پرش به محتوا

صلح حدیبیه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۸۱۸ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۸ ژوئن ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Kmhoseini
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
'''صلح حُدَیبیه'''، پیمان صلحى که در [[سال ششم هجری]] بین [[پیامبر (ص)]] و مشرکان [[مکه]] در منطقه [[حدیبیه]] امضا شد و در [[سوره فتح]] به آن اشاره شده است. مسلمانان که برای به جا آوردن مناسک [[حج]] رهسپار مکه شده بودند با ممانعت مشرکین [[قریش]] مواجه شدند، پیامبر(ص) تصمیم گرفت شخصی را به سوی قریش بفرستد تا مذاکره کند، ابتدا [[عمر بن خطاب]] را برگزید. ولی وی از رفتن ابا کرده و [[عثمان بن عفان|عثمان]] را پیشنهاد کرد، پس از عزیمت عثمان و شایعه خبر قتل وی، پیامبر(ص) مسلمانان را به پیمانی معروف به [[بیعت رضوان]] فراخواند. پس از مذاکراتی بین طرفین، سرانجام پیمان صلح حدیبیه بسته شد که بر اساس آن صلحی ده ساله بین طرفین برقرار شد و مسلمانان آن سال به مدینه بازگشتند تا سال بعد برای انجام [[عمرة القضاء | عمره]] وارد مکه شوند.
'''صلح حُدَیبیه'''، پیمان صلحى که در [[سال ششم هجری]] بین [[پیامبر (ص)]] و مشرکان [[مکه]] در منطقه [[حدیبیه]] امضا شد و در [[سوره فتح]] به آن اشاره شده است. مسلمانان که برای به جا آوردن مناسک [[حج]] رهسپار مکه شده بودند با ممانعت مشرکین [[قریش]] مواجه شدند، پیامبر(ص) تصمیم گرفت شخصی را به سوی قریش بفرستد تا مذاکره کند، ابتدا [[عمر بن خطاب]] را برگزید. ولی وی از رفتن ابا کرده و [[عثمان بن عفان|عثمان]] را پیشنهاد کرد، پس از عزیمت عثمان و شایعه خبر قتل وی، پیامبر(ص) مسلمانان را به پیمانی معروف به [[بیعت رضوان]] فراخواند. پس از مذاکراتی بین طرفین، سرانجام پیمان صلح حدیبیه بسته شد که بر اساس آن صلحی ده ساله بین طرفین برقرار شد و مسلمانان آن سال به مدینه بازگشتند تا سال بعد برای انجام [[عمرة القضاء | عمره]] وارد مکه شوند.


== عزم مسلمانان برای انجام حج ==
== تصمیم پیامبر برای عمره‌گزاری ==
در سال ششم هجری، [[رسول خدا(ص)]] در خواب دید با یارانش به [[مکه]] رفته و به طواف خانه خدا و انجام مناسک عمره موفق گشته‌اند. {{سخ}}{{متن قرآن|لَّقَدْ صَدَقَ اللَّـهُ رَسُولَهُ الرُّؤْیا بِالْحَقِّ ۖ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِن شَاءَ اللَّـهُ آمِنِینَ مُحَلِّقِینَ رُءُوسَکمْ وَمُقَصِّرِینَ لَا تَخَافُونَ ۖ فَعَلِمَ مَا لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِن دُونِ ذَٰلِک فَتْحًا قَرِیبًا ﴿۲۷﴾|ترجمه=حقاً خدا رؤیای پیامبر خود را تحقّق بخشید [که دیده بود:] شما بدون شک، به خواست خدا در حالی که سر تراشیده و موی [و ناخن ] کوتاه کرده اید، با خاطری آسوده در مسجد الحرام درخواهید آمد. خدا آنچه را که نمی‌دانستید دانست، و غیر از این، پیروزی نزدیکی [برای شما] قرار داد.|سوره=۴۸|آیه=۲۷}}
حضرت محمد(ص) در سال ششم هجری، مسلمانان [[مدینه]] و برخی قبایل اطراف آن را برای سفر به [[مکه]] به قصد [[عمره]]، فراخواند. <ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۶.</ref> بیشتر [[مهاجران]] و [[انصار]] این دعوت را پذیرفتند اما قبایل اطراف مدینه از همراهی پیامبر(ص) سر باز زدند.<ref>رسولی، زندگانی محمد(ص)، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۲۰۷.</ref>


پیغمبر این خواب را برای اصحاب نقل کرده و وعده آن را به آنها داد و اصحاب را برای عزیمت به مکه و ادای مراسم [[عمره]] فراخواند و چون از کینه توزی و جنگ افروزی [[قریش|قُرَیش]] یا ممانعت آنان بیمناک بود، اعراب اطراف [[مدینه]] را نیز به همراهی در این سفر دعوت کرد.<ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۶.</ref> قبایل مزبور به جز عده معدودی، دعوت آن حضرت را نپذیرفتند و تنها همان مهاجر و انصار مدینه بودند که اکثراً آماده حرکت ‏شدند و به همراه آن حضرت از مدینه بیرون رفتند.<ref>رسولی، زندگانی محمد(ص)، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۲۰۷.</ref>
گفته شده که این تصمیم پیامبر(ص) بعد از آن گرفته شد که حضرت محمد(ص) در خواب، خود و یارانش را در حال طواف خانه خدا مشاهده کرد. مفسران  آیه ۲۷ سوره الفتح در اشاره به همین خواب دانسته‌اند.{{مدرک}} آیه‌ای که خداوند در آن از «فتح قریب» خبر داده است.
== تعداد مسلمانان ==
کاروان مسلمانان، متشکل از [[مهاجران]] و [[انصار]] و عرب هایی که به آنان پیوستند، روز [[دو ذیقعده]] [[سال ششم هجری|سال ششم]] مدینه را به سوی مکه ترک کرد.<ref>واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۵۷۳؛ ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۹۵.</ref>  


== تعداد مسلمانان ==
تعداد همراهان پیامبر در این سفر را متفاوت ذکر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۹۵؛ طبری، تاریخ، دار التراث، ج۲، ص۶۲۰.</ref> روایت مشهور این تعداد را ۱۴۰۰ تن می‌داند.<ref>رجوع کنید به ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۷.</ref> چهار زن نیز در این جمع حضور داشتند که یکی از آنان [[امّ سلمه]]، همسر پیامبر، بود.<ref>واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۵۷۴.</ref>  
کاروان مسلمانان، متشکل از [[مهاجران]] و [[انصار]] و عرب هایی که به آنان پیوستند، روز [[دو ذیقعده]] [[سال ششم هجری|سال ششم]] مدینه را به سوی مکه ترک کرد.<ref>واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۵۷۳؛ ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۹۵.</ref> درباره تعداد همراهان پیامبر در این سفر، اقوال گوناگونی وجود دارد<ref>رجوع کنید به ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۹۵؛ طبری، تاریخ، دار التراث، ج۲، ص۶۲۰.</ref> که ظاهراً روایت [[جابر بن عبدالله انصاری]]، مبنی بر اینکه «‌ما اصحاب حدیبیه ۱۴۰۰ تن بودیم »، مشهورتر است.<ref>رجوع کنید به ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۷.</ref> چهار زن نیز در این جمع حضور داشتند که یکی از آنان [[امّ سلمه]]، همسر پیامبر، بود.<ref>واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۵۷۴.</ref> پیامبر [[ابن ام مکتوم|عبداللّه بن اُمّ مکتوم]] <ref>واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۵۷۳؛ ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۹۵.</ref> یا نُمَیلَة بن عبداللّه لیثی<ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۶.</ref> را به جانشینی خود در مدینه منصوب کرد.
 
پیامبر [[ابن ام مکتوم|عبداللّه بن اُمّ مکتوم]] <ref>واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۵۷۳؛ ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۹۵.</ref> یا نُمَیلَة بن عبداللّه لیثی<ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۶.</ref> را به جانشینی خود در مدینه منصوب کرد.


== مُحرم شدن مسلمانان ==
== مُحرم شدن مسلمانان ==
به فرمان پیامبر، مسلمانان سلاحی جز سلاح مسافر (شمشیر در نیام) نداشتند. پیغمبر اسلام(ص) مقداری که از مدینه بیرون رفت و به ‏ «‌ذی الحلیفة‏‌» - که اکنون به نام مسجدی که در آنجا بنا شده به‏ «‌[[مسجد شجره‏]]‌» معروف است - رسید جامه [[احرام]] پوشید و هفتاد شتر نیز که همراه برداشته بود نشانه [[قربانی]] بر آنها زد و از جلو براند تا به افرادی که خبر حرکت او را به قریش می‌‏رسانند بفهماند که به قصد جنگ بیرون نیامده، بلکه منظور او تنها انجام عمره و طواف خانه خداست.<ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۶؛ ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۹۵.</ref> گفته شده است شتر [[ابوجهل]] نیز، که پیامبر در [[غزوه بدر|جنگ بدر]] به غنیمت گرفته بود، به صورتی نمادین در میان دیگر قربانی‌ها بوده است.<ref>واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۵۷۴.</ref>
به فرمان پیامبر، مسلمانان سلاحی جز سلاح مسافر (شمشیر در نیام) نداشتند. پیغمبر اسلام (ص) مقداری که از مدینه بیرون رفت و به ‏ «‌ذی الحلیفة‏‌» - که اکنون به نام مسجدی که در آنجا بنا شده به‏ «‌[[مسجد شجره‏]]‌» معروف است - رسید جامه [[احرام]] پوشید و هفتاد شتر نیز که همراه داشت نشانه [[قربانی]] بر آنها زد و از جلو براند تا به افرادی که خبر حرکت او را به قریش می‌‏رسانند بفهماند که به قصد جنگ بیرون نیامده، بلکه منظور او تنها انجام عمره و طواف خانه خداست.<ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۶؛ ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۹۵.</ref> گفته شده است شتر [[ابوجهل]] نیز، که پیامبر در [[غزوه بدر|جنگ بدر]] به غنیمت گرفته بود، به صورتی نمادین در میان دیگر قربانی‌ها بوده است.<ref>واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۵۷۴.</ref>
[[پرونده:مسير پيامبر به سمت حدیبیه.jpg|بندانگشتی|200px|مسیر پیامبر (ص) به سمت حدیبیه]]
[[پرونده:مسير پيامبر به سمت حدیبیه.jpg|بندانگشتی|200px|مسیر پیامبر (ص) به سمت حدیبیه]]
پیغمبر اسلام و همراهان همچنان ‏ «‌لبیک‏‌» گویان تا «‌عُسْفان‏‌» ــ محلی در دو منزلی [[مکه]] ــ پیش راندند در آنجا به پیامبر خبر رسید که مشرکان مکه از حرکت مسلمانان مطّلع شده و [[سوگند|قسم]] خورده‌اند که مانع ورود آنان به مکه شوند.<ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۷.</ref> قریش جنگجویان خود را در خارج مکه مستقر کردند و [[خالد بن ولید]] را با دویست سوار تا کراع الغَمیم به مقابله مسلمانان فرستادند.<ref>ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۹۵.</ref> رسول خدا با شنیدن این خبر، فرمود: «‌وای بر قریش که جنگ آنان را نابود کرد ». سپس پرسید: کیست تا ما را از راهی ببرد که با قریش برخورد نکنیم؟ <ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۷.</ref>
در «‌عُسْفان‏‌» ــ محلی در دو منزلی [[مکه]] ــ به پیامبر خبر رسید که مشرکان مکه از حرکت مسلمانان مطّلع شده و [[سوگند|قسم]] خورده‌اند که مانع ورود آنان به مکه شوند.<ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۷.</ref> قریش جنگجویان خود را در خارج مکه مستقر کردند و [[خالد بن ولید]] را با دویست سوار تا کراع الغَمیم به مقابله مسلمانان فرستادند.<ref>ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ج۲، ص۹۵.</ref>  


پیامبر، با راهنمایی چند تن از بنی اسلم، از بیراهه مسیر خود را به سوی مکه ادامه داد تا با جنگجویان قریش مواجه نشود.<ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۷.</ref> در این مسیر، مسلمانان برای اولین بار [[نماز خوف]] <ref>رجوع کنید به سوره نساء، آیه ۱۰۱ـ۱۰۲</ref> به جا آوردند، تا مراقب حملات احتمالی دشمن از اطراف باشند.<ref>رجوع کنید به واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۵۸۲ـ۵۸۳.</ref>
پیامبر، با راهنمایی چند تن از بنی اسلم، از بیراهه مسیر خود را به سوی مکه ادامه داد تا با جنگجویان قریش روبرو نشود.<ref>ابن هشام، السیره النبویة، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۷۷۷.</ref> در این مسیر، مسلمانان برای اولین بار [[نماز خوف]] <ref>رجوع کنید به سوره نساء، آیه ۱۰۱ـ۱۰۲</ref> به جا آوردند.<ref>رجوع کنید به واقدی، کتاب المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص۵۸۲ـ۵۸۳.</ref>


== ورود به منطقه حدیبیه ==
== ورود به منطقه حدیبیه ==
کاربر ناشناس