پرش به محتوا

دارالندوه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


==تأسیس و کارکرد==
==تأسیس و کارکرد==
دار الندوه مشورت‌خانۀ قریش بود و تصمیم‌گیری دربارۀ مسائل سیاسی و اجتماعی در آنجا صورت می‌گرفت. اموری چون اعلام جنگ، ازدواج، اعلان [[بلوغ دختران]] و پوشانیدن لباس ویژه به آنان و [[ختنه|ختنۀ پسران]] همگی در این مکان انجام می‌شد. همچنین نقطۀ آغاز و انجام حرکت تمام کاروان‌های تجاری [[مکه]] از دار الندوه بود.<ref>خلیل بن احمد، همانجا؛ ابن هشام، ج۱، ص۱۳۷؛ ابن سعد، همانجا؛ یعقوبی، ج۱، ص۲۴۰؛ طبری، ج۲، ص۲۵۹ - ۲۶۰</ref>  
دار الندوه مشورت‌خانۀ قریش بود و تصمیم‌گیری دربارۀ مسائل سیاسی و اجتماعی در آنجا صورت می‌گرفت. اموری چون اعلام جنگ، ازدواج، اعلان [[بلوغ دختران]] و پوشانیدن لباس ویژه به آنان و [[ختنه|ختنۀ پسران]] همگی در این مکان انجام می‌شد. همچنین نقطۀ آغاز و انجام حرکت تمام کاروان‌های تجاری [[مکه]] از دار الندوه بود.<ref>خلیل بن احمد، ج۸، ص۷۶؛ ابن هشام، ج۱، ص۱۳۷؛ ج۱، ص۵۲؛ یعقوبی، ج۱، ص۲۴۰؛ طبری، ج۲، ص۲۵۹ -۲۶۰.</ref>
خلیل بن احمد، ج۸، ص۷۶، ذیل «‌ندو”؛ ابن درید، ۱۹۸۷ – ۱۹۸۸، ج۲، ص۶۸۶؛ جوهری ذیل «‌ندا‌»
این مکان از بناهای [[قصی بن کلاب|قُصَی بن کلاب]] است.<ref>ابن سعد، ج۱، ص۵۲؛ طبری، ج۲، ص۲۵۹.</ref>  قصی با تأسیس دار الندوه، در حقیقت اساس مدنیت مکه را بنیان نهاد،<ref>زریاب، ص۴۲</ref> زیرا نخستین خانه‌ای که به جز [[کعبه]] ساخته شد، دارالندوه بود و دیگران خانه‌های خویش را باتوجه به آن ساختند.<ref>بلاذری، ص۵۲؛ یعقوبی، ج۱، ص۲۳۹.</ref> به دلیل ابتکار وی در تأسیس آن و گردآوردن قبایل قریش، او را مُجَمِّع (گردآورنده) لقب داده‌اند.<ref>ابن کلبی، ج۱، ص۲۵؛ ابن قتیبه، ص۷۰.</ref>  


این مکان از بناهای [[قصی بن کلاب|قُصَی بن کلاب]] است.<ref>ابن سعد، ج۱، ص۵۲؛ طبری، ج۲، ص۲۵۹</ref>  قصی با تأسیس دار الندوه، در حقیقت اساس مدنیت مکه را بنیان نهاد،<ref>زریاب، ص۴۲</ref> زیرا نخستین خانه‌ای که به جز [[کعبه]] ساخته شد، دارالندوه بود و دیگران خانه‌های خویش را باتوجه به آن ساختند.<ref>بلاذری، ص۵۲؛ یعقوبی، ج۱، ص۲۳۹</ref> به دلیل ابتکار وی در تأسیس آن و گردآوردن قبایل قریش، او را مُجَمِّع (گردآورنده) لقب داده‌اند.<ref>ابن کلبی، ج۱، ص۲۵؛ ابن قتیبه، ص۷۰</ref>
دار الندوه که همان خانۀ قصی بود<ref>ابن هشام، ج۱، ص۱۳۷، ج۲، ص۱۲۴؛ ابن اثیر، ج۲، ص۱۰۲.</ref> در کنار [[مسجدالحرام]] و سمت غربی آن قرار داشت و درِ آن به سوی کعبه باز می‌شد.<ref>ابن سعد، ج۱، ص۵۲.</ref>
 
دار الندوه که همان خانۀ قصی بود<ref>ابن هشام، ج۱، ص۱۳۷، ج۲، ص۱۲۴؛ ابن اثیر، ج۲، ص۱۰۲</ref> در کنار [[مسجدالحرام]] و سمت غربی آن قرار داشت و درِ آن به سوی کعبه باز می‌شد.<ref>ابن سعد، همانجا؛ اصطخری، ص۱۸</ref>


===اعضا===
===اعضا===
فرزندان قصی همگی عضو دار الندوه بودند، اما افراد دیگر طوایف قریش به شرط داشتن ۴۰ سال می‌توانستند در آن شرکت کنند، هر چند گفته شده است [[ابوجهل]] را در ۳۰ سالگی به عضویت پذیرفتند.<ref>ابن درید، ۱۳۹۹، ج۱، ص۱۵۵؛ زریاب، ص۴۲</ref>
فرزندان قصی همگی عضو دار الندوه بودند، اما افراد دیگر طوایف قریش به شرط داشتن ۴۰ سال می‌توانستند در آن شرکت کنند، هر چند گفته شده است [[ابوجهل]] را در ۳۰ سالگی به عضویت پذیرفتند.<ref>ابن درید، ۱۳۹۹، ج۱، ص۱۵۵.</ref>


==برخی از تصمیم‌های مهم در دار الندوه==
==برخی از تصمیم‌های مهم در دار الندوه==
تصمیم‌های زیر را می‌توان در زمرۀ تصمیم‌های مهم و تاریخ ساز دار الندوه دانست:
تصمیم‌های زیر را می‌توان در زمرۀ تصمیم‌های مهم و تاریخ ساز دار الندوه دانست:
*پیمان [[خزاعه]] و [[بنی هاشم]]<ref>ابن مسعود، ج۱، ص۶۶؛ ابن حبیب، ص۸۹</ref>
*پیمان [[خزاعه]] و [[بنی هاشم]]<ref>ابن مسعود، ج۱، ص۶۶؛ ابن حبیب، ص۸۹.</ref>
*فراهم شدن زمینۀ پیمان [[حلف الفضول|حِلف الفضول]]<ref>مسعودی، ج۳، ص۹</ref>
*فراهم شدن زمینۀ پیمان [[حلف الفضول|حِلف الفضول]]<ref>مسعودی، ج۳، ص۹.</ref>
*تصمیم [[قریش]] برای قتل [[پیامبر(ص)]] که منجر به [[هجرت]] آن حضرت در [[لیلة المبیت]] شد.<ref>ابن هشام، ج۲، ص۱۲۴؛ ابن سعد، ج۱، ص۱۹۳ - ۱۹۴</ref>
*تصمیم [[قریش]] برای قتل [[پیامبر(ص)]] که منجر به [[هجرت]] آن حضرت در [[لیلة المبیت]] شد.<ref>ابن هشام، ج۲، ص۱۲۴؛ ابن سعد، ج۱، ص۱۹۳ - ۱۹۴.</ref>
*تصمیم قریش بر [[محاصره بنی‌هاشم در شعب ابی‌طالب]].<ref>شامی، الدرّ النظیم فی مناقب الأئمّة اللهامیم، ۱۴۲۰ق، ص۲۰۷.</ref>  
*تصمیم قریش بر [[محاصره بنی‌هاشم در شعب ابی‌طالب]].<ref>شامی، الدرّ النظیم، ۱۴۲۰ق، ص۲۰۷.</ref>  


==تاریخچه دارالندوه پس از قصی==
==تاریخچه دارالندوه پس از قصی==
سرپرستی دار الندوه پس از مرگ قصی به پسرش عبدالدار رسید<ref>ابن سعد، ج۱، ص۵۵</ref> پس از عبدالدار اختلافاتی میان فرزندان عبدالدار و فرزندان [[عبد مناف]] بر سر ریاست آن درگرفت و سرپرستی آن به فرزندان عبدالدار رسید<ref>همان، ج۱، ص۵۸ – ۵۹؛ ابن اثیر، ج۲، ص۲۲</ref> تا آن که [[حکیم بن حزام]]، دار الندوه را از منصور بن عامر بن هشام بن عبد مناف بن عبد الدار بن قصی خرید.<ref>مصعب بن عبدالله، ص۲۵۴</ref> سپس عکرمة بن هشام آن را از حکیم بن حزام خرید<ref>ابن حزم، ص۱۲۷</ref> و در زمان [[اسلام]] در ازای ۱۰۰ هزار درهم به [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] (حکـ: [[سال ۴۱ هجری قمری|۴۱]] – [[سال ۶۰ هجری قمری|۶۰]]) فروخت.<ref>ابن کلبی، ج۱، ص۶۶؛ ابن حبیب، ص۲۱؛ قس ابن حزم، ص۱۲۱، که معتقد است معاویه آن را از خود حکیم بن حزام خرید</ref>معاویه دار الندوه را دارالامارۀ مکه قرار داد.<ref>ابن سعد، ج۱، ص۵۹؛ ابن حبیب، همانجا</ref>
سرپرستی دار الندوه پس از مرگ قصی به پسرش عبدالدار رسید<ref>ابن سعد، ج۱، ص۵۵.</ref> پس از عبدالدار اختلافاتی میان فرزندان عبدالدار و فرزندان [[عبد مناف]] بر سر ریاست آن درگرفت و سرپرستی آن به فرزندان عبدالدار رسید<ref>ابن سعد، ج۱، ص۵۸–۵۹؛ ابن اثیر، ج۲، ص۲۲.</ref> تا آن که [[حکیم بن حزام]]، دار الندوه را از منصور بن عامر بن هشام بن عبد مناف بن عبد الدار بن قصی خرید.<ref>مصعب بن عبدالله، ص۲۵۴.</ref> سپس عکرمة بن هشام آن را از حکیم بن حزام خرید<ref>ابن حزم، ص۱۲۷.</ref> و در زمان [[اسلام]] در ازای ۱۰۰ هزار درهم به [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] (حکـ: [[سال ۴۱ هجری قمری|۴۱]] – [[سال ۶۰ هجری قمری|۶۰]]) فروخت.<ref>ابن کلبی، ج۱، ص۶۶؛ ابن حبیب، ص۲۱؛ قس ابن حزم، ص۱۲۱، که معتقد است معاویه آن را از خود حکیم بن حزام خرید</ref>معاویه دار الندوه را دارالامارۀ مکه قرار داد.<ref>ابن سعد، ج۱، ص۵۹؛ ابن حبیب، ص۲۱.</ref>


این مکان در دورۀ [[امویان]] و دورۀ اول [[عباسیان]]، اقامتگاه خلفا در موسم [[حج]] شد.<ref>ابن سعد، ج۱، همانجا</ref> [[هارون عباسی]] (حکـ: [[سال ۱۷۰ هجری قمری|۱۷۰]] – [[سال ۱۹۳ هجری قمری|۱۹۳]]) فرمان ساخت بنایی دیگر برای اقامت خلفا داد و از آن پس ساختمان دارالندوه رو به ویرانی نهاد. در اواخر [[قرن سوم هجری]] و در روزگار [[المعتضد بالله]] (خلیفۀ عباسی)، این بنا پس از تعمیرات و بازسازی‌هایی در ستون‌ها و طاق‌های آن، به [[مسجد الحرام]] ملحق و جزئی از آن شد.<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۲۳؛ ابن عبدالحق، ج۲، ص۵۰۸</ref>  
این مکان در دورۀ [[امویان]] و دورۀ اول [[عباسیان]]، اقامتگاه خلفا در موسم [[حج]] شد.<ref>ابن سعد، ج۱، ج۱، ص۵۹.</ref> [[هارون عباسی]] (حکـ: [[سال ۱۷۰ هجری قمری|۱۷۰]] – [[سال ۱۹۳ هجری قمری|۱۹۳]]) فرمان ساخت بنایی دیگر برای اقامت خلفا داد و از آن پس ساختمان دارالندوه رو به ویرانی نهاد. در اواخر [[قرن سوم هجری]] و در روزگار [[المعتضد بالله]] (خلیفۀ عباسی)، این بنا پس از تعمیرات و بازسازی‌هایی در ستون‌ها و طاق‌های آن، به [[مسجد الحرام]] ملحق و جزئی از آن شد.<ref>ابن اثیر، ج۲، ص۲۳؛ ابن عبدالحق، ج۲، ص۵۰۸</ref>  


==پانویس==
==پانویس==
خط ۳۵: خط ۳۵:
* ابن حزم، جمهرة انساب العرب، بیروت، ۱۴۰۳ / ۱۹۸۳؛
* ابن حزم، جمهرة انساب العرب، بیروت، ۱۴۰۳ / ۱۹۸۳؛
* ابن درید، کتاب الاشتقاق، چاپ عبدالسلام محمد هارون، بغداد، ۱۳۹۹ / ۱۹۷۹؛
* ابن درید، کتاب الاشتقاق، چاپ عبدالسلام محمد هارون، بغداد، ۱۳۹۹ / ۱۹۷۹؛
* _____، کتاب جمهرة اللغة، چاپ رمزی منیر بعلبکی، بیروت، ۱۹۸۷ – ۱۹۸۸؛
* ابن درید، کتاب جمهرة اللغة، چاپ رمزی منیر بعلبکی، بیروت، ۱۹۸۷ – ۱۹۸۸؛
* ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، چاپ علی محمد عمر، قاهره ۱۴۲۱ / ۲۰۰۱؛
* ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر، چاپ علی محمد عمر، قاهره ۱۴۲۱ / ۲۰۰۱؛
* ابن عبدالحق، مراصد الاطلاع، چاپ علی محمد بجاوی، بیروت ۱۳۷۳ – ۱۳۷۴ / ۱۹۵۴ – ۱۹۵۵؛
* ابن عبدالحق، مراصد الاطلاع، چاپ علی محمد بجاوی، بیروت ۱۳۷۳ – ۱۳۷۴ / ۱۹۵۴ – ۱۹۵۵؛
* ابن قتیبه، المعارف، چاپ ثروت عکاشه، قاهره ۱۹۶۹؛
* ابن قتیبه، المعارف، چاپ ثروت عکاشه، قاهره ۱۹۶۹م.
* ابن کلبی، جمهرة النسب، ج۱، چاپ ناجی حسن، بیروت ۱۴۰۷ / ۱۹۸۶؛
* ابن کلبی، جمهرة النسب، ج۱، چاپ ناجی حسن، بیروت ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
* ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، قاهره ۱۳۵۵ / ۱۹۳۶، چاپ افست بیروت [بی تا]؛
* ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، قاهره ۱۳۵۵ / ۱۹۳۶، چاپ افست بیروت [بی‌تا].
* اصطخری، ابراهیم بن محمد، مسالک و ممالک، ترجمه فارسی قرن پنجم / ششم هجری، چاپ ایرج افشار، تهران ۱۳۴۰ش، ۱۳۴۷ش، ۱۳۶۸ش؛
* بلاذری، احمد بن یحیی، کتاب فتوح البلدان، چاپ دخویه، لیدن ۱۸۶۶، چاپ افست فرانکفورت ۱۴۱۳ق/ ۱۹۹۲م.
* بلاذری، احمد بن یحیی، کتاب فتوح البلدان، چاپ دخویه، لیدن ۱۸۶۶، چاپ افست فرانکفورت ۱۴۱۳ / ۱۹۹۲؛
* جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، چاپ احمد عبدالغفور عطار، بیروت [بی تا]، چاپ افست تهران ۱۳۶۸ش.
* جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، چاپ احمد عبدالغفور عطار، بیروت [بی تا]، چاپ افست تهران ۱۳۶۸ش؛
* فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، چاپ مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، قم۱۴۰۵؛
* فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، چاپ مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، قم۱۴۰۵؛
* زریاب، عباس، سیرۀ رسول الله: از آغاز تا هجرت، تهران ۱۳۷۶ش؛
* زریاب، عباس، سیرۀ رسول الله: از آغاز تا هجرت، تهران ۱۳۷۶ش؛
خط ۴۹: خط ۴۸:
* مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، چاپ شارل پلّا، بیروت ۱۹۶۵ - ۱۹۷۹؛
* مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، چاپ شارل پلّا، بیروت ۱۹۶۵ - ۱۹۷۹؛
* مصعب بن عبدالله، کتاب نسب قریش، چاپ لوی پرووانسال، قاهره ۱۹۵۳؛
* مصعب بن عبدالله، کتاب نسب قریش، چاپ لوی پرووانسال، قاهره ۱۹۵۳؛
* احمد بن اسحاق یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت: دار صادر [بی‌تا]، چاپ افست قم [بی‌تا].
* یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، بیروت: دار صادر [بی‌تا]، چاپ افست قم [بی‌تا].
* شامی، یوسف بن حاتم، الدرّ النظیم فی مناقب الأئمّة اللهامیم، تحقیق: مؤسّسة النشر الإسلامی، ۱۴۲۰ق.
* شامی، یوسف بن حاتم، الدرّ النظیم فی مناقب الأئمّة اللهامیم، تحقیق: مؤسّسة النشر الإسلامی، ۱۴۲۰ق.
{{چپ‌چین}}
{{چپ‌چین}}