ابوموسی اشعری: تفاوت میان نسخه‌ها

| محل زندگی          = [[یمن]] • [[مدینه]] • کوفه

| دیگر فعالیت‌ها      =روایت احادیث پیامبر(ص)

'''عبدالله بن قیس''' (درگذشت[[سال ۵۲ هجری قمری|۵۲ق]]) مشهور به '''ابوموسی اشعری''' که یکی از صحابی [[پیامبر(ص)]] بود. شهرت ابوموسی در منابع تاریخی عمدتاً به خاطر نقش وی در امر [[حکمیت]] پس از [[جنگ صفین]] است که به نمایندگی از طرف [[امام علی(ع)]] برای [[حکمیت]] انتخاب شد. امام، از انتخاب او راضی نبود، ولی با اصرار و اجبار برخی از لشکریانش به این کار مجبور شد. سرانجام ابوموسی از [[عمرو عاص]] (نماینده [[معاویه]] در حکمیت) فریب خورد.

اصل او از طایفه [[قبیله اشعر|اشعر]] از قبایل [[یمن|یمنی]] است که خود بخشی از قبیله [[قحطانیان|قحطان]] به شمار می‌رفت.<ref>ر.ک: ابن سعد،طبقات الکبری، دارصادر، ج۴، ص۱۰۵؛ خلیفه بن خیاط، الطبقات، ۱۹۶۶م، ج۱، ص۴۲۸؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۳۸۰ق، ج۴، ص۱۷۶</ref> مادرش ظبیه که عدنانی بود بعدها [[اسلام]] آورد و در [[مدینه]] از دنیا رفت.<ref>ابن سعد،طبقات الکبری، دارصادر، ج۴، ص۱۰۵</ref>

 

دربارۀ تاریخ مسلمان شدن ابوموسی مطالب و نقل‌های ضد و نقیضی وجود دارد.

* بر اساس پاره‌ای از روایات، او به [[مکه]] رفت و با [[سعید بن ابی العاص|سعید بن عاص بن امیه]] هم‌پیمان (حلیف) شد و [[اسلام]] آورد، و در هجرت دوم مسلمانان به [[حبشه]] با آنان کوچ کرد.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، ج۴، ص۱۰۵؛ ابن هشام،السیرة النبویه، ج۱، ص۳۴۷؛ بلاذری، انساب الاشراف،۱۴۱۷ق، ۱۹۹۶م، ج۱، ص۲۰۱</ref> اما ابن سعد<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، الناشر :دار صادر - بيروت، ج۴، ص۱۰۵</ref> تصریح دارد که وی هرگز حلیف نبوده و پس از پذیرش اسلام به یمن بازگشته است. و این که [[موسی بن عقبه]]، [[ابن اسحاق]] و [[ابو مشعر]]، سه تن از کهن‌ترین سیره نویسان، او را در شمار مهاجران به حبشه نیاورده‌اند، این نظر را تایید می‌کند.<ref>ر.ک: بلاذری، انساب، ج۱، ص۲۰۱؛ ابن ابی الحدید، ناشر مکتبه آیت الله مرعشی نجفی، ج۱۳، ص۳۱۴</ref>

* گزارش دیگری حاکی است که ابوموسی در [[سال ۷ قمری]] با گروهی افزون بر ۵۰ تن از شهر [[زبید]] [[یمن]] از راه دریا حرکت کرد. بر اثر طوفان، آنها درست در زمانی که [[جعفر بن ابی طالب]] و یارانش آهنگ بازگشت از حبشه داشتند، به سوی حبشه کشیده شدند.<ref>ابن عماد، ج۵۴ـ۵۳</ref> پس همزمان با مطیع شدن یهودیان خیبر، همگی نزد پیامبر(ص) رسیدند و گویا همین مصادفه سبب شد تا او را در زمره [[مهاجران]] بدانند.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، دارصادر، ج۴، ص۱۰۶؛ ابن عبدالبر،الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۶</ref>

ابوموسی یک بار جانشین فرمانده سپاهی شد که پیامبر(ص) در [[شوال]] [[سال ۸ قمری]] برای سرکوب دوباره قبایل [[هوازن]] فرستاد. و پس از [[شهادت]] فرمانده، ابوموسی نبرد را تا پیروزی رهبری کرد.<ref>واقدی، ج۳، ص۹۱۶ـ۹۱۵؛ ابن حبیب، ص۱۲۴؛ ابن سعد، ج۲، ص۱۵۲ـ۱۵۱؛ طبری، ج۳، ص۸۰ـ۷۹</ref> در همین سال او و [[معاذ بن جبل]] از سوی پیامبر(ص) مامور تعلیم [[قرآن]] و احکام به مکیان شدند.<ref>ر.ک: واقدی، ج۳، ص۹۵۹</ref> ابوموسی در ۱۰ قمری پیش از [[حجة الوداع]] از سوی پیامبر(ص) والی بخشی از یمن شد.<ref>ابن حبیب، ص۱۲۶؛ احمد بن حنبل، ج۴، ص۳۹۷؛ طبری، ج۳، ص۲۲۸</ref>

ابوموسی تا دوران خلافت [[ابوبکر]] بر امارت بخشی از یمن باقی ماند و با فتنه مرتدان آن نواحی درگیر شد.<ref>ر.ک: طبری، ج۳، ص۳۱۸؛ ذهبی، تاریخ، ص۱۶</ref>

ابوموسی در طول سالیانی دراز با لشکرکشیهای بسیار و محاصره طولانی در گشودن شهرهای [[خوزستان]]، [[فارس]] و نیز بلاد جزیره شرکت داشت. و فتح شهرهای متعدد با قلاع مستحکم در خوزستان‌گاه مستلزم چندین نوبت جنگ و گریز و در مواردی تسخیر مجدد بود.