Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۶۷
ویرایش
واقعه عاشورا (از نگاه آمار): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←اسرا و بازماندگان) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۲۸: | ||
*[[بریر بن خضیر همدانی|بُریر بن خُضَیر]]: ۳۰ نفر، | *[[بریر بن خضیر همدانی|بُریر بن خُضَیر]]: ۳۰ نفر، | ||
*[[مالک بن انس کاهلی]]: ۱۸ نفر، | *[[مالک بن انس کاهلی]]: ۱۸ نفر، | ||
*[[یزید بن زیاد بن مهاصر|یزید بن زیاد بن مهاصر کندی]] (ابوالشعثاء): ۹ نفر،<ref>بلاذری، | *[[یزید بن زیاد بن مهاصر|یزید بن زیاد بن مهاصر کندی]] (ابوالشعثاء): ۹ نفر،<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰۵ و طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۳۴۰، تعداد کشته‌ها را ۵ نفر نوشته‌اند</ref> | ||
*[[وهب بن وهب|وَهْب بن وَهْب]] (یا [[عبدالله بن عمیر کلبی]]) : ۷ (یا ۸) نفر، | *[[وهب بن وهب|وَهْب بن وَهْب]] (یا [[عبدالله بن عمیر کلبی]]) : ۷ (یا ۸) نفر، | ||
*[[نافع بن هلال]]: ۱۳ نفر،<ref>بلاذری، | *[[نافع بن هلال]]: ۱۳ نفر،<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۰۴ و طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۳۳۶، تعداد کشته‌ها را توسط نافع، ۱۲ نفر نوشته‌اند</ref> | ||
*[[عبدالله بن مسلم بن عقیل]]: ۳ نفر، | *[[عبدالله بن مسلم بن عقیل]]: ۳ نفر، | ||
*[[علی اکبر]]: ۵۴ نفر، | *[[علی اکبر]]: ۵۴ نفر، | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۴۴: | ||
*[[عون بن عبدالله بن جعفر]]، ۲۱ نفر، | *[[عون بن عبدالله بن جعفر]]، ۲۱ نفر، | ||
*[[علی اکبر|علی اکبر]]، ۷۰ نفر | *[[علی اکبر|علی اکبر]]، ۷۰ نفر | ||
*و ... .<ref>ابن شهرآشوب، | *و ... .<ref>ابن شهرآشوب، مناقب، ج۴، ص۱۰۹ـ۱۱۴</ref> | ||
[[ابومخنف]] تعداد کشتگان لشگر عمر بن سعد را ۸۸ نفر دانسته است.<ref>أبو مخنف، مقتل الحسين، ۱۳۹۸ق، ج۱، ص۲۰۲؛ شعرانی، دمع السجوم، ۱۳۷۴ق، ص۲۰۹.</ref> | [[ابومخنف]] تعداد کشتگان لشگر عمر بن سعد را ۸۸ نفر دانسته است.<ref>أبو مخنف، مقتل الحسين، ۱۳۹۸ق، ج۱، ص۲۰۲؛ شعرانی، دمع السجوم، ۱۳۷۴ق، ص۲۰۹.</ref> | ||
| خط ۳۱۰: | خط ۳۱۰: | ||
*دو فرزند جعفر<ref>ابن قتیبه دینوری، الامامة و السیاسه، ج۲، ص۸</ref> | *دو فرزند جعفر<ref>ابن قتیبه دینوری، الامامة و السیاسه، ج۲، ص۸</ref> | ||
*عبدالله بن عباس بن علی<ref>قاضی نعمان مغربی، شرح الاخبار، ج۳، ص۱۹۸</ref> | *عبدالله بن عباس بن علی<ref>قاضی نعمان مغربی، شرح الاخبار، ج۳، ص۱۹۸</ref> | ||
*قاسم بن عبدالله بن جعفر<ref>ابن سعد، ترجمة الحسین، ص۱۸۷ و ذهبی، | *قاسم بن عبدالله بن جعفر<ref>ابن سعد، ترجمة الحسین، ص۱۸۷ و ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۳۰۳</ref> | ||
*قاسم بن محمد بن جعفر<ref>قاضی نعمان مغربی، شرح الاخبار، ج۳، ص۱۹۷</ref> | *قاسم بن محمد بن جعفر<ref>قاضی نعمان مغربی، شرح الاخبار، ج۳، ص۱۹۷</ref> | ||
*محمد بن عقیل اصغر<ref>ابن سعد، ترجمة الحسین، ابن عساکر، | *محمد بن عقیل اصغر<ref>ابن سعد، ترجمة الحسین، ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج ۵۴، ص۲۲۶ و ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۳۰۳</ref> | ||
*[[عقبة بن سمعان]]، غلام رَباب،<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۱۱؛ دینوری، اخبار الطوال، ص۲۵۹؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۳۴۷.</ref> | *[[عقبة بن سمعان]]، غلام رَباب،<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۱۱؛ دینوری، اخبار الطوال، ص۲۵۹؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۳۴۷.</ref> | ||
*غلام عبدالرحمن بن عبد ربّه انصاری،<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۳۲۱</ref> | *غلام عبدالرحمن بن عبد ربّه انصاری،<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۳۲۱</ref> | ||
| خط ۳۲۰: | خط ۳۲۰: | ||
=== زنان === | === زنان === | ||
ابن سعد تعداد زنان اهل بیت را که اسیر شدند ۶ نفر،<ref>ابن سعد، ترجمة الحسین، ص۱۸۷ و ذهبی، | ابن سعد تعداد زنان اهل بیت را که اسیر شدند ۶ نفر،<ref>ابن سعد، ترجمة الحسین، ص۱۸۷ و ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۳۰۳.</ref> قاضی نعمان مغربی ۴ نفر<ref>قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج۳، ص۱۹۸-۱۹۹</ref> و [[ابوالفرج اصفهانی]] ۳ نفر دانسته است.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۷۹.</ref> نام این زنان عبارت است از: | ||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||
دختران [[امیرالمؤمنین(ع)]] | دختران [[امیرالمؤمنین(ع)]] | ||
| خط ۳۴۰: | خط ۳۴۰: | ||
== زنانی که به گونه‌ای با نهضت امام(ع) همکاری داشتند== | == زنانی که به گونه‌ای با نهضت امام(ع) همکاری داشتند== | ||
#ماریه<ref>طبری، تاریخ الامم والملوک، ج۴، ص۲۶۳</ref> (دختر سعد یا منقذ عبدیه که منزلش محل تجمع گروهی از شیعیان [[بصره]] بود) | #ماریه<ref>طبری، تاریخ الامم والملوک، ج۴، ص۲۶۳</ref> (دختر سعد یا منقذ عبدیه که منزلش محل تجمع گروهی از شیعیان [[بصره]] بود) | ||
#طوعه<ref> | #طوعه<ref>طبری، تاریخ الامم والملوک، ج۴، ص۲۷۷ـ۲۷۸</ref> (کنیز [[اشعث بن قیس]] که [[مسلم بن عقیل]] را زمانی که در کوچه‌های [[کوفه]] تنها مانده بود، به خانه‌اش پناه داد) | ||
#دیلم<ref>بلاذری، | #دیلم<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۳۷۸ـ۳۷۹</ref> یا دلهم<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۲۹۸</ref> (همسر [[زهیر بن قین]] که همسر خود را تشویق به پیوستن به یاران [[امام حسین(ع)]] کرد) | ||
#زنی از کوفیان که لباس و مقنعه برای اسرای اهل بیت فراهم کرد.<ref>ابن نما، | #زنی از کوفیان که لباس و مقنعه برای اسرای اهل بیت فراهم کرد.<ref>ابن نما، مثیر الاحزان، ص۶۶، سید ابن طاووس، لهوف، ص۱۹۰ و مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۰۸</ref> | ||
== زنان معترض == | == زنان معترض == | ||
در مجموع ۸ یا ۹ زن در جریان [[نهضت عاشورا]] به عملکرد یزید و سپاهش با گفتار، رفتار و موضگیری‌هایشان اعتراض کردند: | در مجموع ۸ یا ۹ زن در جریان [[نهضت عاشورا]] به عملکرد یزید و سپاهش با گفتار، رفتار و موضگیری‌هایشان اعتراض کردند: | ||
#ام عبدالله (دختر حرّ بدی کندی، همسر [[مالک بن نسیر کندی|مالک بن نُسَیر]]).<ref>طبری، | #ام عبدالله (دختر حرّ بدی کندی، همسر [[مالک بن نسیر کندی|مالک بن نُسَیر]]).<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۳۴۲، ابن نما، مثیر الاحزان، ص۵۷</ref> اعتراض او به این سبب بود که شوهرش جبه کلاه دار (=بُرْنُس) متعلق به امام را غارت کرده بود. | ||
#[[صفیه دختر عبدالله بن عفیف ازدی]]،<ref>ابن نما، | #[[صفیه دختر عبدالله بن عفیف ازدی]]،<ref>ابن نما، مثیر الاحزان، ص۷۳، سید ابن طاووس، لهوف، ص۲۰۵ و مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۲۰</ref> او زمانی که پدرش در محاصرۀ عوامل [[ابن زیاد]] بود، به دفاع از او پرداخت. | ||
# زنی از قبیله بنی بکر بن وائل که با شوهرش در سپاه عمرسعد بود وقتی دید پس از شهادت امام(ع) سپاه ابن سعد به خیمه‌های [[ اهل البیت علیهم السلام |اهلبیت]] در آمده و غارت می کنند شمشیری در دست گرفت و به سمت خیمه ها آمد و گفت: ای آل بکربن وائل آیا دختران [[رسول خدا]] را تاراج می کنند و در ادامه گفت: لا حكم إلا لله، يا لثارات رسول الله.(فرمان خدا راست وبس. به خونخواهی رسول خدا برخیزید)شوهرش او را گرفت و به جای خود بازگردانید. <ref>القمي، الشيخ عباس، نفس المهموم في مصيبة سيدنا الحسين المظلوم، ج۱، ص۳۴۲. شعرانی، دمع السجوم، ترجمه نفس المهموم، ۱۳۷۴ق، ص۲۰۱.</ref> | # زنی از قبیله بنی بکر بن وائل که با شوهرش در سپاه عمرسعد بود وقتی دید پس از شهادت امام(ع) سپاه ابن سعد به خیمه‌های [[ اهل البیت علیهم السلام |اهلبیت]] در آمده و غارت می کنند شمشیری در دست گرفت و به سمت خیمه ها آمد و گفت: ای آل بکربن وائل آیا دختران [[رسول خدا]] را تاراج می کنند و در ادامه گفت: لا حكم إلا لله، يا لثارات رسول الله.(فرمان خدا راست وبس. به خونخواهی رسول خدا برخیزید)شوهرش او را گرفت و به جای خود بازگردانید. <ref>القمي، الشيخ عباس، نفس المهموم في مصيبة سيدنا الحسين المظلوم، ج۱، ص۳۴۲. شعرانی، دمع السجوم، ترجمه نفس المهموم، ۱۳۷۴ق، ص۲۰۱.</ref> | ||
#نوار، (همسر یا دختر کعب بن جابر بن عمرو ازدی)<ref>طبری، | #نوار، (همسر یا دختر کعب بن جابر بن عمرو ازدی)<ref>طبری، تاریخ الامم و الملک، ج۴، ص۳۲۹</ref> او به همراهی شوهرش با لشکر عمر سعد در مقابله با امام حسین و کشتن [[بریر بن خضیر]] اعتراض کرد. | ||
#نوار (دختر مالک بن عقرب حضرمی، همسر [[خولی]]).<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۱۱، طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۳۴۸، خوارزمی، | #نوار (دختر مالک بن عقرب حضرمی، همسر [[خولی]]).<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۳، ص۴۱۱، طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۳۴۸، خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲، ص۱۱۴، ابن نما، مثیر الاحزان، ص۶۵ـ۶۶ و ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۸، ص۲۰۶</ref> او به شوهرش به خاطر آوردن سر امام حسین به خانه و اظهار شادی‌اش از این که چیزی به خانه آورده است که در آن بی‌نیازی از روزگار است، اعتراض کرد. | ||
# زنی هاشمی که در سرای یزید هنگامی که سر امام (ع) را دید و فریادش را به گفتن یاحسیناه یا سیدا اهل بیتاه یابن محمداه... بلند کرد و یزید خشمگین شد و دستور داد او را از مجلس بیرون ببرند و او را کشان‌کشان بیرونش بردند. <ref>شعرانی، دمع السجوم، ۱۳۷۴ق، ص۲۵۲-۲۵۳.</ref> | # زنی هاشمی که در سرای یزید هنگامی که سر امام (ع) را دید و فریادش را به گفتن یاحسیناه یا سیدا اهل بیتاه یابن محمداه... بلند کرد و یزید خشمگین شد و دستور داد او را از مجلس بیرون ببرند و او را کشان‌کشان بیرونش بردند. <ref>شعرانی، دمع السجوم، ۱۳۷۴ق، ص۲۵۲-۲۵۳.</ref> | ||
# هند دختر عبدالله بن عامر بن کُرَیز، همسر [[یزید]] هنگام ورود [[اسیران کربلا| اسیران اهلبیت(ع)]] به مجلس یزید شیون و زاری کرد و گریبانش را چاک زد و با سر و پای برهنه به مجلس خاص یزید وارد شد وگفت ای یزید تو دستور داده‌ای سر حسین را بر درِ سرای من بالای نیزه کنند؟! و بر اساس نقل دیگر به یزید گفت: آیا این سرِ پسر [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها| فاطمه بنت رسول الله]] است که در سرای من آویخته‌ای؟!! یزید از جا برخاست و او را پوشانید و گفت: آری، ای هند گریه کن بر دختر زاده پیغمبر، خدا [[ابن زیاد]] را بکشد که عجله کرد و حسین را کشت. <ref>قمی، نفس المهموم، ج۱، ص۴۲۰.</ref> | # هند دختر عبدالله بن عامر بن کُرَیز، همسر [[یزید]] هنگام ورود [[اسیران کربلا| اسیران اهلبیت(ع)]] به مجلس یزید شیون و زاری کرد و گریبانش را چاک زد و با سر و پای برهنه به مجلس خاص یزید وارد شد وگفت ای یزید تو دستور داده‌ای سر حسین را بر درِ سرای من بالای نیزه کنند؟! و بر اساس نقل دیگر به یزید گفت: آیا این سرِ پسر [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها| فاطمه بنت رسول الله]] است که در سرای من آویخته‌ای؟!! یزید از جا برخاست و او را پوشانید و گفت: آری، ای هند گریه کن بر دختر زاده پیغمبر، خدا [[ابن زیاد]] را بکشد که عجله کرد و حسین را کشت. <ref>قمی، نفس المهموم، ج۱، ص۴۲۰.</ref> | ||
| خط ۳۶۲: | خط ۳۶۲: | ||
== مدت اقامت و عزاداری اهل بیت(ع) در شام== | == مدت اقامت و عزاداری اهل بیت(ع) در شام== | ||
#برخی همانند ابن اعثم، [[شیخ مفید]] و به پیروی از او [[شیخ طبرسی]] با تعبیر سر بسته «چند روز» از مدت زمان اقامت [[اسرای کربلا]] سخن گفته‌اند.<ref>ابن اعثم، کتاب الفتوح، ج۵، ص۱۳۳.شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۲۲ و طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، ج۱، ص۴۷۵</ref> | #برخی همانند ابن اعثم، [[شیخ مفید]] و به پیروی از او [[شیخ طبرسی]] با تعبیر سر بسته «چند روز» از مدت زمان اقامت [[اسرای کربلا]] سخن گفته‌اند.<ref>ابن اعثم، کتاب الفتوح، ج۵، ص۱۳۳.شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۲۲ و طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، ج۱، ص۴۷۵</ref> | ||
#ابن سعد، طبری، خوارزمی (به نقل از ابومخنف)، ابن عساکر، سبط ابن جوزی، ابن کثیر و مجلسی مدت برپایی عزاداری در [[شام]] توسط اهل بیت(علیهم السلام) و زنان خاندان معاویه را ۳ روز می‌دانند.<ref> | #ابن سعد، طبری، خوارزمی (به نقل از ابومخنف)، ابن عساکر، سبط ابن جوزی، ابن کثیر و مجلسی مدت برپایی عزاداری در [[شام]] توسط اهل بیت(علیهم السلام) و زنان خاندان معاویه را ۳ روز می‌دانند.<ref>ابن سعد، ترجمة الحسین، ص۱۹۲، طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج ۴، ص۳۵۳، خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲، ص۸۱ ، ابن عساکر، ترجمة الامام الحسین، ص۳۳۸، ابن جوزی، المنتظم، ج۲، ص۱۹۹، ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۱۲؛ مجلسی، جلاء العیون، ص۴۰۵.</ref> | ||
#قاضی نعمان مغربی (م ۳۶۳ ق) مدت اقامت اهل بیت(علیهم السلام) را در شام ۴۵ روز نوشته است.<ref>ابوحنیفه نعمان بن محمد تمیمی مغربی، شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار، ج۳، ص۲۶۹</ref> | #قاضی نعمان مغربی (م ۳۶۳ ق) مدت اقامت اهل بیت(علیهم السلام) را در شام ۴۵ روز نوشته است.<ref>ابوحنیفه نعمان بن محمد تمیمی مغربی، شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار، ج۳، ص۲۶۹</ref> | ||
#[[سید ابن طاووس]] (م ۶۶۴ ق) مدت اقامت اهل بیت(علیهم السلام) را در زندان [[دمشق]] به مدت یک ماه پذیرفته است.<ref> سید بن طاووس، الاقبال بالأعمال، ج۳، ص۱۰۱</ref> | #[[سید ابن طاووس]] (م ۶۶۴ ق) مدت اقامت اهل بیت(علیهم السلام) را در زندان [[دمشق]] به مدت یک ماه پذیرفته است.<ref> سید بن طاووس، الاقبال بالأعمال، ج۳، ص۱۰۱</ref> | ||