پرش به محتوا

اسما و صفات خدا: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ۲۲ ژوئیه
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۷: خط ۲۷:
برخی محققان عنوان کرده‌اند که ميان اسم و صفت هيچ فرقى وجود ندارد چرا که هر دو لفظ هستند و کشف حقیقتی از خداوند می‌کنندو حقیقت در اسم و صفت همان ذات خداوند است. تنها تفاوت آنها در نحوه اتصاف آنها به خداوند می‌باشد. بر این اساس صفت دلالت می‌کند بر اینکه خداوند به طور کلی متصف به حسن و صفتی است؛ مانند حیات و علم، اما اسم دلالت می‌کند بر خداوند، در زمانی که ذات او ماخوذ به وصف یا صفتی خاص باشد؛ مانند [[حی]](زنده) و عالم که خداوند همیشه متصف به صفات حیات و علم است.<ref>رک: علامه طباطبایی، ترجمه تفسير الميزان، ۱۳۷۴ش، ج‏۸، ص ۴۶۱- ۴۶۲؛ نقدالنصوص، ص۸۴؛ تحریر تمهید القواعد، ص۴۰۴ ـ ۴۰۵.</ref>
برخی محققان عنوان کرده‌اند که ميان اسم و صفت هيچ فرقى وجود ندارد چرا که هر دو لفظ هستند و کشف حقیقتی از خداوند می‌کنندو حقیقت در اسم و صفت همان ذات خداوند است. تنها تفاوت آنها در نحوه اتصاف آنها به خداوند می‌باشد. بر این اساس صفت دلالت می‌کند بر اینکه خداوند به طور کلی متصف به حسن و صفتی است؛ مانند حیات و علم، اما اسم دلالت می‌کند بر خداوند، در زمانی که ذات او ماخوذ به وصف یا صفتی خاص باشد؛ مانند [[حی]](زنده) و عالم که خداوند همیشه متصف به صفات حیات و علم است.<ref>رک: علامه طباطبایی، ترجمه تفسير الميزان، ۱۳۷۴ش، ج‏۸، ص ۴۶۱- ۴۶۲؛ نقدالنصوص، ص۸۴؛ تحریر تمهید القواعد، ص۴۰۴ ـ ۴۰۵.</ref>


=== در علم کلام ===
===در علم کلام===
در [[علم کلام]] اسم آن لفظی است که بر صِرف ذات دلالت می‌کند؛ مانند: «اللّه»، «رجل» و «انسان» یا بر ذاتی که به وصفی متصف است دلالت می‌کند مانند: «عالِم» و «قادر» و یا بر مبدأ فعل دلالت می‌کند؛ مانند: «رازق» و «خالق» امّا صفت تنها یک کاربرد دارد و تنها بر مبدأ دلالت می‌کند بدون اینکه علامتی بر ذات بوده باشد؛ مانند: علم، قدرت، رزق و خلقت، به همین جهت می‌توان اسم را محمول قرار داده و آن را بر ذات حمل کرد و گفت: خداوند «عالم» یا «خالق» یا «رحمان» یا «رحیم» است؛ ولی صفت را نمی‌توان محمول قرار داد و گفت: خداوند خلق است.<ref>مفاهیم القرآن، ج ۶، ص۳۳ </ref>
در [[علم کلام]] اسم آن لفظی است که بر صِرف ذات دلالت می‌کند؛ مانند: «اللّه»، «رجل» و «انسان» یا بر ذاتی که به وصفی متصف است دلالت می‌کند مانند: «عالِم» و «قادر» و یا بر مبدأ فعل دلالت می‌کند؛ مانند: «رازق» و «خالق» امّا صفت تنها یک کاربرد دارد و تنها بر مبدأ دلالت می‌کند بدون اینکه علامتی بر ذات بوده باشد؛ مانند: علم، قدرت، رزق و خلقت، به همین جهت می‌توان اسم را محمول قرار داده و آن را بر ذات حمل کرد و گفت: خداوند «عالم» یا «خالق» یا «رحمان» یا «رحیم» است؛ ولی صفت را نمی‌توان محمول قرار داد و گفت: خداوند خلق است.<ref>مفاهیم القرآن، ج ۶، ص۳۳ </ref>


خط ۲۸۱: خط ۲۸۱:


===۲- صفات ذات و صفات فعل===
===۲- صفات ذات و صفات فعل===
{{اصلی|صفات ذات و صفات فعل}}
{{اصلی|صفات ذاتی خدا|صفات فعلی خدا}}


هر‌گاه برای انتزاع صفتی از حق تعالی تصور ذات کافی بوده و تصور فاعلیت خداوند لازم نباشد، آن صفت، صفت ذات یا ذاتی خواهد بود. مانند صفت حیات و حی. و هر‌گاه تصور فاعلیت خداوند لازم باشد، آن را صفت فعل یا فاعل گویند، مانند خلق و خالق.
هر‌گاه برای انتزاع صفتی از حق تعالی تصور ذات کافی بوده و تصور فاعلیت خداوند لازم نباشد، آن صفت، صفت ذات یا ذاتی خواهد بود. مانند صفت حیات و حی. و هر‌گاه تصور فاعلیت خداوند لازم باشد، آن را صفت فعل یا فاعل گویند، مانند خلق و خالق.
خط ۳۲۷: خط ۳۲۷:
این دیدگاه بر نفی مسلک تعطیل و تشبیه استوار بوده و راه سومی را ارائه می‌دهد که با فضای کلی آیات و [[روایت|روایات]] سازگاری بیشتری دارد. پیروان این نظریه می‌کوشند تحلیلی از معنای صفات الهی ارائه دهند که از یک سو تنزّه و تعالی خداوند را از نقایص و محدودیت‌های مخلوقات پاس دارد و از سوی دیگر، بر شناخت پذیری اوصاف او صحّه گذارد.
این دیدگاه بر نفی مسلک تعطیل و تشبیه استوار بوده و راه سومی را ارائه می‌دهد که با فضای کلی آیات و [[روایت|روایات]] سازگاری بیشتری دارد. پیروان این نظریه می‌کوشند تحلیلی از معنای صفات الهی ارائه دهند که از یک سو تنزّه و تعالی خداوند را از نقایص و محدودیت‌های مخلوقات پاس دارد و از سوی دیگر، بر شناخت پذیری اوصاف او صحّه گذارد.


== قدیم یا حادث بودن اسماءالله==
==قدیم یا حادث بودن اسماءالله==
[[کلام|متکلمان]] در اینکه آیا اسماء الله [[حادث|مُحدَث]] و مخلوق هستند، یا [[قدیم]] و غیر مخلوق، اختلاف نظر دارند.
[[کلام|متکلمان]] در اینکه آیا اسماء الله [[حادث|مُحدَث]] و مخلوق هستند، یا [[قدیم]] و غیر مخلوق، اختلاف نظر دارند.


خط ۳۵۴: خط ۳۵۴:
[[ابو هاشم جُبایی]] صفات خداوند را «احوال» می‌انگاشت و در دیدگا ه او، «حال» در عین اینکه وجودی مستقل نداشت، امری حقیقی بود.<ref>(بغدادی، ۱۱۷)</ref>
[[ابو هاشم جُبایی]] صفات خداوند را «احوال» می‌انگاشت و در دیدگا ه او، «حال» در عین اینکه وجودی مستقل نداشت، امری حقیقی بود.<ref>(بغدادی، ۱۱۷)</ref>


== شرح‌نویسی بر اسماء الهی==
==شرح‌نویسی بر اسماء الهی==
اندیشمندان اسلامی دربارهٔ اسماء خدا، شروح گوناگونی با رویکردهای مختلف [[حدیث|حدیثی]]، [[فلسفه اسلامی|فلسفی]]، [[علم کلام|کلامی]]، [[عرفان|عرفانی]] و لغوی نوشته‌اند.<ref>آیینه‌وند، نیازی «معناشناسی اسماء الحسنی»، ۱۳۷۹ش، ص۲-۳.</ref>
اندیشمندان اسلامی دربارهٔ اسماء خدا، شروح گوناگونی با رویکردهای مختلف [[حدیث|حدیثی]]، [[فلسفه اسلامی|فلسفی]]، [[علم کلام|کلامی]]، [[عرفان|عرفانی]] و لغوی نوشته‌اند.<ref>آیینه‌وند، نیازی «معناشناسی اسماء الحسنی»، ۱۳۷۹ش، ص۲-۳.</ref>


خط ۳۶۰: خط ۳۶۰:


برخی دیگر از کتاب‌ها در این زمینه عبارت‌اند از:
برخی دیگر از کتاب‌ها در این زمینه عبارت‌اند از:
* [[شرح الاسماء (کتاب)| شرح الاسماء]] شرح [[دعای جوشن کبیر]] اثر [[ملا هادی سبزواری]]
*[[شرح الاسماء (کتاب)| شرح الاسماء]] شرح [[دعای جوشن کبیر]] اثر [[ملا هادی سبزواری]]
* کتاب «کتاب اسماء و صفات حق» اثر [[غلامحسین ابراهیمی دنیانی|ابراهیمی دینانی]]
*کتاب «کتاب اسماء و صفات حق» اثر [[غلامحسین ابراهیمی دنیانی|ابراهیمی دینانی]]
* کتاب اسماء و صفات الهی در اندیشه [[امام خمینی]]
*کتاب اسماء و صفات الهی در اندیشه [[امام خمینی]]
* اسماء و صفات الهی در قرآن اثر محمدباقر محقق
*اسماء و صفات الهی در قرآن اثر محمدباقر محقق
* شرح [[توحید صدوق]]، اثر [[قاضی سعید قمی]]
*شرح [[توحید صدوق]]، اثر [[قاضی سعید قمی]]


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


خط ۴۹۴: خط ۴۹۴:


==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
* [http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=35998 پژوهشکده باقرالعلوم علیه‌السلام]
*[http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=35998 پژوهشکده باقرالعلوم علیه‌السلام]
* [http://www.bashgah.net/fa/category/show/57066 سایت باشگاه‌اندیشه]
*[http://www.bashgah.net/fa/category/show/57066 سایت باشگاه‌اندیشه]
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/230433/%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%A1-%D9%88-%D8%B5%D9%81%D8%A7%D8%AA دائرة المعارف بزرگ اسلامی]
*[https://www.cgie.org.ir/fa/article/230433/%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%A1-%D9%88-%D8%B5%D9%81%D8%A7%D8%AA دائرة المعارف بزرگ اسلامی]
* [http://lib.eshia.ir/23021/1/46 دانشنامه کلام اسلامی]
*[http://lib.eshia.ir/23021/1/46 دانشنامه کلام اسلامی]
{{خداشناسی}}
{{خداشناسی}}
{{کلام جدید}}
{{کلام جدید}}
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۲٬۳۸۴

ویرایش