پرش به محتوا

حدیث منزلت: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳
جز
خط ۵۱: خط ۵۱:


==دلالت حدیث بر جانشینی و فضیلت امام علی(ع)==
==دلالت حدیث بر جانشینی و فضیلت امام علی(ع)==
* این حدیث، علاوه بر [[فضیلت امام علی(ع)]]، بر [[خلافت]] و [[عصمت]] ایشان نیز دلالت دارد؛ زیرا [[پیامبر(ص)]]، به جز [[نبوت]]، همه فضائل و ویژگی‌ها و مناصب [[حضرت هارون|هارون]] را برای حضرت علی ثابت کرده است. بنا بر آیات [[قرآن]]، [[حضرت موسی]] از خدا خواست تا برادرش هارون را وزیر او سازد و در امر [[رسالت]] شریکش گرداند تا یاری‌اش دهد.<ref>طه: ۲۹-۳۲</ref> [[خدا]] با درخواست او موافقت کرد<ref>طه: ۳۶</ref> و هارون، در غیاب موسی، جانشین او شد؛<ref>اعراف: ۱۴۲</ref> بنابراین، تمام مناصب حضرت موسی برای برادرش نیز بوده است و اگر او بعد از موسی زنده می‌ماند، جانشین وی می‌شد (مطابق گفته یهودیان هارون چهل سال پیش از موسی درگذشت).
این حدیث، علاوه بر [[فضیلت امام علی(ع)]]، بر [[خلافت]] و [[عصمت]] ایشان نیز دلالت دارد؛ زیرا [[پیامبر(ص)]]، به جز [[نبوت]]، همه فضائل و ویژگی‌ها و مناصب [[حضرت هارون|هارون]] را برای حضرت علی ثابت کرده است.
 
* بنا بر آیات [[قرآن]]، [[حضرت موسی]] از خدا خواست تا برادرش هارون را وزیر او سازد و در امر [[رسالت]] شریکش گرداند تا یاری‌اش دهد.<ref>طه: ۲۹-۳۲</ref> [[خدا]] با درخواست او موافقت کرد<ref>طه: ۳۶</ref> و هارون، در غیاب موسی، جانشین او شد؛<ref>اعراف: ۱۴۲</ref> بنابراین، تمام مناصب حضرت موسی برای برادرش نیز بوده است و اگر او بعد از موسی زنده می‌ماند، جانشین وی می‌شد (مطابق گفته یهودیان هارون چهل سال پیش از موسی درگذشت).
* هارون نزد موسی دارای مقام و جایگاه والایی بوده است و از اینجا می‌توان به عظمت مقام امام علی(ع) و سزاواری او بر [[خلافت]] بعد از رسول اکرم پی برد. با بررسی تشبیه موجود در این حدیث، چندین نکته ظریف به‌دست می‌آید.
* هارون نزد موسی دارای مقام و جایگاه والایی بوده است و از اینجا می‌توان به عظمت مقام امام علی(ع) و سزاواری او بر [[خلافت]] بعد از رسول اکرم پی برد. با بررسی تشبیه موجود در این حدیث، چندین نکته ظریف به‌دست می‌آید.
 
* با تکیه بر ماجرای [[هارون]] و [[حضرت موسی]] در [[قرآن]]، هارون وزیر و شریک موسی در کارش بود، پس علی نیز در امر خلافت و [[ولایت امام علی(ع)|ولایت]]، جز نبوت، شریک پیامبر(ص) بود.<ref> رجوع کنید به میرحامد حسین، عبقات الانوار، ۱۳۸۳ش، ج۲، دفتر۱، ص۸۶-۸۸ </ref>
* با تکیه بر ماجرای [[هارون]] و [[حضرت موسی]] در [[قرآن]]، هارون وزیر و شریک موسی در کارش بود، پس علی نیز در امر خلافت و [[ولایت امام علی(ع)|ولایت]]، جز نبوت، شریک پیامبر(ص) بود.<ref> رجوع کنید به میرحامد حسین، عبقات الانوار، ج۲، دفتر۱، ص۸۶-۸۸ </ref>
 
* هارون دومین شخصیت بعد از موسی در میان [[بنی‌اسرائیل]] بود، علی هم در میان [[امت]] پیامبر(ص) چنین بود.
* هارون دومین شخصیت بعد از موسی در میان [[بنی‌اسرائیل]] بود، علی هم در میان [[امت]] پیامبر(ص) چنین بود.
* هارون برادر موسی بود و علی به دلیل [[عقد اخوت |حدیث مؤاخات]]، که به [[تواتر]] در کتب [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]] نقل شده، برادر رسول خدا بود.
* هارون برادر موسی بود و علی به دلیل [[عقد اخوت |حدیث مؤاخات]]، که به [[تواتر]] در کتب [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]] نقل شده، برادر رسول خدا بود.
* هارون برترین فرد قوم موسی نزد خدا و پیامبرش بود، علی نیز چنین بود.<ref> رجوع کنید به همان، ج۲، دفتر ۱، ص۱۰۴-۱۱۰ </ref>
* هارون برترین فرد قوم موسی نزد خدا و پیامبرش بود، علی نیز چنین بود.<ref> رجوع کنید به همان، ج۲، دفتر ۱، ص۱۰۴-۱۱۰ </ref>
* هارون خلیفه موسی در غیبتش به طور مطلق بود، علی نیز چنین بود، به ویژه با تصریح پیامبر(ص) که فرمود: «<font color=green>'''‌لاینبغی أن أذهب اِلّا و أنت خَلیفَتی‌'''‌</font>» (شایسته نیست من به جنگ تبوک روم مگر اینکه تو جانشین من باشی).
* هارون خلیفه موسی در غیبتش به طور مطلق بود، علی نیز چنین بود، به ویژه با تصریح پیامبر(ص) که فرمود: «<font color=green>'''‌لاینبغی أن أذهب اِلّا و أنت خَلیفَتی‌'''‌</font>» (شایسته نیست من به جنگ تبوک روم مگر اینکه تو جانشین من باشی).
 
* هارون عالم‌ترین فرد قوم موسی بود، علی هم به تصریح پیامبر(ص) عالم‌ترین فرد بعد از پیامبر(ص) بود.<ref>رجوع کنید به متقی، کنز العمال، ج۱۱، ص۶۱۴؛ میرحامد حسین، عبقات الانوار، ۱۳۸۳ش، ج۲، دفتر ۱، ص۱۱۳-۱۲۹</ref>
* هارون عالم‌ترین فرد قوم موسی بود، علی هم به تصریح پیامبر(ص) عالم‌ترین فرد بعد از پیامبر(ص) بود.<ref>رجوع کنید به متقی، کنز العمال، ج۱۱، ص۶۱۴؛ میرحامد حسین، عبقات الانوار، ج۲، دفتر ۱، ص۱۱۳-۱۲۹</ref>
* اطاعت از هارون بر [[یوشع بن نون]] (وصی موسی) و امت موسی [[واجب]] بود، اطاعت از علی نیز با فرض وصایت [[ابوبکر]]، [[عمر]]، [[عثمان]] یا هر فرد دیگری، بر آنها واجب بود.<ref> رجوع کنید به میرحامد حسین، عبقات الانوار، ۱۳۸۳ش، ج۲، دفتر ۱، ص۸۸-۹۳ </ref>
 
* اطاعت از هارون بر [[یوشع بن نون]] (وصی موسی) و امت موسی [[واجب]] بود، اطاعت از علی نیز با فرض وصایت [[ابوبکر]]، [[عمر]]، [[عثمان]] یا هر فرد دیگری، بر آنها واجب بود.<ref> رجوع کنید به میرحامد حسین، عبقات الانوار، ج۲، دفتر ۱، ص۸۸-۹۳ </ref>
 
* هارون محبوب‌ترین فرد نزد خدا و موسی بود، علی نیز این‌گونه بود.
* هارون محبوب‌ترین فرد نزد خدا و موسی بود، علی نیز این‌گونه بود.
* خدا پشت موسی را با برادرش هارون، نیرومند و محکم ساخت و پشت پیامبر اکرم(ص) را با علی.
* خدا پشت موسی را با برادرش هارون، نیرومند و محکم ساخت و پشت پیامبر اکرم(ص) را با علی.
 
* هارون [[معصوم]] از خطا و نسیان بود، و علی نیز چنین بود.<ref> میرحامد حسین، عبقات الانوار، ۱۳۸۳ش، ج۲، دفتر ۱، ص۱۰۰-۱۰۴ </ref>
* هارون [[معصوم]] از خطا و نسیان بود، و علی نیز چنین بود.<ref> میرحامد حسین، عبقات الانوار، ج۲، دفتر ۱، ص۱۰۰-۱۰۴ </ref>
 


===تردید در سند حدیث===
===تردید در سند حدیث===
خط ۸۵: خط ۷۴:


===ادعای انحصار جانشینی به ماجرای غزوه تبوک===
===ادعای انحصار جانشینی به ماجرای غزوه تبوک===
برخی از علمای اهل سنت مانند [[ابن تیمیه]] این حدیث را تنها ناظر به ماجرای [[غزوه تبوک]] دانسته<ref> ابن تیمیه، منهاج السنة النبویة، ج۷، ص۳۲۲ </ref> و عده‌ای دایره را تنگ‌تر کرده و گفته‌اند پیامبر (ص)، علی (ع) را فقط جانشین خود در شهر [[مدینه]] یا در میان خاندانش قرار داد<ref> باقلانی، کتاب تمهید الاوائل و تلخیص الدلائل، ص۴۵۷؛ میرحامد حسین، عبقات الانوار، ج۲، دفتر ۱، ص۷۴-۷۶ </ref> و گفته‌اند پذیرفتن صحت حدیث بدان معنا نیست که تمام مناصب و مقام‌های حضرت رسول، جز [[نبوت]]، برای علی ثابت شود، بلکه ظاهر حدیث دلالت می‌کند که علی فقط در مدت غیبت پیامبر (ص) و رفتنش به تبوک، آن هم در خصوص امور مربوط به خانواده پیامبر (ص)، خلیفه و جانشین آن حضرت بوده است، چنان که هارون در مدت غیبت موسی خلیفۀ او بود.
برخی از علمای اهل سنت مانند [[ابن تیمیه]] این حدیث را تنها ناظر به ماجرای [[غزوه تبوک]] دانسته<ref> ابن تیمیه، منهاج السنة النبویة، ج۷، ص۳۲۲ </ref> و عده‌ای دایره را تنگ‌تر کرده و گفته‌اند پیامبر (ص)، علی (ع) را فقط جانشین خود در شهر [[مدینه]] یا در میان خاندانش قرار داد<ref> باقلانی، کتاب تمهید الاوائل و تلخیص الدلائل، ص۴۵۷؛ میرحامد حسین، عبقات الانوار، ۱۳۸۳ش، ج۲، دفتر ۱، ص۷۴-۷۶ </ref> و گفته‌اند پذیرفتن صحت حدیث بدان معنا نیست که تمام مناصب و مقام‌های حضرت رسول، جز [[نبوت]]، برای علی ثابت شود، بلکه ظاهر حدیث دلالت می‌کند که علی فقط در مدت غیبت پیامبر (ص) و رفتنش به تبوک، آن هم در خصوص امور مربوط به خانواده پیامبر (ص)، خلیفه و جانشین آن حضرت بوده است، چنان که هارون در مدت غیبت موسی خلیفۀ او بود.




خط ۹۵: خط ۸۴:


=== ادعای اختصاص جانشینی به زمان حیات پیامبر (ص)===
=== ادعای اختصاص جانشینی به زمان حیات پیامبر (ص)===
[[هارون]] مرتبه خلافت و سایر مراتب را در زمان زندگی [[حضرت موسی]] داشته است، زیرا وی قبل از موسی درگذشت، پس ممکن است علی نیز منزلت‌های هارون را در زمان حیات [[رسول خدا]] دارا بوده باشد؛ بنابراین، حدیث منزلت را نمی‌توان نص بر [[خلافت]] بعد از وفات پیامبر(ص) دانست.<ref> رجوع کنید به قاضی عبدالجباربن احمد، المغنی، ج۱۰، قسم ۱، ص۱۵۹-۱۶۰؛ جرجانی، شرح المواقف، ص۸، ۳۶۳؛ میرحامد حسین، عبقات الانوار، ج۲، دفتر ۱، ص۸۶ </ref>
[[هارون]] مرتبه خلافت و سایر مراتب را در زمان زندگی [[حضرت موسی]] داشته است، زیرا وی قبل از موسی درگذشت، پس ممکن است علی نیز منزلت‌های هارون را در زمان حیات [[رسول خدا]] دارا بوده باشد؛ بنابراین، حدیث منزلت را نمی‌توان نص بر [[خلافت]] بعد از وفات پیامبر(ص) دانست.<ref> رجوع کنید به قاضی عبدالجباربن احمد، المغنی، ج۱۰، قسم ۱، ص۱۵۹-۱۶۰؛ جرجانی، شرح المواقف، ص۸، ۳۶۳؛ میرحامد حسین، عبقات الانوار، ۱۳۸۳ش، ج۲، دفتر ۱، ص۸۶ </ref>


در مقابل، علمای شیعه به این سوال دو پاسخ داده‌اند:
در مقابل، علمای شیعه به این سوال دو پاسخ داده‌اند:
confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۸۶

ویرایش