ابوجهل: تفاوت میان نسخه‌ها

عمرو بن هشام بن مغیره از مخالفان پیامبر(ص) بود و همواره با او دشمنی می‌کرد.<ref> نگاه کنید به ابن‌اسحاق، سیره ابن‌اسحاق، مکتب دراسات التاریخ و المعارف الاسلامیه، ص۱۴۵.</ref> پدرش هشام بن مغیره از تیره [[بنی‌مخزوم]] بود و قریش مرگ او را مبدا تاریخ خود قرار داده بودند.<ref>ابن‌حبیب بغدادی، المحبر، دارالاآفاق الجدیدة، ص۱۳۹.</ref> مادرش اسماء دختر مخربة بن جندل حنظلی از [[بنی‌تمیم]] بود.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، دارالمعرفه، ج۱، ص۶۲۳.</ref> از این رو او ابن‌حنظلیه نیز نامیده شده است.<ref> نگاه کنید به بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۲۹۱.</ref>

 

کنیه ابوجهل ابوالحَکم بود اما پیامبر(ص) او را ابوجهل نامید.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۱۲۵.</ref> دلیل این نامگذاری جهالت او و دشمنی‌اش با اسلام ذکر شده است.<ref>ابن‌درید، الاشتقاق، ۱۴۱۱ق، ص۱۴۸.</ref> همچنین برپایه روایتی از پیامبر(ص) فرعون امت اسلام، ابوجهل است.<ref>ابن‌اسحاق، سیره ابن‌اسحاق، مکتب دراسات التاریخ و المعارف الاسلامیه، ص۲۱۰.</ref>  

ابوجهل با پیامبر(ص) دشمنی می‌کرد و به شیوه‌های مختلف به او ناسزا می‌گفت<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۲۹۱.</ref> و توهین می‌کرد.<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۹۸-۲۹۹.</ref> همچنین شان نزول برخی از آیات قرآن ابوجهل و رفتارهای او در مخالفت با اسلام و پیامبر(ص) دانسته شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۴۸۷؛ طبری، جامع البیان، ج۲۲، ص۹۹.</ref> در دایرة المعارف قرآن ۳۲ آیه از قرآن ذکر شده که مفسران آنها را مرتبط با وی دانسته‌اند.<ref> اعلام قرآن از دایرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۸۱-۳۹۱.</ref> او برای جلوگیری از گسترش [[اسلام]] اقداماتی انجام داد برخی از آنها عبارتند از:

به گزارش عبدالملک بن هشام، مشرکان مکه در [[دارالندوه]] برای تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با پیامبر(ص) گرد هم آمدند هر یک پیشنهادی مطرح کردند ابوجهل پیشنهاد داد که پیامبر(ص) را بکشیم اما در قتل او همه قبایل مشارکت کنند تا بنی‌هاشم نتواند با همه قبایل درگیر جنگ شود و به خون‌بهای او رضایت دهند. پیشنهاد او پذیرفته شد از این رو در [[لیلة‌المبیت]] برای عملی کردن نقشه قتل پیامبر(ص) از هر قبیله یک نفر حاضر شد. ابوجهل نیز در میان حاضران بود و آنان را تشویق می‌کرد اما با خروج پیامبر(ص) و خوابیدن امام علی(ع) در جای او این نقشه عملی نشد.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفه، ج۱، ص۴۸۲-۴۸۳.</ref> ابوجهل در سی سالگی به عضویت [[دارالندوه]] درآمده بود، در حالی که در آن زمان اعضای دارالندوه به جز [[بنی‌قصی]] می‌بایست بیش از چهل سال داشته باشند.<ref>ابن‌درید، الاشتقاق، ۱۴۱۱ق، ص۱۵۵.</ref>  

ابوجهل همچنین تلاش می‌کرد که رابطه قریش با بنی‌هاشم را قطع کند.<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفه، ج۱، ص۳۵۳ـ۳۵۴.</ref> و مانع از رسیدن آذوقه به بنی‌هاشم در [[شعب ابی‌طالب]] می‌شد.<ref>ابن‌اسحاق، سیره ابن‌اسحاق، مکتب دراسات التاریخ و المعارف الاسلامیه، ص۱۶۱.</ref>

ابوجهل مانع از پیوستن افراد به [[اسلام]] می‌شد.<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویة، دراالمعرفه، ج۱، ص۳۲۰.</ref> هنگامی که کسی مسلمان می‌شد او را تهدید و شکنجه می‌کرد تا از اسلام دست بردارد<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفه، ج۱، ص۳۲۰.</ref> از جمله [[بلال حبشی]]<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۴۳.</ref> [[یاسر بن عامر]] و [[سمیه بنت خباط]] به دلیل پذیرفتن اسلام و حمایت از پیامبر(ص) به‌دست وی شکنجه شدند و سمیه بر اثر شکنجه‌های او به شهادت رسید.<ref> ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۶۵.</ref> همچنین او [[عیاش بن ابی‌ربیعه]] برادر مادری‌اش که برای پیوستن به [[مهاجران]] عازم [[مدینه]] شده بود را از [[قبا|قُبا]] به مکه بازگرداند و زندانی کرد.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۹۶.</ref>  

 

به گزارش منابع تاریخی ابوجهل در شکل‌گیری جنگ بدر نقش اساسی داشته است. پیامبر(ص) پیش از وقوع این جنگ او و زمعة بن اسود را به دلیل پافشاری بر جنگ نفرین کرد.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۶.</ref> در سال دوم هجری کاروانی از قریش که [[ابوسفیان]] ریاست آن را برعهده داشت مورد تهدید مسلمانان قرار گرفت.{{یادداشت|مشرکان مکه اموال باقی‌مانده مهاجران را مصادره کرده بودند و بر حصر اقتصادی مسلمانان تلاش می‌کردند.}} او از قریش تقاضای کمک کرد ابوجهل با لشکری برای حمایت از آن کاروان از مکه خارج شد. با آنکه کاروان به سلامت گذشت، اما به اصرار ابوجهل لشکر مکه به سوی چاه‌های [[بدر]] حرکت کرد<ref> واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۷.</ref> و در آنجا جنگ بدر میان آنان و سپاه مسلمانان رخ داد. لشکر مکه از مسلمانان شکست خورد و ابوجهل به همراه شماری دیگر از سران قریش کشته شدند.<ref> واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۸۹ـ۹۱.</ref> ابوجهل به‌دست [[معاذ ‌بن عمرو]] و فرزندان عفراء کشته شد و [[عبدالله‌ بن مسعود]]، سر او را از تن جدا کرد.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۹۱.</ref>

*ابن‌اسحاق، محمد بن اسحاق، سیره ابن‌اسحاق، مکتب دراسات التاریخ و المعارف الاسلامیه، بی‌تا.

*طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، دارالمعرفة، بیروت، ۱۴۱۲ق.

*مرکز فرهنگ و معارف قرآن، اعلام قرآن از دایرة المعارف قرآن کریم، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۵ش.

*واحدی، علی بن احمد، اسباب نزول القرآن، تحقیق کمال بسیونی زعلول، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۱ق.