پرش به محتوا

ابراهیم بن علی عاملی کفعمی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه
| عنوان            =ابراهیم بن علی عاملی کفعمی
| عنوان            =ابراهیم بن علی کفعمی
| تصویر            =قبر کفعمی 2.jpg
| تصویر            =قبر کفعمی 2.jpg
| توضیح تصویر      =
| توضیح تصویر      =
خط ۱۵: خط ۱۵:
| محل شهادت        =
| محل شهادت        =
| محل دفن          =روستای کفَرعیما
| محل دفن          =روستای کفَرعیما
| خویشاوندان سرشناس =شیخ جمال‌الدین احمد
| خویشاوندان سرشناس =جمال‌الدین احمد
| استادان          =سید حسین بن مساعد حسینی • سید علی بن عبدالحسین موسوی حسینی  
| استادان          =سید حسین بن مساعد حسینی • سید علی بن عبدالحسین موسوی حسینی  
| شاگردان          =
| شاگردان          =
| محل تحصیل        =[[کربلا]]
| محل تحصیل        =[[کربلا]]
| اجازه روایت از    =شیخ علی کفعمی
| اجازه روایت از    =علی کفعمی
| اجازه اجتهاد از  =
| اجازه اجتهاد از  =
| اجازه روایت به    =
| اجازه روایت به    =
| اجازه اجتهاد به  =
| اجازه اجتهاد به  =
| تالیفات          =[[مصباح کفعمی]] • [[البلد الامین و الدرع الحصین]] • [[المقام الاسنی فی تفسیر الاسماء الحسنی]] • [[محاسبة النفس اللوامه]] و ...
| تالیفات          =[[مصباح کفعمی]] • [[البلد الامین و الدرع الحصین]] و...
| سایر              =
| سایر              =
| سیاسی            =
| سیاسی            =
خط ۳۰: خط ۳۰:
| وبگاه رسمی        =
| وبگاه رسمی        =
}}
}}
'''تقی‌الدین ابراهیم بن علی عاملی کَفعَمی''' (۸۴۰-۹۰۵ق)، از عالمان [[شیعه]] در قرن نهم هجری. وی در [[جبل عامل]] [[لبنان]] می‌زیسته و نسبش به [[حارث همدانی]] می‌رسد. وی تألیفات متعددی در علوم مختلف دارد. [[المصباح کفعمی]] و [[البلد الامین]] از جمله آثار مشهور او در [[دعا|ادعیه]] و [[زیارت|زیارات]] است.
'''ابراهیم بن علی عاملی کَفعَمی''' (۸۴۰-۹۰۵ق)، از عالمان [[شیعه]] در قرن نهم هجری. وی در [[جبل‌عامل|جبل‌عامل لبنان]] می‌زیسته و نسبش به [[حارث بن عبدالله همدانی|حارث همدانی]] می‌رسد. وی تألیفات متعددی در علوم مختلف دارد. [[جنة الامان الواقیة و جنة الایمان الباقیة (کتاب)|المصباح کفعمی]] و [[البلد الامین و الدرع الحصین (کتاب)|البلد الامین]] از جمله آثار مشهور او در [[دعا|ادعیه]] و [[زیارت|زیارات]] است.


==ولادت و نسب==
==زادگاه و خاندان==
تقی الدین، ابراهیم بن علی عاملی کفعمی در سال ۸۴۰ق، در روستای کفَرعیما از منطقه [[جبل عامل]] [[لبنان]] متولد شد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج ۲، ص۱۸۴.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] ولادت او را ۸۲۸ق ذکر می‌کند.<ref>تهرانی، الذریعه، ج۳، ص۳ و ۱۴۳.</ref>
تقی‌الدین، ابراهیم بن علی عاملی کفعمی در سال ۸۴۰ق، در روستای کفَرعیما از منطقه جبل‌عامل لبنان متولد شد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج ۲، ص۱۸۴.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] ولادت او را سال ۸۲۸ق ذکر کرده است.<ref>تهرانی، الذریعه، ج۳، ص۳ و ۱۴۳.</ref>


نسب وی به [[حارث همدانی]]، از [[فهرست اصحاب امام علی(ع)|یاران حضرت علی(ع)]] می‌رسد. کفعمی نیز در پایان کتاب [[جنة الامان الواقیة و جنة الایمان الباقیة (کتاب)|مصباح]]، خود را حارثی معرفی کرده است. کفعمی منسوب به روستای کفرعیما است در نزدیکی جِبشیت و هم اکنون تنها آثار ویرانه‌های این روستا باقی و خالی از سکنه است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج ۲، ص۱۸۵.</ref>
نسب وی به [[حارث بن عبدالله همدانی|حارث همدانی]]، از [[فهرست اصحاب امام علی(ع)|یاران حضرت علی(ع)]] می‌رسد. کفعمی در پایان کتاب [[جنة الامان الواقیة و جنة الایمان الباقیة (کتاب)|مصباح]]، خود را حارثی معرفی کرده است. کفعمی منسوب به روستای کفرعیما است که در نزدیکی روستای جِبشیت واقع است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج ۲، ص۱۸۵.</ref>  


==خاندان کفعمی==
پدر کفعمی، شیخ علی، از علمای منطقه بود. کفعمی دو برادر به نام‌های شمس‌الدین محمد (متوفای ۸۸۶ق) و جمال‌الدین احمد دارد. شمس‌الدین محمد، جد بزرگ [[شیخ بهائی|شیخ بهایی]] است و جمال‌الدین احمد مؤلف کتاب «[[زبدة البیان فی عمل شهر رمضان|زبدة البیان فی عمل شهر رمضان]]» است.<ref>نرم افزار جامع فقه اهل بیت.</ref>
پدر وی، شیخ علی کفعمی، از علمای منطقه بود. و کفعمی نزد وی تحصیل کرد و از او [[اجازه روایت]] دریافت کرد.
==جایگاه علمی ==
 
به گفته میرزاعبدالله افندی در ریاض العلما، او در انواع علوم رایج مهارتی تام داشت و در علوم عربی ادبیات سرآمد عصر خویش بود.<ref>افندی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ ق، ج۱، ص۲۱.</ref> همچنین علامه امینی او را جامع علم و ادب معرفی کرده است.<ref>امینی، الغدیر، ۱۳۹۷ق، ج۱۱، ص۲۱۳.</ref>
وی دو برادر به نام‌های شمس الدین محمد(متوفای ۸۸۶ق) و جمال الدین احمد دارد که هر دو از علما بودند. شیخ شمس الدین محمد، جد بزرگ [[شیخ بهایی|شیخ بهایی]] است و شیخ جمال الدین احمد مؤلف کتاب «[[زبدة البیان فی عمل شهر رمضان|زبدة البیان فی عمل شهر رمضان]]» است. شیخ جمال الدین ظاهرا قبل از ابراهیم کفعمی رحلت نموده است.<ref>نرم افزار جامع فقه اهل بیت.</ref>
[[شیخ حر عاملی]] صاحب [[وسائل الشیعة]] می‌نویسد:
 
:::«او شخصیتی مورد اطمینان، فاضل، ادیب، شاعر، عابد و پارسا بود.»<ref>حرعاملی، امل الآمل، ج۱، ص۲۸.</ref>
==اساتید==
===اساتید===
کفعمی اساتید فراوانی داشته که در کتب رجال و تراجم به آنها اشاره شده است. سه تن از معروف‌ترین اساتید او عبارتند از:
* علی بن حسن کفعمی پدر او که [[اجازه حدیث|اجازۀ روایت]] نیز به او داده است.
#علی بن حسن کفعمی پدر او که [[اجازه حدیث|اجازۀ روایت]] نیز به او داده است.
* سید حسین بن مساعد حسینی، مؤلف کتاب «تحفة الابرار فی مناقب الائمة الابرار»
#سید حسین بن مساعد حسینی، مؤلف کتاب «تحفة الأبرار فی مناقب الأئمة الأبرار»
* سید علی بن عبدالحسین موسوی حسینی، مؤلف کتاب «رفع الملامة عن علی علیه‌السلام فی ترک الإمامة»
#سید علی بن عبدالحسین موسوی حسینی، مؤلف کتاب «رفع الملامة عن علی علیه‌السلام فی ترک الإمامة»
[[پرونده:کتاب البلد الامین.jpg|بندانگشتی|200px|کتاب [[البلد الامین]]]]
[[پرونده:کتاب البلد الامین.jpg|بندانگشتی|200px|کتاب [[البلد الامین]]]]


==تألیفات==
===تألیفات===
{{اصلی|آثار کفعمی}}
{{اصلی|آثار کفعمی}}
[[پرونده:کتاب مصباح کفعمی.jpg|بندانگشتی|200px|کتاب [[مصباح کفعمی]]]]
[[پرونده:کتاب مصباح کفعمی.jpg|بندانگشتی|200px|کتاب [[مصباح کفعمی]]]]
ابراهیم کفعمی در علوم مختلف چون ([[عرفان]]، [[سیر و سلوک]]، ادبیات، شعر، تاریخ، [[دعا]] و [[زیارت|زیارات]]) تألیفاتی دارد. [[مصباح کفعمی|مصباح]] و [[البلد الامین]] از مشهورترین آثار کفعمی است. [[سید محسن امین]] در [[اعیان الشیعة ]] ، آثار متعددی برای او می‌شمارد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج ۲، ص۱۸۵ و ۱۸۶.</ref>
ابراهیم کفعمی در علوم مختلف چون ([[عرفان]]، [[سیر و سلوک]]، ادبیات، شعر، تاریخ، [[دعا]] و [[زیارت|زیارات]]) تألیفاتی دارد. [[مصباح کفعمی|مصباح]] و [[البلد الامین]] از مشهورترین آثار اوست. [[سید محسن امین]] در [[اعیان الشیعة ]]، آثار متعددی برای او شمرده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج ۲، ص۱۸۵ و ۱۸۶.</ref> به گفته زِرِکْلی از شخصیت‌نگاران اهل‌سنت، آثار وی در قالب نظم و نثر به ۴۹ کتاب و رساله می‌رسد.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۵۳.</ref> نسخه‌ای از [[صحیفه سجادیه]] به خط کفعمی موجود است. این نسخه، علاوه بر ۵۴ دعای صحیفه‌های دیگر، چهار دعا بیشتر دارد.<ref>[http://www.iqna.ir/fa/News/3409269 خبرگزاری ایکنا، «صحیفه سجادیه کفعمی در مشهد رونمایی شد».]</ref>
===صحیفه سجادیه===
[[صحیفه سجادیه]] به خط کفعمی از نسخه‌های قدیمی صحیفه است که سالیان قبل از [[ایران]] خارج شده و مفقود شده بود؛ اما با تلاش‌های بسیار در حوزه شبه قاره شناسایی شد و توسط شخصیت‌های فرهنگی به [[قم]] انتقال یافت که در نهایت چاپ و منتشر شد. این نسخه، علاوه بر ۵۴ دعای صحیفه‌های دیگر، چهار دعا بیشتر دارد.<ref>[http://www.iqna.ir/fa/News/3409269 خبرگزاری ایکنا، «صحیفه سجادیه کفعمی در مشهد رونمایی شد».]</ref>


==اشعار و خطابه‌های ادبی==
===اشعار و خطابه‌های ادبی===
کفعمی ادیب هم بوده است. وی خطبه قرانی دارد که تلمسانی عالم [[اهل سنت]] از وی به خاطر این خطبه ستایش کرده است.<ref>تلمسانی، نفح الطیب، ج ۷، ص۳۴۰.</ref> وی خطبه‌ای درباره [[روز غدیر]] دارد که به قصیده رائیه شهرت دارد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج ۲، ص۱۸۶ به بعد.</ref><ref>کفعمی، المقام الاسنی، ۱۳۷۱ش، ص۱۰.</ref>
کفعمی ادیب هم بوده است. وی خطبه قرانی دارد که تلمسانی عالم [[اهل سنت|اهل‌سنت]] از وی به خاطر این خطبه ستایش کرده است.<ref>تلمسانی، نفح الطیب، ج۷، ص۳۴۰.</ref> او خطبه‌ای درباره [[روز غدیر]] دارد که به قصیده رائیه شهرت دارد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۱۸۶ به بعد.</ref><ref>کفعمی، المقام الاسنی، ۱۳۷۱ش، ص۱۰.</ref>
{{شعر نستعلیق
{{شعر نستعلیق
|بحقّک مولای فاشفع لمن\\أتاک بمدح شفاء الصدور
|بحقّک مولای فاشفع لمن\\أتاک بمدح شفاء الصدور
خط ۶۳: خط ۶۰:
من الحسنات خلا قدحه\\فما من فتیل و لا من نقیر
من الحسنات خلا قدحه\\فما من فتیل و لا من نقیر
خطایاه تحکی رمال الفلاة\\و وزن اللکام و أحد و ثور
خطایاه تحکی رمال الفلاة\\و وزن اللکام و أحد و ثور
و شیخ کبیر له لمّة\\کساها التعمّر ثوب القتیر
و شیخ کبیر له لمّة\\کساها التعمّر ثوب القتیر}}
}}
 
==کفعمی در بیان دیگران==
[[میرزا عبدالله افندی]] صاحب [[ریاض العلماء]] می‌نویسد:
:::«شیخ اجل، عالم فاضل و فقیه کامل، مرحوم کفعمی از بزرگان علمای اصحاب بود. عصر او به زمان ظهور [[شاه اسماعیل صفوی]] (اول) متصل شد. این بزرگمرد تاریخ تشیع در انواع علوم رایج مهارتی تام داشت و در علوم عربی ادبیات سرآمد عصر خویش بود.»<ref>افندی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ ق، ج۱، ص۲۱.</ref>
 
[[شیخ حر عاملی]] صاحب [[وسائل الشیعة]] می‌نویسد:
:::«او شخصیتی مورد اطمینان، فاضل، ادیب، شاعر، عابد و پارسا بود.»<ref>حرعاملی، امل الآمل، ج۱، ص۲۸.</ref>
 
[[علامه امینی]] در [[الغدیر]] می‌نویسد:
:::«شیخ تقی الدین ابراهیم بن علی حارثی همدانی خارفی عاملی کفعمی لویزی جبعی، یکی از چهره‌های درخشان قرن نهم هجری قمری می‌باشد که جامع علم و ادب بود.»<ref>امینی، الغدیر، ۱۳۹۷ق، ج۱۱، ص۲۱۳.</ref>
 
خیرالدین زرکلی، از شخصیت‌نگاران [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] می‌گوید:
:::«ابراهیم بن علی بن الحسن الحارثی عاملی کفعمی ملقب به تقی‌الدین، مردی ادیب و از فضلای [[امامیه]] است. او در روستای «کفرعیما» از توابع [[جبل‌عامل]] متولد شد و در همان‌جا وفات یافت. وی مدتی در [[کربلا]] مسافرت کرد و در آن جا اقامت گزید. آثار وی در قالب نظم و نثر به ۴۹ کتاب و رساله می‌رسد.»<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۳۸۹ق، ج۱، ص۵۳.</ref>


==وفات و آرامگاه==
==وفات و آرامگاه==
خط ۹۱: خط ۷۴:
* تلمسانی، احمد بن مقری، نفح الطیب من غصن الاندلس الرطیب، بیروت، دار صادر.
* تلمسانی، احمد بن مقری، نفح الطیب من غصن الاندلس الرطیب، بیروت، دار صادر.
* افندی، عبدالله، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی، ۱۴۰۱ق.
* افندی، عبدالله، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی، ۱۴۰۱ق.
* حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، بغداد، مکتبة الاندلس.
* امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دار الکتب العربی، ۱۳۹۷ق.
* امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دار الکتب العربی، ۱۳۹۷ق.
* زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت، دارالعلم، ۱۳۸۹ق.
* زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت، دارالعلم، ۱۳۸۹ق.