جزیرة العرب: تفاوت میان نسخه‌ها

=== در زمان پیامبر اسلام ===

جزیرة ‌العرب خاستگاه [[دین اسلام]] است‌. نخستین تبلیغ برای دین اسلام در جزیرة ‌العرب و در [[مکه]] صورت گرفت. سپس، پیامبر دعوت خود را عمومیت بخشید و شهرهای مجاور مکه، مانند طائف، و دیگر قبایل جزیرة ‌العرب را به اسلام فراخواند. [[اوس و خزرج]] از جمله این قبایل بودند که در زمان [[حج]]، دعوت پیامبر را پذیرفتند. این امر نقطه عطفی در گسترش دین اسلام در جزیرة ‌العرب به‌شمار می‌رود، زیرا [[مسلمانان]] مکه که قریش آنان را تهدید می‌کردند، با هجرت به [[یثرب]] (محل سکونت اوس و خزرج‌)، به تثبیت و تبلیغ دین اسلام پرداختند.

در زمان حضور پیامبر در مدینه، قریش و یهودیان جزیرة ‌العرب به مخالفت با اسلام ادامه دادند و سال‌ها برای مقابله با آن کوشیدند که منجر به غزواتی چون [[جنگ بدر|بدر]]، [[جنگ احد|احد]]، [[بنی قینقاع|بنی‌قَینُقاع]]، [[بنی نضیر|بنی‌نضیر]]، [[جنگ خیبر|خیبر]] و [[جنگ خندق|خندق]] شد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۳، ص۱۵۲ـ۱۵۴.</ref> به‌سبب اهمیت این غزوات، برخی از آنها و نیز دیگر جنگهای صدر اسلام به عنوان ایام عرب در اسلام شناسانده شدند.<ref>ابراهیم، ایام العرب فی الاسلام، ۱۴۰۸ق، ص۴۷۹ـ۴۸۱.</ref>

پس از وفات [[پیامبر(ص)]] در [[صفر]] [[سال ۱۱ قمری]]، عده‌ای از اهالی جزیرة ‌العرب، به‌ویژه در نواحی شرقی [[عمان]] و یمامه و بحرین، [[مرتد]] شدند و [[ابوبکر]] (حکومت: ۱۱ـ۱۳ق)، طی نبردهایی معروف به [[جنگ‌های رده|رِدَّه]]، آنان را سرکوب کرد؛<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۴۰۷ق، ص۱۳۱ـ۱۴۹؛ یعقوبی، تاریخ‌ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۳۱ـ۱۳۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، ج۲، ص۳۴۹ـ۳۸۳.</ref>ابوبکر، در زمان حکومتش، برای هریک از نواحی جزیرة ‌العرب (مانند [[مکه]]، [[طائف]]، یمامه و [[بحرین]]) امیرانی منصوب کرد<ref>یعقوبی، تاریخ‌ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۳۱ـ۱۳۲؛ باوزیر، معالم تاریخ الجزیرة العربیة، ۱۳۸۵ق، ص۹۶.</ref> و سپس متوجه شام و بین‌النهرین شد. توجه ابوبکر به فتح سرزمین‌های شمالی جزیرة ‌العرب‌<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۴۰۷ق، ص۱۴۹ به بعد.</ref> نشان می‌دهد که ساکنان بیشتر نواحی جزیرة ‌العرب در زمان وی مسلمان شده بودند و اقلیتها تهدیدی به شمار نمی‌آمدند.

در زمان [[عمر]] (حکومت: ۱۳ـ۲۳ق) ـ-که مسلمانان، [[عراق]] و [[شام]] و بیشتر مناطق [[ایران]] را فتح کرده بودند-<ref>یعقوبی، تاریخ‌ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۳۹-۱۶۱.</ref> به‌سبب فتنه‌های غیرمسلمانان، مقرر شد هیچ‌کس در جزیرة ‌العرب دینی به‌جز اسلام نداشته باشد. از این‌رو، تمام پیمان‌ها با ادیان دیگر از بین رفت و یهودیان خیبر به شام و [[مسیحیان نجران]] به عراق و شام منتقل شدند.<ref>یعقوبی، تاریخ‌ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۵۵.</ref> [[عمر بن خطاب|عُمَر]] پنج والی را حاکم مناطق جزیرة ‌العرب کرد: [[زیاد بن لبید]] در بعضی قسمت‌های یمن، [[ابوهریره|ابوهُرَیرْه]] در عمان، [[نافع بن حارث]] در مکه، [[یعلی بن منیه|یعلی بن مُنیه تمیمی]] در صنعا و [[حارث بن ابی العاص ثقفی]] در بحرین حکومت داشتند.<ref>یعقوبی، تاریخ‌ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۶۱.</ref> در زمان [[خلافت امام علی (ع)]] (۳۵ـ۴۰ق)، برخی از [[صحابه|صحابیان]] پس از پیمان‌شکنی به بصره رفتند. این امر به همراه فتنه‌های [[معاویه]] در دمشق موجب آشفتگی سیاسی در شام و عراق شد و از این‌رو امام علی(ع)، در [[رجب]] [[سال ۳۶ قمری]]، مرکز خلافت را از [[مدینه]] به [[کوفه]] در [[عراق]] منتقل کرد که نخستین انتقال مرکز حکومت به خارج از جزیرة ‌العرب به شمار می‌آید. پس از [[شهادت]] حضرت علی(ع) و بازگشت [[امام حسن (ع)]] به مدینه، جزیرة ‌العرب مجدداً کانون حکومت اسلامی شد.<ref>دینوری، الاخبار الطوال، ۱۳۷۹ق، ص۱۴۳ـ۱۴۴، ۲۱۶-۲۱۸؛ یعقوبی، تاریخ‌ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۷۸ـ۱۸۲.</ref>