امام حسین علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

امام حسین علیه‌السلام (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۵۸

۵۹۳ بایت اضافه‌شده ، ۱۷ ژوئیه

←‏ویژگی‌ها و فضایل

دیداریویکی‌متن

Bazeli

Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor

۵٬۵۱۰

ویرایش

@@ خط ۲۲۵: / خط ۲۲۵: @@
 درباره هدف امام حسین از قیام بر علیه یزید، دیدگاه‌های گوناگونی مطرح شده است. از نظر برخی عاشوراپژوهان، هدف اصلی امام حسین(ع) از قیام عاشورا احقاق حق، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، احیای سنت و از بین بردن [[بدعت]] بود.<ref>اسفندیاری، عاشوراشناسی، ۱۳۸۷ش، ص۳۳.</ref> [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] هدف امام حسین(ع) را بازگرداندن جامعه اسلامی به مسیر صحیح خود و مبارزه با انحرافات بزرگ دانسته و معتقد است نتیجه این هدف تشکیل حکومت یا شهادت بود در حالی که برخی این دو را هدف امام حسین می‌دانند.<ref>خامنه‌ای، انسان ۲۵۰ ساله، ۱۳۹۴ش، ص۱۷۲-۱۷۹.</ref> امام حسین در [[وصیت امام حسین(ع) به محمد بن حنفیه|وصیت خود به برادرش محمد بن حنفیه]] به صراحت انگیزه قیامش را امر به معروف و نهی از منکر و احیای [[سیره نبوی|سیره رسول خدا]] و [[سیره علوی|امام علی(ع)]] بیان کرده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۳۲۹.</ref> با این حال، به گفته محمد اسفندیاری، [[عاشوراپژوهی|عاشوراپژوه]]، طبق مشهورترین نظریه، هدف حسین بن علی(ع) از قیام، شهادت بوده است. [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|لطف‌الله صافی]]، [[مرتضی مطهری]]، [[سید محسن امین]] از جمله طرفداران این دیدگاه هستند.<ref>اسفندیاری، عاشوراشناسی، ۱۳۸۷، ص۱۵۷.</ref> براساس دیدگاهی دیگر، امام حسین برای تشکیل حکومت قیام کرد.<ref>سید مرتضی، تنزیه الانبیاء، ۱۴۰۹ق، ص۲۲۷-۲۲۸؛ صالحی نجف‌آبادی، شهید جاوید، ۱۳۸۷، ص۱۵۷-۱۵۸.</ref> به گفته صحتی سردرودی افرادی مانند [[شیخ مفید]]، [[شیخ طوسی]]، [[سید بن طاووس]] و [[علامه مجلسی]] مخالف این دیدگاه‌اند.<ref>صحتی سردرودی، عاشوراپژوهی، ۱۳۸۵ش، ص۲۹۶-۲۹۹.</ref> برخی همچون شیخ [[علی‌پناه اشتهاردی]] نیز حرکت امام سوم شیعیان را نه به قصد قیام و پیکار، بلکه صرفاً برای حفظ جان دانسته‌اند.<ref>اشتهاردی، هفت ساله چرا صدا درآورد؟، ۱۳۹۱، ص۱۵۴.</ref>
-=== پیامدهای قیام ===
+===پیامدهای قیام===
 قیام امام حسین(ع) بیداری گروه‌های بسیاری را در پی داشت و بلافاصله پس از شهادت او حرکت‌های انقلابی و اعتراضی آغاز شد و تا سالیان دراز ادامه یافت. اولین اعتراض، برخورد [[عبدالله بن عفیف]]<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۷۵ش، ج۵، ص۴۵۸-۴۵۹؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۱۷.</ref> با [[ابن زیاد]] بود. [[قیام توابین]]،<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۶ق، ج۴، ص۱۶۰.</ref> [[قیام مختار]]،<ref>ابن مسکویه، تجارب الامم، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۱۴۷.</ref> [[قیام زید بن علی]]<ref>طبری، تاريخ الطبری، ۱۳۷۵ش، ج۷، ص۱۸۱-۱۸۲؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۲.</ref> و [[قیام یحیی بن زید]]<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۷۵ش، ج۱۰، ص ۴۳۴۱؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۴۹.</ref> نیز از آن جمله است. همچنین در قیام [[سیاه جامگان]] به رهبری [[ابومسلم خراسانی]] علیه امویان از شعار [[یا لثارات الحسین]] نیز استفاده شد<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۳۱۷.</ref> که این قیام به سقوط [[امویان]] انجامید.{{مدرک}} [[انقلاب اسلامی ایران]] نیز الهام گرفته از قیام امام حسین(ع) بود و به گفته [[امام خمینی]] «اگر این مجالس وعظ و خطابه و عزاداری و اجتماعات سوگواری نبود، کشور ما پیروز نمی‌شد. همه در تحت بیرق امام حسین -سلام الله علیه- قیام کردند.»<ref>[http://farsi.rouhollah.ir/library/sahifeh?volume=17&tid=22 خمینی، صحیفه نور، ۱۳۷۹ش، ج۱۷، ص۵۸.].</ref> در حوزه فرهنگ عمومی نیز مسلمانان و حتی پیروان دیگر ادیان، حسین بن علی(ع) را نماد و الگوی فداکاری، ستم‌ناپذیری، آزادی‌خواهی، پاسداری از ارزش‌ها و حق‌طلبی می دانند.<ref>[http://www.iwpeace.com/news/36736 «فرهنگ عاشورا فرامسلمانی است»، وبگاه مجمع جهانی صلح اسلامی.].</ref>
 ==ویژگی‌ها و فضایل==
 {{اصلی|اهل بیت(ع)|اصحاب کسا|مباهله|آیه تطهیر}}
-::'''اوصاف ظاهری'''
+::'''اوصاف ظاهری'''در بیشتر منابع حدیثی، تاریخی و رجالی، از شباهت حسین(ع) به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] سخن گفته شده<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۴۲، ۴۵۳؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۲۷؛ طبرانی، المعجم الکبیر، دارالنشر، ج۳، ص۹۵.</ref> و در روایتی شبیه‌ترین فرد به ایشان دانسته شده است.<ref>احمد بن حنبل، المسند، دارصادر، ج۳، ص۲۶۱؛ ترمذی، سنن الترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۳۲۵.</ref> درباره او گفته‌اند گاه لباسی از خز بر تن می‌کرد یا عمامه‌ای از خز بر سر می‌گذاشت<ref>طبرانی، المعجم الکبیر، دارالنشر، ج۳، ص۱۰۱.</ref> و موی سر و محاسن خود را خضاب می‌کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸، ج۶، ص۴۱۹-۴۲۲؛ ابن ابی‌شیبه، المصنَّف، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳ و ۱۵.</ref>
-در بیشتر منابع حدیثی، تاریخی و رجالی، از شباهت حسین(ع) به [[پیامبر اکرم(ص)]] سخن گفته شده<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۴۲، ۴۵۳؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۲۷؛ طبرانی، المعجم الکبیر، دارالنشر، ج۳، ص۹۵.</ref> و در روایتی شبیه‌ترین فرد به ایشان دانسته شده است.<ref>احمد بن حنبل، المسند، دارصادر، ج۳، ص۲۶۱؛ ترمذی، سنن الترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۳۲۵.</ref>
-درباره او گفته‌اند گاه لباسی از خز بر تن می‌کرد یا عمامه‌ای از خز بر سر می‌گذاشت<ref>طبرانی، المعجم الکبیر، دارالنشر، ج۳، ص۱۰۱.</ref> و موی سر و محاسن خود را خضاب می‌کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸، ج۶، ص۴۱۹-۴۲۲؛ ابن ابی‌شیبه، المصنَّف، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳ و ۱۵.</ref>
 [[پرونده:سید شباب.jpg|314x314px|بندانگشتی|عبارت «السلام علیک یا [[الحسن و الحسین سیدا شباب اهل الجنة|سید شباب اهل الجنة]]» بر فراز یکی از درب‌های [[حرم امام حسین(ع)]]]]
 ::'''از زبان پیامبر'''
 روایات متعددی از پیامبر(ص) در فضائل او نقل شده است از جمله:
-*[[حسنین|حسن و حسین]] سرور جوانان بهشت‌اند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۷؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۲۷.</ref>
+*[[الحسن و الحسین سیدا شباب اهل الجنة|حسن و حسین سرور جوانان بهشت‌اند]].<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۷؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۲، ص۲۷.</ref>
-*بر سمت راست [[عرش]] نوشته است «حسین چراغ هدایت و کشتی نجات است».
+*بر سمت راست [[عرش]] نوشته است «[[ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة|حسین چراغ هدایت و کشتی نجات است]]».<ref>بحرانی، مدینة المعاجز، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۵۲.</ref>
-*حسین از من است و من از حسین هستم.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۴۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۸۵.</ref>
+*[[حسین منی و انا من حسین|حسین از من است و من از حسین هستم]].<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۴۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۸۵.</ref>
 *هر کس این دو (حسن و حسین) را دوست بدارد مرا دوست داشته و هر که با آنان دشمنی ورزد با من دشمنی نموده است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۲۶۶؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۱۹۸و۱۹۹؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۶۰۲.</ref>
 ::'''پیش‌گویی شهادت'''
-روایات فراوانی درباره پیشگویی شهادت حسین بن علی(ع) وجود دارد<ref>ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۱۶۶-۳.۱۷.</ref> از جمله در [[حدیث لوح]] به نقل از پیامبر(ص) آمده است خداوند حسین را به [[شهادت]] گرامی داشته و او را برترین شهیدان قرار داده است.<ref>کلینی، الکافی،۱۳۶۲، ج۱، ص۵۲۸؛ شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۱۱، ص۱۴۵.</ref>
+روایات فراوانی درباره پیشگویی شهادت حسین بن علی(ع) وجود دارد؛<ref>ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۱۶۶-۳.۱۷.</ref> از جمله در [[حدیث لوح]] به نقل از پیامبر(ص) آمده است خداوند حسین را به [[شهادت]] گرامی داشته و او را برترین شهیدان قرار داده است.<ref>کلینی، الکافی،۱۳۶۲، ج۱، ص۵۲۸؛ شیخ طوسی، الغیبة، ۱۴۱۱، ص۱۴۵.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] در جلد ۴۴ [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]]، باب ۳۰، روایاتی نقل کرده است درباره اینکه خداوند خبر شهادت حسین(ع) را به برخی از [[پیامبران|پیامبرانش]] از جمله [[آدم (پیامبر)|آدم]]، [[نوح (پیامبر)|نوح]]، [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم]]، [[زکریا (پیامبر)|زکریا]] و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|محمد(ص)]] داده و آنها بر او گریسته‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۳۶۳ش، ج۴۴، ص۲۲۳-۲۴۹.</ref>
-[[علامه مجلسی|مجلسی]] در جلد ۴۴ [[بحارالانوار]]، باب ۳۰، روایاتی نقل کرده است درباره اینکه خداوند خبر شهادت حسین(ع) را به برخی از پیامبرانش از جمله [[آدم]]، [[نوح]]، [[ابراهیم]]، [[زکریا]] و [[محمد(ص)]] داده و آنها بر او گریسته‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۳۶۳ش، ج۴۴، ص۲۲۳-۲۴۹.</ref>
 همچنین نقل شده است امام علی(ع) در راه [[صفین]]، وقتی به [[کربلا]] رسید، با انگشت جایی را نشان داد و گفت: اینجا محل ریخته شدن خون‌هایشان است.<ref>منقری، وقعة صفین، ۱۴۰۳، ص۱۴۲.</ref>
 ::'''کرامت‌ها و اعجازگونه‌ها'''
-در برخی روایات ویژگی‌هایی متمایز برای امام حسین برشمرده شده از جمله اینکه اعجازگونه از انگشت [[پیامبر(ص)]] شیر نوشیده<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۴۶۵.</ref> و فرشته‌ای شکسته‌بال به نام [[فطرس]] به برکت او نجات یافته و از آن پس، مامورِ رساندن سلام [[زیارت|زائران]]، به او شده است.<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۶۶.</ref>
+در برخی روایات ویژگی‌هایی متمایز برای امام حسین برشمرده شده از جمله اینکه اعجازگونه از انگشت پیامبر(ص) شیر نوشیده<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۴۶۵.</ref> و فرشته‌ای شکسته‌بال به نام [[فطرس]] به برکت او نجات یافته و از آن پس، مامورِ رساندن سلام [[زیارت|زائران]]، به او شده است.<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ق، ص۶۶.</ref>
 نیز در روایات آمده است که خداوند شفا را در [[تربت]] حسین(ع) و [[استجابت دعا]] را کنار قبر او (زیر قبّه او) قرار داده است.<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۸۲؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۳ش، ج۹۸، ص۶۹.</ref>
 در کتاب [[الخصائص الحسینیة (کتاب)|الخصائص الحسینیة]] بیش از سیصد ویژگی اختصاصی برای امام حسین برشمرده شده است.<ref>شوشتری، الخصائص الحسینیة، شریف رضی، ص۲۰.</ref>
 ::'''خصوصیات اخلاقی'''
-وی با مسکینان می‌نشست، دعوت آنان را می‌پذیرفت و با آنان غذا می‌خورد و آنان را به خانه خود دعوت می‌کرد و آنچه در منزل داشت از ایشان دریغ نمی‌کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۴۱۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۸۱.</ref> روزی نیازمندی از او درخواست کمک کرد. امام که در حال [[نماز]] بود، نمازش را کوتاه کرد و هر چه داشت، به او داد.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۸۵.</ref>
+امام حسین(ع) با مسکینان می‌نشست، دعوت آنان را می‌پذیرفت و با آنان غذا می‌خورد و آنان را به خانه خود دعوت می‌کرد و آنچه در منزل داشت از ایشان دریغ نمی‌کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۴۱۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۸۱.</ref> روزی نیازمندی از او درخواست کمک کرد. امام که در حال [[نماز]] بود، نمازش را کوتاه کرد و هر چه داشت، به او داد.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۸۵.</ref>
 او غلامان و [[کنیز]]انش را در قبال خوش رفتاری‌شان آزاد می‌کرد. گفته‌اند کنیزی را که [[معاویه]] همراه با اموال و لباس‌های فراوان برایش [[هبه|هدیه]] فرستاده بود، در برابر خواندنِ [[آیات|آیاتی]] از [[قرآن]] و سرودن شعری درباره فنای دنیا و مرگ انسان‌ها آزاد کرد و آن اموال را به او بخشید.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۷۰، ص۱۹۶ـ۱۹۷؛ نیز نگاه کنید به: ابن حزم، المُحَلّی، دارالفکر، ج۸، ص۵۱۵؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۴۷۶.</ref> همچنین روزی کنیزی دسته گلی تقدیم او کرد. ایشان آن کنیز را آزاد کرد. گفتند تنها برای یک دسته گل او را آزاد کردی؟ امام حسین(ع) با استناد به آیه «و اذا حیّیتم بتحیّة فحیّوا بأحسن منها أو ردّوها» ترجمه:هرگاه به شما تحیّت گویند، پاسخ آن را بهتر از آن بدهید؛ یا (لااقل) به همان گونه پاسخ گویید. <ref>سوره نساء، آیه ۸۶.</ref> گفت: [[خدا]] این گونه ما را ادب آموخته است.<ref>اربلی، کشف الغمة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۵۷۵.</ref>
-امام حسین(ع) بسیار بخشنده بود و به گشاده‌دستی شناخته می‌شد<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۱۴-۱۱۸.</ref> اما در بخشش‌هایش نیز سعی داشت به [[امام حسن(ع)]] احترام گذارد و مقداری کمتر از برادر به دیگران کمک می‌کرد.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۳۵.</ref>
+امام حسین(ع) بسیار بخشنده بود و به گشاده‌دستی شناخته می‌شد؛<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۱۴-۱۱۸.</ref> اما در بخشش‌هایش نیز سعی داشت به [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] احترام گذارد و مقداری کمتر از برادر به دیگران کمک می‌کرد.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۳۵.</ref> در منابع آمده است وی ۲۵ بار پیاده به [[حج]] رفت.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸، ج۱۰، ص۴۰۱؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۹۷.</ref>
-در منابع آمده است وی ۲۵ بار پیاده به [[حج]] رفت.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸، ج۱۰، ص۴۰۱؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۹۷.</ref>
 ==سوگواری و زیارت==