعه هم این دیدگاه را پذیرفته‌اند.<ref> سید مرتضی، رسائل الشریف المرتضی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۲۳-۳۲۷؛ شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۶۳.</ref>
{{اصلی|نظریه صرفه}}
نظریه دیگری درباره اعجاز قرآن مطرح شده است که به آن نظریه صَرفه می‌گویند. طبق این نظریه، معجزه‌بودن قرآن به این معناست که اگر کسی قصد معارضه با آن داشت، خدا مانع از آن می‌شود که کتابی مانند آن بیاورد. این سخن به این معناست که انسان‌ها می‌توانند کتابی مثل قرآن بنویسند؛ اما خدا این توانایی را از آن‌ها سلب می‌کند.<ref>سیوطی، الاتقان، ‍۱۴۲۱ق،  ج۲، ص۲۴۱؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۳۷.</ref> به‌گفته سیوطی، در الاِتقان، ابراهیم نَظّام (زیسته در قرن دوم و سومی قمری)، از عالمان اهل‌سنت، این دیدگاه را مطرح کرده است.<ref>سیوطی، الاتقان، ‍۱۴۲۱ق،  ج۲، ص۲۴۱.</ref> [[سید مرتضی|سیدِ مرتَضی]] و [[شیخ مفید]] از عالمان شیعه هم این دیدگاه را پذیرفته‌اند.<ref>نگاه کنید به سید مرتضی، رسائل الشریف المرتضی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۲۳-۳۲۷؛ شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۶۳.</ref>


اما اکثر عالمان مسلمان این نظریه را نپذیرفته‌اند.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۳۷.</ref> ابوبکر باقلانی گفته است اگر امکان این باشد که کسی کتابی مثل قران بیاورد، در این صورت خود قرآن به خودی خود کلامی معجزه آمیز نخواهد و فقط از این جهت که خدا نمی گذارد کسی مثلش بیاورد معجزه خواهد بود و در این صورت فضیلتی بر کتاب‌های دیگر پیدا نخواهد کرد.<ref>سیوطی، الاتقان، ‍۱۴۲۱ق،  ج۲، ص۲۴۲.</ref>
به‌گفته محمدهادی معرفت، عالمان مسلمان، چه در گذشته و چه در امروز، این نظریه را رد کرده‌اند.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۸۰.</ref> ابوبکر باقلانی گفته است اگر امکان این باشد که کسی کتابی مثل قرآن بیاورد، خود قرآن به‌خودی‌خود کلامی معجزه‌آمیز نخواهد بود؛ بلکه فقط از این جهت که خدا نمی‌گذارد کسی مثلش بیاورد معجزه است و در این صور،ت فضیلتی بر کتاب‌های دیگر پیدا نخواهد کرد.<ref>سیوطی، الاتقان، ‍۱۴۲۱ق،  ج۲، ص۲۴۲.</ref>


==وجوه اعجاز قرآن==
==وجوه اعجاز قرآن==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶

ویرایش