پرش به محتوا

کوه ابوقبیس: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۱۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۸ نوامبر ۲۰۱۴
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Salvand
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>Salvand
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
[[پرونده:کوه ابوقبیس.jpg|بندانگشتی|کوه ابوقبیس]]
[[پرونده:کوه ابوقبیس.jpg|بندانگشتی|کوه ابوقبیس]]
'''اَبوقُبَیس'''، کوهی در شهر [[مکه]] واقع در  مقابل [[ارکان کعبه|رکن]] [[حجرالاسود]] [[مسجدالحرام]]<ref>ابن جبیر، ۸۵</ref> که در منابع تاریخی و جغرافیایی مکه از آن بسیار یاد شده است. ابوقبیس نزدیک‌ترین کوه به [[کعبه]] و بنابر منابع تاریخ محلی مکه، محل فرودآمدن [[حضرت آدم]] و [[حوا]] از [[بهشت]] و مدفن حضرت آدم است.<ref>ازرقی، ج1، ص5 و 6.</ref> فاکهی (قرن سوم قمری)از وجود [[مسجد]]ی به نام «ابراهیم» بر ابوقبیس خبر داده است؛ اما در اینکه مراد از نام این مسجد، [[حضرت ابراهیم]] خلیل باشد، اختلاف است.<ref>نک: ابن ظهیره، ص291؛ جعفریان، ص126.</ref> در دوره‌های بعد بناهای دیگری بر آن ساخته شد. این کوه و بناهای برفراز آن از قدیم زیارتگاه [[حج|حج‌گزاران]] و زائران، به‌ویژه [[شیعیان]] [[ایران]]ی بوده است.<ref>برای نمونه نک: ایازخان قشقایی، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج؟، ص419؛ هدایت علی،پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ص283.</ref>
'''اَبوقُبَیس'''، کوهی در شهر [[مکه]] واقع در  مقابل [[ارکان کعبه|رکن]] [[حجرالاسود]] [[مسجدالحرام]]<ref>ابن جبیر، ۸۵</ref> که در منابع تاریخی و جغرافیایی مکه از آن بسیار یاد شده است. ابوقبیس نزدیک‌ترین کوه به [[کعبه]] و بنابر منابع تاریخ محلی مکه، محل فرودآمدن [[حضرت آدم]] و [[حوا]] از [[بهشت]] و مدفن حضرت آدم است.<ref>ازرقی، ج1، ص5 و 6.</ref> فاکهی (قرن سوم قمری)از وجود [[مسجد]]ی به نام «ابراهیم» بر ابوقبیس خبر داده است؛ اما در اینکه مراد از نام این مسجد، [[حضرت ابراهیم]] خلیل باشد، اختلاف است.<ref>نک: ابن ظهیره، ص291؛ جعفریان، ص126.</ref> در دوره‌های بعد بناهای دیگری بر آن ساخته شد. این کوه و بناهای برفراز آن از قدیم زیارتگاه [[حج|حج‌گزاران]] و زائران، به‌ویژه [[شیعیان]] [[ایران]]ی بوده است.<ref>برای نمونه نک: ایازخان قشقایی، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج؟، ص419؛ هدایت علی،پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ص283.</ref>
==وجه نامگذاری==
==وجه نامگذاری==
*درباره معنای نام و وجه نامگذاری این کوه نظرهایی اظهار شده که برخی از آنها ریشه در باورهای عامیانه مردم حجاز دارد؛ برای مثال برخی نام ابوقبیس را مأخوذ از قبس النار دانسته‌اند، زیرا بنابر برخی حکایات و اخبار، دو چوب آتش زنه (مرخ) از آسمان بر این کوه فرود آمد، آدم(ع) آنها را برگرفت و از برخورد آن دو آتش پدیدار گشت.<ref>یاقوت، ۱/۱۰۱-۱۰۲</ref> برخی نیز نام این کوه را به مردی با نام قبیس بن شالخ (یا شامخ) نسبت داده‌اند. گفته شده که این مرد از قبیله [[جُرهُم]] بوده است.<ref>سهیلی، ۵/۱۱۷؛ یاقوت، ۱/۱۰۲</ref> وی گویا میان مردی به نام عمرو بن مضاض و دختر عمش سخن‌چینی کرد و از بیم کشته شدن به کوه مزبور پناه برد و دیگر از او خبر و اثری نماند.<ref>یاقوت، ۱/۱۰۲</ref>
*درباره معنای نام و وجه نامگذاری این کوه، نظرهایی اظهار شده که برخی از آنها ریشه در باورهای عامیانه مردم حجاز دارد؛ برای مثال برخی نام ابوقبیس را گرفته‌شده از «قبس النار» دانسته‌اند؛ زیرا بنابر برخی حکایت‌ها و اخبار، دو چوب آتش‌زنه (مرخ) از آسمان بر این کوه فرود آمد. [[آدم(ع)]] آنها را برگرفت و از برخورد آن دو، آتش پدیدار گشت.<ref>یاقوت حموی،  ''البلدان''، ج۱، ص۱۰۱ـ۱۰۲.</ref> برخی نیز نام این کوه را به مردی با نام قبیس بن شالخ (یا شامخ) نسبت داده‌اند. گفته شده که این مرد از قبیله [[جُرهُم]] بوده است.<ref>سهیلی، ۵/۱۱۷؛ یاقوت، ۱/۱۰۲</ref> وی گویا میان مردی به نام عمرو بن مضاض و دختر عمش سخن‌چینی کرد و از بیم کشته شدن به کوه مزبور پناه برد و دیگر از او خبر و اثری نماند.<ref>یاقوت، ۱/۱۰۲</ref>
*ابوقبیس را خشب یا اخشب نیز خوانده‌اند و این کوه و کوه مقابل آن قعیقعان را الاخشبین می‌نامیدند.<ref>یاقوت، ۱/۱۰۲؛ ابن فهد، ج1، ص306</ref>
*ابوقبیس را خشب یا اخشب نیز خوانده‌اند و این کوه و کوه مقابل آن قعیقعان را الاخشبین می‌نامیدند.<ref>یاقوت، ۱/۱۰۲؛ ابن فهد، ج1، ص306</ref>
*[[جاحظ]] ابوقبیس را نام دیگر ابوقابوس، پادشاه عرب دانسته است.<ref>ج۱،ص۳۳۶</ref>
*[[جاحظ]] ابوقبیس را نام دیگر ابوقابوس، پادشاه عرب دانسته است.<ref>ج۱،ص۳۳۶</ref>
خط ۶۸: خط ۶۹:
* طبری، تاریخ، عقیقی، نجیب، المستشرقون، قاهره، ۱۹۶۵م.
* طبری، تاریخ، عقیقی، نجیب، المستشرقون، قاهره، ۱۹۶۵م.
* فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، قاموس المحیط.
* فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، قاموس المحیط.
* یاقوت، بلدان.
* یاقوت حموی، یاقوت بن‌عبدالله، البلدان،
* مقدسی، أبو عبد الله محمد بن أحمد،احسن التقاسيم، ترجمه علينقى منزوى‏، شركت مؤلفان و مترجمان ايران، چ اول، تهران، 1361ش.
* مقدسی، أبو عبد الله محمد بن أحمد،احسن التقاسيم، ترجمه علينقى منزوى‏، شركت مؤلفان و مترجمان ايران، چ اول، تهران، 1361ش.
* یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ، بیروت، دارصادر.
* یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ، بیروت، دارصادر.
کاربر ناشناس