حله (شهر): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
S.h.fatemi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
}} | }} | ||
'''حِلّه'''، شهری در [[عراق]] در حدود نود کیلومتری جنوب [[بغداد]]. گفته شده این شهر را سیف‌الدوله، چهارمین امیر مَزیدیان، در ۴۹۳ یا ۴۹۵ق بنا کرده است. در قرن پنجم [[هجری قمری]] به دارالعلم [[شیعه]] تبدیل شد و علما و [[فقیه|فقهای]] برجسته شیعه در آن ظهور کردند. در قرن هفتم، [[حوزه علمیه حله]] پررونق‌ترین مرکز علمی [[شیعه]] و محل تدریس علمای بزرگ شیعه بود و خاندان‌های علمی | '''حِلّه'''، شهری در [[عراق]] در حدود نود کیلومتری جنوب [[بغداد]]. گفته شده این شهر را سیف‌الدوله، چهارمین امیر مَزیدیان، در ۴۹۳ یا ۴۹۵ق بنا کرده است. در قرن پنجم [[هجری قمری]] به دارالعلم [[شیعه]] تبدیل شد و علما و [[فقیه|فقهای]] برجسته شیعه در آن ظهور کردند. در قرن هفتم، [[حوزه علمیه حله]] پررونق‌ترین مرکز علمی [[شیعه]] و محل تدریس علمای بزرگ شیعه بود و خاندان‌های علمی زیاد چون آل بطریق، [[آل نَما]]، [[آل طاووس]]، و آل مطهر در این شهر ظهور کردند. علمایی مانند [[ابن ادریس حلی]]، [[علامه حلی]]، [[محقق حلی]]، [[سید بن طاووس]]، [[ابن فهد حلی]] از این شهر بوده‌اند. | ||
آثار باستانی بسیاری مثل محل تولد [[حضرت ابراهیم(ع)]]، مقام جمجمه، [[رد الشمس|مسجد شمس]] و... در این شهر واقع شده است. | آثار باستانی بسیاری مثل محل تولد [[حضرت ابراهیم(ع)]]، مقام جمجمه، [[رد الشمس|مسجد شمس]] و... در این شهر واقع شده است. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
===نام‌های دیگر=== | ===نام‌های دیگر=== | ||
شهر حلّه به سبب موقعیتش در کنار فرات و باغ‌های | شهر حلّه به سبب موقعیتش در کنار فرات و باغ‌های زیاد که دارد به حلّه فَیحاء (خوشبو و مطبوع) نیز مشهور بوده است.<ref>امین، ج ۱۱، ص ۱۵۶؛ فریال مصطفی و رضیه عبدالامیر، ص ۱۶۶</ref> نام‌های دیگر این شهر عبارت‌اند از: | ||
* حلّه سیفیه | *حلّه سیفیه | ||
* حلّه مَزْیدیه منسوب به مؤسس آن سیف‌الدوله [[صدقة‌بن منصور مَزْیدی]] (حک : ۴۷۹-۵۰۱)<ref>عمادالدین کاتب، ج ۱، قسم شعراءالعراق، جزء۴، ص ۱۵۳</ref> | *حلّه مَزْیدیه منسوب به مؤسس آن سیف‌الدوله [[صدقة‌بن منصور مَزْیدی]] (حک : ۴۷۹-۵۰۱)<ref>عمادالدین کاتب، ج ۱، قسم شعراءالعراق، جزء۴، ص ۱۵۳</ref> | ||
* جامِعَین یا جامعان (دارای دو مسجدجامع).<ref>حدودالعالم، ص ۱۵۴؛ یاقوت حموی، معجم البلدان؛ ابوالفداء، ص ۲۹۹</ref> جامعین در منابع اولیه اسلامی میان دو شهر کوثی ربّا و [[بابل]] ذکر شده که تابع [[بغداد]] و حاصلخیز بوده است.<ref>اصطخری، ص ۸۵-۸۶؛ابن‌حوقل، ص ۲۴۴-۲۴۵</ref> مقدسی که در اواخر [[قرن چهارم]] اطلاع دقیق‌تری از تقسیمات سرزمین‌های اسلامی داده، جامعین را جزو [[کوفه]] ذکر کرده است.<ref>ص ۵۳، ۱۱۴</ref> [[کرامرس]]، مصحح صورة‌الارض، در توضیحات [[بابل]] کهن گفته که حلّه روبه‌روی آن ساخته شده است.<ref>ابن‌حوقل، ص ۲۴۵</ref> | *جامِعَین یا جامعان (دارای دو مسجدجامع).<ref>حدودالعالم، ص ۱۵۴؛ یاقوت حموی، معجم البلدان؛ ابوالفداء، ص ۲۹۹</ref> جامعین در منابع اولیه اسلامی میان دو شهر کوثی ربّا و [[بابل]] ذکر شده که تابع [[بغداد]] و حاصلخیز بوده است.<ref>اصطخری، ص ۸۵-۸۶؛ابن‌حوقل، ص ۲۴۴-۲۴۵</ref> مقدسی که در اواخر [[قرن چهارم]] اطلاع دقیق‌تری از تقسیمات سرزمین‌های اسلامی داده، جامعین را جزو [[کوفه]] ذکر کرده است.<ref>ص ۵۳، ۱۱۴</ref> [[کرامرس]]، مصحح صورة‌الارض، در توضیحات [[بابل]] کهن گفته که حلّه روبه‌روی آن ساخته شده است.<ref>ابن‌حوقل، ص ۲۴۵</ref> | ||
*حلّه با توجه به کثرت [[شیعه|شیعیان]] آن، [[کوفه]] کوچک نیز نامیده می‌شد.<ref>دمشقی، ص۲۵۰</ref> | *حلّه با توجه به کثرت [[شیعه|شیعیان]] آن، [[کوفه]] کوچک نیز نامیده می‌شد.<ref>دمشقی، ص۲۵۰</ref> | ||
*همچنین در نیمه دوم قرن دوازدهم نیز، به سبب اهمیت تجاری، به آن [[بغداد]] کوچک می‌گفتند.<ref>صباح محمود محمد، ص ۳۵</ref> | *همچنین در نیمه دوم قرن دوازدهم نیز، به سبب اهمیت تجاری، به آن [[بغداد]] کوچک می‌گفتند.<ref>صباح محمود محمد، ص ۳۵</ref> | ||
*'''شهرهای دیگری به نام حله''' | *'''شهرهای دیگری به نام حله''' | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
==حلّه شهری شیعه‌نشین== | ==حلّه شهری شیعه‌نشین== | ||
این شهر در قرن پنجم دارالعلم [[شیعه]] گردید و بزرگ‌ترین علما و فقهای شیعه در آن ظهور کردند،<ref>احمد کرمانشاهی، ج۱، ص۲۰۱-۲۰۲؛ امین، ج۱۱، ص۱۵۶</ref> در قرن هفتم [[حوزه علمیه حله]]، پررونق‌ترین مرکز علمی و مقرّ بزرگ‌ترین علمای شیعه و محل تدریس آن‌ها بود<ref>امین، ج ۱۱، ص ۱۵۷</ref> و خاندان‌های علمی | این شهر در قرن پنجم دارالعلم [[شیعه]] گردید و بزرگ‌ترین علما و فقهای شیعه در آن ظهور کردند،<ref>احمد کرمانشاهی، ج۱، ص۲۰۱-۲۰۲؛ امین، ج۱۱، ص۱۵۶</ref> در قرن هفتم [[حوزه علمیه حله]]، پررونق‌ترین مرکز علمی و مقرّ بزرگ‌ترین علمای شیعه و محل تدریس آن‌ها بود<ref>امین، ج ۱۱، ص ۱۵۷</ref> و خاندان‌های علمی زیاد چون [[آل‌بطریق]]، [[آل‌نَما]]، [[آل طاووس]]، [[آل‌مطهر]] در این شهر ظهور کردند که در منابع قدیم و جدید بسیاری به آن‌ها اشاره شده است.<ref>بحرانی، ص ۲۳۵۲۳۷؛ خوانساری، ج ۴، ص ۳۲۵-۳۳۹، ج ۶، ص۳۳۰-۳۳۹، امین، ج ۱۱، ص ۱۵۷، ۱۷۷-۱۷۸</ref> | ||
[[ابن‌بطوطه]] که در حدود سال ۷۲۵ از حلّه دیدن کرده، آن را شهری پررونق وصف کرده است. به نوشته وی، همه اهالی حله [[شیعه]] و [[دوازده امامی]] بودند و در آنجا مسجدی بوده به نام «مشهد صاحب‌الزمان» که مردم اعتقاد داشتند [[امام زمان(عج)]] وارد این مسجد شده و در آنجا غایب گردیده است و سپس ظهور خواهد کرد. به گزارش او، مردم هر روز با تشریفاتی خاص در آستانه این مکان از امام منتظر درخواست ظهور می‌کنند. وی بار دیگر، در بازگشت از هند وارد حلّه شده و یادآوری کرده که این همان شهری است که مشهد صاحب‌الزمان در آن قرار دارد. | [[ابن‌بطوطه]] که در حدود سال ۷۲۵ از حلّه دیدن کرده، آن را شهری پررونق وصف کرده است. به نوشته وی، همه اهالی حله [[شیعه]] و [[دوازده امامی]] بودند و در آنجا مسجدی بوده به نام «مشهد صاحب‌الزمان» که مردم اعتقاد داشتند [[امام زمان(عج)]] وارد این مسجد شده و در آنجا غایب گردیده است و سپس ظهور خواهد کرد. به گزارش او، مردم هر روز با تشریفاتی خاص در آستانه این مکان از امام منتظر درخواست ظهور می‌کنند. وی بار دیگر، در بازگشت از هند وارد حلّه شده و یادآوری کرده که این همان شهری است که مشهد صاحب‌الزمان در آن قرار دارد. | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
==آثار باستانی، تاریخی و مذهبی حله== | ==آثار باستانی، تاریخی و مذهبی حله== | ||
در حلّه و اطرافش آثار باستانی، تاریخی و مذهبی | در حلّه و اطرافش آثار باستانی، تاریخی و مذهبی زیاد به‌چشم می‌خورد، از جمله شهر باستانی و مشهور [[بابل]]، عبادتکده کهن بورسیپّا مشهور به بِرْس یا برس نمرود، آبادی بَرمَلاحه (کفِل فعلی) که در آنجا قبر [[ذی‌الکفل]] یا [[حزقیل نبی]] و قبر [[باروخ]] استاد [[حزقیل]] و چند تن از مشاهیر [[بنی‌اسرائیل]] وجود دارد،<ref>هروی، ص ۷۶؛ صالح احمدعلی، ص ۴۷</ref> و آبادی بُرْص که گویند محل تولد [[حضرت ابراهیم(ع) ]] بوده است.<ref>ابن‌بطوطه، ج ۱، ص ۱۱۷</ref> همچنین مواضع و تپه‌های باستانی دیگری در اطراف شهر دیده می‌شود.<ref>هومن، ج ۱، ص ۸۱۲</ref> | ||
در گذشته، در کنار آثار باستانی، مشاهد و مراقد و مقام‌های تاریخی و اسلامی نیز در حلّه و اطراف آن دیده می‌شد، مانند [[مقام جُمْجُمه]] که بنابر روایت‌های مختلف با [[حضرت علی(ع)]] یا حضرت [[عیسی‌بن مریم]](ع) سخن گفته است <ref>دلاواله، ج ۱، ص ۴۰۴</ref>، مقام و مسجد مشهور شمس که گویند در آنجا خورشید به امر الهی برای [[حضرت علی(ع)]] و به روایتی برای [[حزقیل‌نبی]] یا [[یوشع‌بن نون]] برای مدتی کوتاه غروب نکرده است، مقام [[امیرالمؤمنین]] و [[امام صادق(ع)]]، [[مقام صاحب‌الزمان]]، [[مقام حضرت عقیل]]، [[مقام حمزة‌بن کاظم]] و مقام [[قاسم بن موسی بن جعفر]] و مرقد ده‌ها دانشمند و [[فقیه]] نامور شیعی.<ref>هروی؛ وهومن؛ صالح احمدعلی،</ref> | در گذشته، در کنار آثار باستانی، مشاهد و مراقد و مقام‌های تاریخی و اسلامی نیز در حلّه و اطراف آن دیده می‌شد، مانند [[مقام جُمْجُمه]] که بنابر روایت‌های مختلف با [[حضرت علی(ع)]] یا حضرت [[عیسی‌بن مریم]](ع) سخن گفته است <ref>دلاواله، ج ۱، ص ۴۰۴</ref>، مقام و مسجد مشهور شمس که گویند در آنجا خورشید به امر الهی برای [[حضرت علی(ع)]] و به روایتی برای [[حزقیل‌نبی]] یا [[یوشع‌بن نون]] برای مدتی کوتاه غروب نکرده است، مقام [[امیرالمؤمنین]] و [[امام صادق(ع)]]، [[مقام صاحب‌الزمان]]، [[مقام حضرت عقیل]]، [[مقام حمزة‌بن کاظم]] و مقام [[قاسم بن موسی بن جعفر]] و مرقد ده‌ها دانشمند و [[فقیه]] نامور شیعی.<ref>هروی؛ وهومن؛ صالح احمدعلی،</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
{{پاک کن}} | {{پاک کن}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* آقااحمد کرمانشاهی، مرآت الاحوال جهان‌نما: سفرنامه، قم ۱۳۷۳ش. | * آقااحمد کرمانشاهی، مرآت الاحوال جهان‌نما: سفرنامه، قم ۱۳۷۳ش. | ||
| خط ۱۷۰: | خط ۱۷۰: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details/7866 دانشنامه جهان اسلام] | *منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details/7866 دانشنامه جهان اسلام] | ||
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/236621/%D8%AD%D9%84%D9%87 دائرة المعارف بزرگ اسلامی] | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/236621/%D8%AD%D9%84%D9%87 دائرة المعارف بزرگ اسلامی] | ||
{{تشیع در عراق}} | {{تشیع در عراق}} | ||
{{علامه حلی}} | {{علامه حلی}} | ||