کاربر ناشناس
سیدالشهداء (لقب): تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح پاورقی
imported>Baqer h (ویراستاری) |
imported>Baqer h (اصلاح پاورقی) |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
== لقب حمزه == | == لقب حمزه == | ||
{{اصلی|حمزة بن عبدالمطلب}} | {{اصلی|حمزة بن عبدالمطلب}} | ||
[[شرک|مشرکان]] در [[جنگ احد|غزوۀ احد]]، [[حمزه]] را به [[شهادت]] رساندند و سپس پیکرش را مُثله کردند.<ref>واقدی، المغازی، ۱۹۶۶، ج ۱، ص۲۹۰؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج ۲، ص۴۷</ref> از این زمان بود که [[پیامبر (ص)]] او را سیدالشهداء خواند.<ref>رجوع کنید به | [[شرک|مشرکان]] در [[جنگ احد|غزوۀ احد]]، [[حمزه]] را به [[شهادت]] رساندند و سپس پیکرش را مُثله کردند.<ref>واقدی، المغازی، ۱۹۶۶، ج ۱، ص۲۹۰؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج ۲، ص۴۷</ref> از این زمان بود که [[پیامبر (ص)]] او را سیدالشهداء خواند.<ref>رجوع کنید به طبری، ذخائرالعقبی، 1356، ص۱۷۶؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۱۷۰</ref> | ||
در بیشتر کتاب‌های تاریخی و روایی، از حمزه با لقب سیدالشهداء یاد شده است<ref>برای نمونه رک: بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴، ج ۲، ص۳۹۴؛ | در بیشتر کتاب‌های تاریخی و روایی، از حمزه با لقب سیدالشهداء یاد شده است<ref>برای نمونه رک: بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴، ج ۲، ص۳۹۴؛ شیخ صدوق، الخصال، ۱۴۰۳، ج۲، ص۴۱۲، ۵۵۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴، ص۳۷</ref>، اما در بعضی روایات او را با عناوین دیگری خوانده‌اند، مانند سید شهیدان بهشت،<ref>شیخ صدوق، الخصال، ج ۱، ص۵۷۵</ref> سید شهیدان اولین و آخرین جز [[انبیاء|انبیا]] و اوصیا،<ref>کتاب سلیم‌بن قیس، ص۱۳۳ـ۱۳۴؛ شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۴۰۵، ص۲۶۳ـ۲۶۴</ref> خیرالشهداء،<ref>کتاب سلیم‌بن قیس، ۱۴۲۰، ص۱۳۳؛ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱، ص۱۹۱؛ محب‌الدین طبری، ذخائر العقبی، ۱۳۵۶، ص۱۷۶</ref> افضل‌الشهداء،<ref>کوفی، تفسیر فرات کوفی، ۱۴۱۰، ص۱۰۱؛ شیخ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳، ج۱، ص۴۵۰</ref> اسداللّه و اسد رسوله.<ref>واقدی، المغازی، ۱۹۶۶، ج ۱، ص۲۹۰؛ شیخ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳، ج۱، ص۲۲۴؛ شیخ صدوق، الخصال، ۱۴۰۳، ج۱، ص۲۰۳ـ۲۰۴</ref> | ||
[[امیرالمؤمنین (ع)]] (در [[شورای شش نفره]])، [[امام حسن (ع)]]، [[امام حسین (ع)]] (در [[کربلا]])، و [[محمد بن حنفیه]] در سخنان و احتجاجات خود، همواره به این مقام حمزه اشاره کرده و از ملقب‌شدن حمزه به سیدالشهداء به مثابه یکی از افتخارات [[بنی هاشم]] و [[اهل بیت(ع)]] یاد کرده‌اند.<ref>برای نمونه | [[امیرالمؤمنین (ع)]] (در [[شورای شش نفره]])، [[امام حسن (ع)]]، [[امام حسین (ع)]] (در [[کربلا]])، و [[محمد بن حنفیه]] در سخنان و احتجاجات خود، همواره به این مقام حمزه اشاره کرده و از ملقب‌شدن حمزه به سیدالشهداء به مثابه یکی از افتخارات [[بنی هاشم]] و [[اهل بیت(ع)]] یاد کرده‌اند.<ref>برای نمونه رک: نهج‌البلاغه، چاپ صبحی صالح، نامه ۲۸؛ طبری، تاریخ، ج ۵، ص۴۲۴؛ شیخ صدوق، الخصال، ۱۴۰۳، ج۱، ص۳۲۰؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴، ج ۲، ص۹۷؛ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴، ص۵۴۶، ۵۵۴، ۵۶۳ـ۵۶۴</ref> | ||
در [[زیارتنامه]] [[رسول اکرم]] عبارت «السَّلامُ عَلی عَمِّک حَمزة سَیدِالشُّهَداء» و در زیارتنامه حمزه عبارت «السَّلامُ عَلَیک یا عَمَّ رَسولِ اللّهِ وَ خیرَ الشُهَداء» ذکر شده است.<ref>ابن‌قولویه قمی، | در [[زیارتنامه]] [[رسول اکرم]] عبارت «السَّلامُ عَلی عَمِّک حَمزة سَیدِالشُّهَداء» و در زیارتنامه حمزه عبارت «السَّلامُ عَلَیک یا عَمَّ رَسولِ اللّهِ وَ خیرَ الشُهَداء» ذکر شده است.<ref>ابن‌قولویه قمی، کامل الزیارات، چاپ جواد قیومی، ص۶۲</ref> | ||
== لقب امام حسین(ع)== | == لقب امام حسین(ع)== | ||
{{اصلی|امام حسین (ع)}} | {{اصلی|امام حسین (ع)}} | ||
پس از [[واقعه عاشورا|شهادت امام حسین(ع)]]، لقب سیدالشهداء به [[امام حسین|ایشان]] نیز اختصاص یافت. اگر چه پیش از آن در احادیثی از [[رسول اکرم(ص) | پس از [[واقعه عاشورا|شهادت امام حسین(ع)]]، لقب سیدالشهداء به [[امام حسین|ایشان]] نیز اختصاص یافت. اگر چه پیش از آن در احادیثی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول اکرم]](ص)، از امام حسین(ع) با لقب سیدالشهداء یاد شده بود.<ref>برای نمونه رک: ابن‌قولویه قمی، کامل الزیارات، چاپ جواد قیومی، ص۱۴۲، ۱۴۸</ref> | ||
به نظر می‌رسد که عمومیت یافتن این لقب برای [[امام حسین]](ع) از زمان [[امام صادق]](ع) باشد. یکی از زنان به نام [[ام سعید احمسیه]] که از اهالی [[عراق]] و از یاران [[امام صادق (ع)]] بود، قصد زیارت قبور شهدای [[مدینه]] را داشته است که امام صادق به وی می‌گوید چرا قبر سیدالشهداء را نزد خودتان زیارت نمی‌کنی؟ ام‌سعید با تصور اینکه مقصود امام، قبر [[امیرالمؤمنین (ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] است می‌پرسد : سیدالشهداء کیست؟ امام صادق(ع) پاسخ می‌دهد: سیدالشهداء [[حسین بن علی]] است.<ref> | به نظر می‌رسد که عمومیت یافتن این لقب برای [[امام حسین]](ع) از زمان [[امام صادق]](ع) باشد. یکی از زنان به نام [[ام سعید احمسیه]] که از اهالی [[عراق]] و از یاران [[امام صادق (ع)]] بود، قصد زیارت قبور شهدای [[مدینه]] را داشته است که امام صادق به وی می‌گوید چرا قبر سیدالشهداء را نزد خودتان زیارت نمی‌کنی؟ ام‌سعید با تصور اینکه مقصود امام، قبر [[امیرالمؤمنین (ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] است می‌پرسد: سیدالشهداء کیست؟ امام صادق(ع) پاسخ می‌دهد: سیدالشهداء [[حسین بن علی]] است.<ref>رک: ابن‌قولویه قمی، کامل الزیارات، چاپ جواد قیومی، ص۲۱۷ـ۲۲۰؛ شیخ صدوق، ثواب‌الاعمال، ۱۳۶۴، ص۹۷ـ۹۸</ref> | ||
[[ملا صالح مازندرانی]] | [[ملا صالح مازندرانی]] در توضیح اینکه این لقب، هم به حمزه و هم به امام حسین(ع) اعطا شده چنین ذکر کرده که حمزه، سیدالشهدای زمان خود و امام حسین سیدالشهدای علی الاطلاق است.<ref>مازندرانی، شرح اصول کافی، ۱۴۲۱، ج۱۱، ص۳۶۸</ref> [[حضرت فاطمه]] سلام‌اللّه‌علیها پس از شهادت حمزه، از خاک مرقد وی تسبیحی ساخت که با آن ذکر می‌گفت. شیعیان از تربت امام حسین (ع) [[تسبیح (سبحه)|تسبیح]] می‌سازند.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ص۲۸۱؛ نجفی، جواهرالکلام، ج ۱۰، ص۴۰۴ـ۴۰۵ </ref> امام صادق(ع) دربارۀ فضیلت [[تربت امام حسین]] بر تربت حمزه ذکر کرده است که تربت امام حسین(ع) در دست انسان تسبیح می‌گوید، اگر چه انسان ذکری نگوید.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۹۲، ص۲۸۱</ref> | ||
== لقب دیگران == | == لقب دیگران == | ||
افزون بر [[حمزه]] و [[امام حسین (ع)]]، از کسان دیگری نیز با لقب سیدالشهداء یاد شده است، از جمله [[جرجیس پیامبر]]<ref>صنعانی، | افزون بر [[حمزه]] و [[امام حسین (ع)]]، از کسان دیگری نیز با لقب سیدالشهداء یاد شده است، از جمله [[جرجیس پیامبر]]<ref>صنعانی، تفسیرالقرآن، ۱۴۱۰، ج۳، ص۵، ۱۵۰؛ ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵، ج ۶۴، ص۱۹۲</ref> [[بلال حبشی]]،<ref>هیثمی، مجمع‌الزوائد و منبع‌الفوائد، ۱۴۰۸، ج ۹، ص۳۰۰</ref> [[جعفر بن ابیطالب]]<ref>متقی هندی، کنزالعمّال، ۱۴۰۹، ج۱۱، ص۶۶۱، ج۱۳، ص۳۳۲</ref> و مِهجَع بن عبداللّه اولین شهید [[جنگ بدر]].<ref>ثعلبی، الکشف و البیان، ج ۷، ص۲۷۰؛ بغوی، تفسیر البغوی، ۱۹۹۵، ج ۳، ص۴۶۰</ref> | ||
همچنین در روایتی، [[پیامبر اکرم(ص)]] سیدالشهدای بعد از حمزه را کسی دانسته است که نزد حاکم ظالم برود و او را [[امر به معروف و نهی از منکر]] کند و در این راه کشته شود.<ref>رجوع کنید به جصاص، ج ۲، ص۴۳؛ محب‌الدین طبری، ص۱۷۶</ref> | همچنین در روایتی، [[پیامبر اکرم(ص)]] سیدالشهدای بعد از حمزه را کسی دانسته است که نزد حاکم ظالم برود و او را [[امر به معروف و نهی از منکر]] کند و در این راه کشته شود.<ref>رجوع کنید به جصاص، احکام القرآن، ۱۴۱۵، ج ۲، ص۴۳؛ محب‌الدین طبری، ص۱۷۶</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
* محمدبن علی ابن‌بابویه، کمال‌الدین و تمام‌النعمه، چاپ علی اکبر غفاری، قم، ۱۴۰۵ق. | * محمدبن علی ابن‌بابویه، کمال‌الدین و تمام‌النعمه، چاپ علی اکبر غفاری، قم، ۱۴۰۵ق. | ||
* ابن‌عساکر، تاریخ مدینه دمشق، چاپ علی شیری، بیروت، ۱۴۱۵ق. | * ابن‌عساکر، تاریخ مدینه دمشق، چاپ علی شیری، بیروت، ۱۴۱۵ق. | ||
* | * ابن‌قولویه قمی، محمد، کامل الزیارات، چاپ جواد قیومی، بی‌جا. | ||
* حسین‌بن مسعود بغوی، تفسیر البغوی المسمی معالم التنزیل، چاپ عبدالرحمن عک و مروان سوار، بیروت، ۱۹۹۵م. | * حسین‌بن مسعود بغوی، تفسیر البغوی المسمی معالم التنزیل، چاپ عبدالرحمن عک و مروان سوار، بیروت، ۱۹۹۵م. | ||
* احمدبن یحیی بلاذری، انساب‌الاشراف، چاپ محمدباقر محمودی، بیروت، ۱۳۹۴/۱۹۷۴ق. | * احمدبن یحیی بلاذری، انساب‌الاشراف، چاپ محمدباقر محمودی، بیروت، ۱۳۹۴/۱۹۷۴ق. | ||
* | * ثعلبی،احمدبن محمد، الکشف و البیان (المعروف تفسیر الثعلبی)، چاپ علی عاشور، بیروت، ۱۴۲۲/۱۹۸۴. | ||
* احمدبن علی | * جصاص، احمدبن علی رازی، احکام القرآن، چاپ عبدالسلام محمدعلی شاهین، بیروت، ۱۴۱۵/۱۹۹۴. | ||
* صلاح‌الدین صفدی، الوافی بالوفیات. | * صلاح‌الدین صفدی، الوافی بالوفیات. | ||
* | * صنعانی، عبدالرزاق، تفسیرالقرآن، چاپ مصطفی سلم محمد، ریاض، ۱۴۱۰/۱۹۸۹. | ||
* طبری، تاریخ، بیروت. | * طبری، تاریخ، بیروت. | ||
* محب‌الدین احمدبن عبداللّه طبری، ذخائر العقبی فی مناقب ذوی‌القربی، قاهره، ۱۳۵۶ق. | * محب‌الدین احمدبن عبداللّه طبری، ذخائر العقبی فی مناقب ذوی‌القربی، قاهره، ۱۳۵۶ق. | ||
* حسن‌بن | * طبرسی، حسن‌بن فضل، مکارم‌الاخلاق، قم، ۱۳۹۲/۱۹۷۲. | ||
* | * شیخ طوسی،محمدبن حسن، الامالی، قم، ۱۴۱۴ق. | ||
* محمدبن | * شیخ طوسی، محمدبن حسن، الغیبه، چاپ عبداللّه طهرانی و علی احمد ناصح، قم، ۱۴۱۱ق. | ||
* کتاب سلیم‌بن قیس، چاپ محمّدباقر انصاری زنجانی، قم، ۱۴۲۰ق. | * کتاب سلیم‌بن قیس، چاپ محمّدباقر انصاری زنجانی، قم، ۱۴۲۰ق. | ||
* | * مازندرانی، محمدصالح، شرح اصول کافی، چاپ ابوالحسن شعرانی، بیروت، ۱۴۲۱/۲۰۰۰. | ||
* | * متقی هندی، علاءالدین، کنزالعمّال، چاپ صفوه سقا، بیروت، ۱۴۰۹/۱۹۸۹. | ||
* محمدبن | * شیخ مفید،محمدبن محمدبن نعمان، الارشاد فی معرفه حجج‌اللّه علی‌العباد، بیروت، ۱۴۱۴/۱۹۹۳. | ||
* محمدحسن نجفی، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ عباس قوچانی، تهران. | * محمدحسن نجفی، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ عباس قوچانی، تهران. | ||
* نهج‌البلاغه، چاپ صبحی صالح، بیروت، ۱۴۱۶ق. | * نهج‌البلاغه، چاپ صبحی صالح، بیروت، ۱۴۱۶ق. | ||
* محمدبن عمر واقدی، المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م. | * محمدبن عمر واقدی، المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م. | ||
* | * هیثمی، نورالدین، مجمع‌الزوائد و منبع‌الفوائد، بیروت، ۱۴۰۸/۱۹۸۸. | ||
* یعقوبی،احمدبن ابی‌یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دارصادر، بی‌تا. | * یعقوبی،احمدبن ابی‌یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دارصادر، بی‌تا. | ||
* محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، چاپ علی اکبر غفاری، تهران ۱۳۶۳ش. | * محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، چاپ علی اکبر غفاری، تهران ۱۳۶۳ش. | ||
* | * کوفی، فرات بن‌ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، چاپ محمدکاظم، تهران، ۱۴۱۰/۱۹۹۰. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||