کاربر ناشناس
خراسان بزرگ: تفاوت میان نسخه‌ها
←حاکمیت مسلمانان
imported>Hasaninasab جز (+ رده:مقالههای با درجه اهمیت ج (هاتکت)) |
imported>M.bahrami |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
حاکمیت [[مسلمانان]] بر خراسان، در اواخر قرن اول، با انتصاب حاکمانی همچون [[زیاد بن ابیه]]، [[مُهلَّب بن ابی صُفرة]] و [[قُتیبة بن مسلم]] (نماینده [[حجاج بن یوسف]] در خراسان) از طرف [[معاویه]] و [[عبدالملک بن مروان]]، تقویت شد. بسیاری از قبایل عرب، اعم از اعراب شمالی یا قیسی (مثل [[بکر]] و [[تمیم]]) و اعراب جنوبی یا یمنی (مانند [[اَزْد]])، شروع به مهاجرت به [[نیشابور]]، [[طوس]]، [[مرو]] و [[هرات]] کرده و با ازدواج با زنان محلی ایرانی، روابط و منافع محلی پیدا کردند. تا ۱۱۲ ق. در خراسان چهل هزار [[مسلمان]] وجود داشت که بیشتر آنان عرب بودند. جنبهٔ منفی این روند صلح آمیز مهاجرت، انتقال کینه‌های قبیله‌ای [[عدنان|عدنانی]] ـ [[قحطان|قحطانی]] از [[شام]] و [[عراق]] به خراسان بود و انشعاب‌های حاصل از این جریان، باعث ضعف آخرین حاکمان اموی در هنگام روبه رویی با قدرت فزایندهٔ دعوت [[عباسیان]] گردید. | حاکمیت [[مسلمانان]] بر خراسان، در اواخر قرن اول، با انتصاب حاکمانی همچون [[زیاد بن ابیه]]، [[مُهلَّب بن ابی صُفرة]] و [[قُتیبة بن مسلم]] (نماینده [[حجاج بن یوسف]] در خراسان) از طرف [[معاویه]] و [[عبدالملک بن مروان]]، تقویت شد. بسیاری از قبایل عرب، اعم از اعراب شمالی یا قیسی (مثل [[بکر]] و [[تمیم]]) و اعراب جنوبی یا یمنی (مانند [[اَزْد]])، شروع به مهاجرت به [[نیشابور]]، [[طوس]]، [[مرو]] و [[هرات]] کرده و با ازدواج با زنان محلی ایرانی، روابط و منافع محلی پیدا کردند. تا ۱۱۲ ق. در خراسان چهل هزار [[مسلمان]] وجود داشت که بیشتر آنان عرب بودند. جنبهٔ منفی این روند صلح آمیز مهاجرت، انتقال کینه‌های قبیله‌ای [[عدنان|عدنانی]] ـ [[قحطان|قحطانی]] از [[شام]] و [[عراق]] به خراسان بود و انشعاب‌های حاصل از این جریان، باعث ضعف آخرین حاکمان اموی در هنگام روبه رویی با قدرت فزایندهٔ دعوت [[عباسیان]] گردید. | ||
جنگ‌هایی از این دست بین خود اعراب، باعث تضعیف جایگاه آخرین حاکم اموی خراسان، [[نصربن سیار لیثی]] (حک: ۱۲۰ـ ۱۳۰)، در مبارزه با قدرت روزافزون نهضت ابومسلم خراسانی شد. | |||
==در دوران عباسیان== | ==در دوران [[عباسیان]]== | ||
نهضت عباسی بسیاری از خراسانیان، چه عرب و چه ایرانی، را به جانب مغرب یعنی [[عراق]]، که نخستین [[خلفای عباسی]] در آنجا مستقر شدند، سوق داد. خانوادهٔ برمکی از [[بلخ]]، جزو خراسانیانی بودند که در این زمان به سمت مغرب رفتند. [[خالدبن برمک]] به دعوت عباسیان پیوسته بود و خلیفه سفاح منصب نظارت بر منابع مالی سپاه را به او پیشکش کرد و به این ترتیب، این کار مهم را برای مدتی کوتاه خاندان برمکی در دربار عباسیان برعهده گرفتند.<ref>ر.ک:ذهبی، ج۷، ص۲۲۸ـ۲۲۹</ref> بسیاری از نگهبانان و مقامات خراسانی (ابناءالدوله) در محله حربیه [[بغداد]] تا شمال این شهر مدوّر مقیم شدند و تعداد آنها زمانی رو به فزونی نهاد که [[مأمون عباسی|مأمون]] پس از کشمکش با برادرش [[امین عباسی |امین]]، بر سر تاج و تخت، به پیروزی رسید و در سال ۲۰۴، همراه با بسیاری از ملازمان خود، از [[مرو]] به بغداد رفت. | [[نهضت عباسی]] بسیاری از خراسانیان، چه عرب و چه ایرانی، را به جانب مغرب یعنی [[عراق]]، که نخستین [[خلفای عباسی]] در آنجا مستقر شدند، سوق داد. [[برمکیان|خانوادهٔ برمکی]] از [[بلخ]]، جزو خراسانیانی بودند که در این زمان به سمت مغرب رفتند. [[خالدبن برمک]] به دعوت عباسیان پیوسته بود و خلیفه سفاح منصب نظارت بر منابع مالی سپاه را به او پیشکش کرد و به این ترتیب، این کار مهم را برای مدتی کوتاه خاندان برمکی در دربار عباسیان برعهده گرفتند.<ref>ر.ک:ذهبی، ج۷، ص۲۲۸ـ۲۲۹</ref> بسیاری از نگهبانان و مقامات خراسانی (ابناءالدوله) در محله حربیه [[بغداد]] تا شمال این شهر مدوّر مقیم شدند و تعداد آنها زمانی رو به فزونی نهاد که [[مأمون عباسی|مأمون]] پس از کشمکش با برادرش [[امین عباسی |امین]]، بر سر تاج و تخت، به پیروزی رسید و در سال ۲۰۴، همراه با بسیاری از ملازمان خود، از [[مرو]] به بغداد رفت. | ||
==در دوران طاهریان== | ==در دوران طاهریان== | ||
مأمون فرمانده سپاه خود، طاهربن حسین ذوالیمینین، را به عنوان حاکم خود در خراسان تعیین کرد و خاندان طاهری در آنجا حدود پنجاه سال با وفاداری به عباسیان خدمت کردند. طاهریان در مقام حاکم خراسان، محافظ قدرتمند اندیشه سنّی بودند و در برابر قیامها و شورشها جنگیدند.<ref>ر.ک:صدیقی، ص۵۴ـ ۵۵، ۲۹۴ـ۳۸۹</ref> خراسان تحت حاکمیت طاهریان رونق یافت. | مأمون فرمانده سپاه خود، طاهربن حسین ذوالیمینین، را به عنوان حاکم خود در خراسان تعیین کرد و خاندان طاهری در آنجا حدود پنجاه سال با وفاداری به عباسیان خدمت کردند. طاهریان در مقام حاکم خراسان، محافظ قدرتمند اندیشه [[اهل سنت و جماعت|سنّی]] بودند و در برابر قیامها و شورشها جنگیدند.<ref>ر.ک:صدیقی، ص۵۴ـ ۵۵، ۲۹۴ـ۳۸۹</ref> خراسان تحت حاکمیت طاهریان رونق یافت. | ||
==در دوران صفاریان== | ==در دوران صفاریان== | ||
حکومت طاهری در خراسان را [[یعقوب لیث]] در ۲۵۹ موقع ورود به [[نیشابور]]، پایتخت [[طاهریان]]، سرنگون کرد. خراسان تا یک دهه بعد، به علت کشمکشهای [[صفاریان]] با رهبران نظامی محلی، بر سر تسلط بر خراسان، دچار آشفتگی بود تا اینکه امیر سامانی، [[اسماعیل بن احمد]]، در ۲۸۷ برادر یعقوب ([[عمروبن لیث]]) را شکست داد و خراسان یک قرن تحت حاکمیت [[سامانیان]] (ح ۲۶۱ـ۳۸۹) قرارگرفت. | [[طاهریان|حکومت طاهری]] در خراسان را [[یعقوب لیث]] در ۲۵۹ موقع ورود به [[نیشابور]]، پایتخت [[طاهریان]]، سرنگون کرد. خراسان تا یک دهه بعد، به علت کشمکشهای [[صفاریان]] با رهبران نظامی محلی، بر سر تسلط بر خراسان، دچار آشفتگی بود تا اینکه امیر سامانی، [[اسماعیل بن احمد]]، در ۲۸۷ برادر یعقوب ([[عمروبن لیث]]) را شکست داد و خراسان یک قرن تحت حاکمیت [[سامانیان]] (ح ۲۶۱ـ۳۸۹) قرارگرفت. | ||
==در دوران سامانیان== | ==در دوران سامانیان== | ||
با اینکه [[سامانیان]] همچون [[طاهریان]]، در اصل فرمان بر خلافت و نگاهبان سنّت در سرزمین خود بودند، ولی فاصله دور پایتخت آنها ([[بخارا]]) از [[بغداد]] به معنای فرمانروایی کردن ایشان همچون حاکمانی مستقل بود. خراسان همچنان مرکزی قدرتمند برای علوم کلامی و شرعی [[اهل سنّت]] به شمار می‌رفت. | با اینکه [[سامانیان]] همچون [[طاهریان]]، در اصل فرمان بر خلافت و نگاهبان سنّت در سرزمین خود بودند، ولی فاصله دور پایتخت آنها ([[بخارا]]) از [[بغداد]] به معنای فرمانروایی کردن ایشان همچون حاکمانی مستقل بود. خراسان همچنان مرکزی قدرتمند برای علوم کلامی و شرعی [[اهل سنّت]] به شمار می‌رفت. | ||