نظام درسی حوزه علمیه: تفاوت میان نسخه‌ها
←مراحل درسی حوزه
(ویکی سازی) |
|||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
به گفته سید احمد حسینی درس و بحث در [[حوزه علمیه نجف]] سه مرحله داشته است. مقدمات، سطوح و خارج{{مدرک}} | به گفته سید احمد حسینی درس و بحث در [[حوزه علمیه نجف]] سه مرحله داشته است. مقدمات، سطوح و خارج{{مدرک}} | ||
*مقدمات: نخستین مرحله تحصیل در حوزه است که در آن مبادی العربیه شامل صرف و نحو، معانی و بیان و بدیع، منطق، کلام و اولیات [[اصول فقه]] تدریس می‌شود. بیشتر کتاب‌هایی که در این مرحله تدریس می‌شود عبارتند از کتاب [[جامع المقدمات (کتاب)|جامع المقدمات]] که کتاب‌هایی در صرف، نحو و منطق را در بردارد، البهجة المرضیه سیوطی، شرح الالفیه ابن عقیل، شرح الالفیه ابن ناظم، مغنی اللبیب ابن هشام، شرح النظام در صرف، [[الحاشیة علی تهذیب المنطق (کتاب)|حاشیه ملا عبدالله]] بر تهذیب المنطق تفتازانی، المنطق [[محمدرضا مظفر]]، تبصرة المتعلمین [[علامه حلی]] و [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|شرائع الاسلام]] [[محقق حلی]].<ref>حسینی، الامام الشاهرودی السید محمود الحسینی، مطبعة البیان، ص۵۲.</ref> | *مقدمات: نخستین مرحله تحصیل در حوزه است که در آن مبادی العربیه شامل صرف و نحو، معانی و بیان و بدیع، منطق، کلام و اولیات [[اصول فقه]] تدریس می‌شود. بیشتر کتاب‌هایی که در این مرحله تدریس می‌شود عبارتند از کتاب [[جامع المقدمات (کتاب)|جامع المقدمات]] که کتاب‌هایی در صرف، نحو و منطق را در بردارد، البهجة المرضیه سیوطی، شرح الالفیه ابن عقیل، شرح الالفیه ابن ناظم، مغنی اللبیب ابن هشام، شرح النظام در صرف، [[الحاشیة علی تهذیب المنطق (کتاب)|حاشیه ملا عبدالله]] بر تهذیب المنطق تفتازانی، المنطق [[محمدرضا مظفر]]، تبصرة المتعلمین [[علامه حلی]] و [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|شرائع الاسلام]] [[محقق حلی]].<ref>حسینی، الامام الشاهرودی السید محمود الحسینی، مطبعة البیان، ص۵۲.</ref> | ||
*سطوح: این دومین مرحله تحصیل در حوزه است در این مرحله فقه و اصول تدریس می‌شود. در این مرحله بیشتر کتاب‌های [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم الدین]]، شرح [[اللمعة الدمشقیة (کتاب)|اللمعة الدمشقیه]] اثر [[شهید ثانی]]، [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]] اثر [[محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]]، [[رسائل شیخ انصاری|رسائل]] و [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]] از کتب [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] تدریس می‌شود. تفاوت مرحله سطوح با مقدمات در این است که در مرحله سطوح کتب | *سطوح: این دومین مرحله تحصیل در حوزه است در این مرحله فقه و اصول تدریس می‌شود. در این مرحله بیشتر کتاب‌های [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم الدین]]، شرح [[اللمعة الدمشقیة (کتاب)|اللمعة الدمشقیه]] اثر [[شهید ثانی]]، [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]] اثر [[محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]]، [[رسائل شیخ انصاری|رسائل]] و [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]] از کتب [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] تدریس می‌شود. تفاوت مرحله سطوح با مقدمات در این است که در مرحله سطوح کتب استدلالی و عمیق‌تر بیشتری خوانده می‌شود. همچنین برای فهم مطالب از تعلیقه، حواشی شرح و مطالب کتب مشابه کمک گرفته می‌شود.<ref>حسینی، الامام الشاهرودی السید محمود الحسینی، مطبعة البیان، ص۵۲-۵۳.</ref> | ||
* درس خارج: آخرین مرحله تحصیل در حوزه علمیه است. در این مرحله شاگرد به [[اجتهاد]] میرسد و توانایی استنباط احکام شرع را از منابع دینی به دست می‌آورد. در این مرحله استاد اقوال مختلف درباره یک موضوع را نقل و ارزیابی می‌کند سپس به ردّ آرایی که به نظرش صحیح نیست و به تقویت رأی مورد نظرش می‌پردازد. در این مرحله استاد ملزم به تدریس متن کتاب خاصی نیست اما از باب‌بندی کتاب‌های فقهی و اصولی تبعیت می‌کند. البته معمولا درس‌های [[درس خارج|خارج اصول]] بر مبنای کتاب [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]] اثر [[محمدکاظم خراسانی|آخوند]] و درس‌های [[درس خارج|خارج فقه]] بر مبنای کتاب [[العروة الوثقی (کتاب)|عروة الوثقی]] نوشته [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] شکل می‌گیرد از این‌رو بر این دو کتاب حواشی زیادی نوشته شده است. در این مرحله شاگرد قبل از استاد درباره موضوع مطالعه کرده و در جلسه درس با استاد بحث می‌کند در این مرحله میان شاگرد و استاد مناقشه و بحث جدی علمی درمی‌گیرد.<ref>حسینی، الامام الشاهرودی السید محمود الحسینی، مطبعة البیان، ص۵۳-۵۴.</ref> | * درس خارج: آخرین مرحله تحصیل در حوزه علمیه است. در این مرحله شاگرد به [[اجتهاد]] میرسد و توانایی استنباط احکام شرع را از منابع دینی به دست می‌آورد. در این مرحله استاد اقوال مختلف درباره یک موضوع را نقل و ارزیابی می‌کند سپس به ردّ آرایی که به نظرش صحیح نیست و به تقویت رأی مورد نظرش می‌پردازد. در این مرحله استاد ملزم به تدریس متن کتاب خاصی نیست اما از باب‌بندی کتاب‌های فقهی و اصولی تبعیت می‌کند. البته معمولا درس‌های [[درس خارج|خارج اصول]] بر مبنای کتاب [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]] اثر [[محمدکاظم خراسانی|آخوند]] و درس‌های [[درس خارج|خارج فقه]] بر مبنای کتاب [[العروة الوثقی (کتاب)|عروة الوثقی]] نوشته [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] شکل می‌گیرد از این‌رو بر این دو کتاب حواشی زیادی نوشته شده است. در این مرحله شاگرد قبل از استاد درباره موضوع مطالعه کرده و در جلسه درس با استاد بحث می‌کند در این مرحله میان شاگرد و استاد مناقشه و بحث جدی علمی درمی‌گیرد.<ref>حسینی، الامام الشاهرودی السید محمود الحسینی، مطبعة البیان، ص۵۳-۵۴.</ref> | ||