صفات سلبیه خدا: تفاوت میان نسخه‌ها

'''صفات سَلبیه خدا''' به ویژگی‌هایی اطلاق می‌شود که نقایص و کاستی‌ها را از ذات او نفی می‌کنند. در فلسفه اسلامی، این صفات بخشی از شناخت ذات حق‌تعالی محسوب می‌شوند و در مقابل [[صفات ثبوتیه خدا|صفات ثُبوتیه]] که به اثبات کمالات الهی می‌پردازند، قرار می‌گیرند. برخی [[فلسفه اسلامی|فیلسوفان]] و [[متکلم|متکلمان]] مسلمان، فقط توصیف سلبی از [[خدا|خداوند]] را درست می‌دانند؛ زیرا توصیف ایجابی می‌تواند منجر به باورهای [[شرک|شرک‌آلود]] شود. در عین حال، افرادی همچون [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] بر اهمیت هر دو نوع صفات (سلبیه و ثبوتیه) تأکید دارند و معتقدند که این صفات برای کامل و بی‌نقص بودن ذات الهی ضروری‌اند. بعضی از اندیشمندان هفت صفت سلبیۀ اصلی برای خداوند ذکر کرده‌اند، اما برخی پژوهشگران کلام همچون [[جعفر سبحانی]] و [[مرتضی مطهری]] معتقدند که همه صفات سلبی به سلب هر نوع نقص بازمی‌گردد و نمی‌توان فهرست مشخصی از این صفات ارائه کرد. برخی اندیشمندان مانند [[ملاصدرا]]، صفات سلبی را به صفات ثبوتی بازمی‌گردانند، در حالی که دیگرانی مانند [[قاضی سعید قمی]] صفات ثبوتی را بر امور سلبی مبتنی می‌دانند. بر همین مبنا، برخی از متفکران [[شیعه]] به الهیات سلبی روی آورده‌اند تا از تشبیه خدا به مخلوقات ودر نتیجه شرک پرهیز کنند، هرچند که همچنان از طریق صفات سلبی شناختی وهمی از صفات ایجابی خداوند ارائه می‌دهند.

==مفهوم==

==اهمیت==

برخی از فیلسوفان توصیف خداوند با صفات ایجابی را ناکافی یا حتی نادرست می‌دانند؛ زیرا خداوند نه ماهیت دارد و نه مرکب است تا این صفات جزئی از ذات او باشند و نه  هیچ عَرضی دارد تا این صفات بیان‌گر اَعراض خارج از ذات او باشد. پس توصیف صحیح خداوند فقط توصیف سلبی است که در آن نه تسامحی هست و نه نقصی بر خداوند وارد می‌شود.<ref>خواص. «معناشناسی اوصاف الهی از دیدگاه ابن میمون و قاضی سعید قمی» ص۵۷.</ref> بر همین مبنا [[قاضی سعید قمی]] معتقد است که شناخت خداوند فقط از طریق تنزیه او از همۀ صفات ایجابی ممکن است.<ref>خواص. «معناشناسی اوصاف الهی از دیدگاه ابن میمون و قاضی سعید قمی» ص۶۲.</ref> علاوه بر ای دیدگاه انحصاری، اندیشمندانی همچون [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]]، گرچه بر اهمیت صفات ثبوتی تأکید دارند، قائلند که صفات سلبیه نیز همچون صفات ثبوتیه برای ذات خداوند واجب هستند؛ زیرا صفات سلبیه به معنای نفی نقص و عدم تعین کاستی‌ها برای ذات الهی است و خداوند بدون این صفات واجدِ کمال و جمال مطلق نخواهد بود.<ref>خمینی، شرح چهل حدیث، ۱۳۸۰ش، ص۶۱۶.</ref>