حدیث مسند: تفاوت میان نسخه‌ها

برای حدیث مسند اقسامی چون عالی و نازل، مُعنعن و مُعلق ذکر شده است؛ هرچند برخی چون [[مامقانی]]، این موارد را مستقل از حدیث مسند دانسته‌اند.

واژه حدیث مُسنَد در مقابل [[حدیث مرسل]]<ref>مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، فرهنگ نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ص۴۴۵.</ref> یکی از پرکاربردترین واژه‌ها در علم [[حدیث]]<ref>طباطبایی، مسند نویسی در تاریخ حدیث، ۱۳۷۷ش، ص۳۵.</ref> و علم [[درایه]] است<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۲۷۱.</ref> که در وصف برخی از احادیث قرار می‌گیرد<ref>طباطبایی، مسند نویسی در تاریخ حدیث، ۱۳۷۷ش، ص۴۲.</ref> و به عنوان قوام و ستونی دانسته شده که متن [[روایت]] بر آن استوار است<ref>زمخشری، اساس البلاغه، ۱۳۹۹ش، ص۳۱۰.</ref> و آن حدیثی که زنجیره سندش از راوی تا [[پیامبر(ص)]] و یا به تعبیر [[شیعیان]]، تا یکی از [[معصومان(ع)]]<ref>مامقانی، مقباس الهدایه، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۶۹؛ مرعی، منتهی المقال فی الدرایه و الرجال، ۱۴۱۷ق، ص۴۵؛ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۲۷۱.</ref>{{یاد| هرچند در نزد اهل‌سنت استعمال آن تنها برای پیامبر(ص) است. (مامقانی، مقباس الهدایه، ج۱، ص۱۷۰؛ مرعی، منتهی المقال فی الدرایه و الرجال، ۱۴۱۷ق، ص۴۵.)}}پیوسته و متصل باشد؛ بدون آنکه از وسط سلسله سند آن روایت کننده‌ای حذف شده باشد.<ref>نراقی، انیس المجتهدین فی علم الأصول، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۶۶؛ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۲۷۱.</ref> به حدیث مسند، متصل،<ref>صدر، نهایه الدرایه،تهران، ص۴۸.</ref> موصول و معنعن<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۲۷۱.</ref> نیز گفته می‌شود؛ هر چند برخی همچون [[ابن عبد البر قرطبی]]، مسند را حدیثی دانسته که به طور خاص از [[پیامبر(ص)]] رسیده باشد؛ خواه سلسله سند آن پیوسته باشد یا نباشد.<ref>ابن عبد البر قرطبی، التمهید لما فی الموطا من المعانی و الاسانید، ج۱، ص۲۱.</ref> و این تعریف بنا بر نظر برخی، با شیوه [[محدثین]] بزرگ سازگار نیست؛ زیرا احادیث [[مرسل]]، [[حدیث معضل|معضل]] و [[حدیث منقطع|منقطع]] در تعریف فوق قرار می‌گیرند.<ref>طباطبایی، مسند نویسی در تاریخ حدیث، ۱۳۷۷ش، ص۳۸.</ref>

* '''مُعَنعَن:''' حدیثی که در ابتدای نام [[راویان]] آن از واژه «عَن» استفاده شده است و الفاظ «أخبَرَنی» «حَدَّثَنی» یا «سَمعتُ» در سلسله سند آن نیامده باشد.<ref>مامقانی، مقباس الهدایه، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۷۳.</ref> مانند: «احمد بن ادریس، عن محمد بن حسّان، عن أبی محمد الرازی، عن سیف بن عمیره، عن اسحاق بن عمار، قال: قال [[ابو عبدالله|ابو عبدالله(ع)]]...».<ref> کلینی، الکافی، ج۱، ص۱۱.</ref> هرچند بین [[محدثان]] در مورد اعتبار آن اختلاف وجود دارد به طوری که برخی آن را از قبیل [[حدیث مرسل]] و [[حدیث منقطع|منقطع]] دانسته‌اند.<ref>مامقانی، مقباس الهدایه، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۷۴.</ref>