Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۰۰۸
ویرایش
جز (←کتابشناسی) |
جز (←پیشینه) |
||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
[[سید محمدحسین طباطبایی]] | [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]]، موضوعات فراوانی از جمله [[توحید]]،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۶، ص۸۶-۹۱.</ref> [[امامت]]<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۶.</ref> و [[شفاعت]]<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۵۷-۱۸۶.</ref> را از منظر قرآن کریم، مورد بررسی تفسیری قرار داده<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۵۷-۱۸۶، ۲۷۰-۲۷۶؛ ج۲، ص۲۶۰-۲۷۸؛ ج۶، ص۸۶-۱۰۴.</ref> و از همین رو پیشگام تفسیر موضوعی خوانده شده است.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۵.</ref> | ||
[[جعفر سبحانی]]، بر این باور است که شاید بتوان [[علامه مجلسی]] را نخستین کسی دانست که بهاجمال از روش تفسیر موضوعی بهره برده است؛ چرا که مجلسی در آغاز هر موضوع از [[ | [[جعفر سبحانی]]، بر این باور است که شاید بتوان [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] را نخستین کسی دانست که بهاجمال از روش تفسیر موضوعی بهره برده است؛ چرا که مجلسی در آغاز هر موضوع از [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]]، آیات مرتبط را گرد آورده و تفسیری اجمالی از آنها را بیان کرده است.<ref>سبحانی، منشور جاوید قرآن، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۴.</ref> [[محمدهادی معرفت]] نیز تفسیر موضوعی علامه مجلسی را دقیقترین و جامعترین دستهبندی آیات قرآن در باب معارف گوناگون اسلامی دانسته است و به باور او همچنان بینظیر است.<ref>معرفت، تفسیر و مفسران، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۵۳۱.</ref> | ||
آغازگر تفسیر موضوعی در اهل سنت، [[شیخ محمد عبده]] (۱۲۶۶-۱۳۲۳ق) دانسته شده است.<ref>عمری، دراسات فی التفسیر الموضوعی، ۱۴۰۶ق، ص۵۶-۵۷.</ref> همچنین [[شیخ محمود شلتوت]] (۱۳۱۰-۱۳۸۳ق)، از فقهای اهل سنت، در تفسیر فقهی خود از این روش بهره گرفته<ref>عمری، دراسات فی التفسیر الموضوعی، ۱۴۰۶ق، ص۶۳.</ref> و آثاری | آغازگر تفسیر موضوعی در اهل سنت، [[شیخ محمد عبده]] (۱۲۶۶-۱۳۲۳ق) دانسته شده است.<ref>عمری، دراسات فی التفسیر الموضوعی، ۱۴۰۶ق، ص۵۶-۵۷.</ref> همچنین [[محمود شلتوت|شیخ محمود شلتوت]] (۱۳۱۰-۱۳۸۳ق)، از فقهای اهل سنت، در تفسیر فقهی خود از این روش بهره گرفته<ref>عمری، دراسات فی التفسیر الموضوعی، ۱۴۰۶ق، ص۶۳.</ref> و آثاری مانند القرآن والقتال و القرآن والمرأة را در همین راستا تألیف کرده است.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۴.</ref> | ||
==کتابشناسی== | ==کتابشناسی== | ||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
آثار تفسیری فراوانی با رویکرد موضوعی تألیف شده است؛ همچنین معجمهای موضوعی قرآن کریم، با هدف جمعآوری و تدوین آیات مرتبط با یک موضوع، تدوین شده است که به مواردی از آنها اشاره میشود: | آثار تفسیری فراوانی با رویکرد موضوعی تألیف شده است؛ همچنین معجمهای موضوعی قرآن کریم، با هدف جمعآوری و تدوین آیات مرتبط با یک موضوع، تدوین شده است که به مواردی از آنها اشاره میشود: | ||
* تفسیر ۱۴ جلدی [[منشور جاوید]]، اثر [[جعفر سبحانی]] که مؤلف، آن را اولین تفسیر موضوعی فارسی دانسته؛<ref>سبحانی، منشور جاوید قرآن، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲.</ref> | *تفسیر ۱۴ جلدی [[منشور جاوید]]، اثر [[جعفر سبحانی]] که مؤلف، آن را اولین تفسیر موضوعی فارسی دانسته؛<ref>سبحانی، منشور جاوید قرآن، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲.</ref> | ||
* [[پیام قرآن (کتاب)|پیام قرآن]]، اثر [[ناصر مکارم شیرازی]] در ده جلد؛ | *[[پیام قرآن (کتاب)|پیام قرآن]]، اثر [[ناصر مکارم شیرازی]] در ده جلد؛ | ||
* تفسیر موضوعی قرآن کریم، نوشته [[عبدالله جوادی آملی]] در ۱۷ جلد؛ | *تفسیر موضوعی قرآن کریم، نوشته [[عبدالله جوادی آملی]] در ۱۷ جلد؛ | ||
* کتاب معارف قرآن از [[محمدتقی مصباح یزدی]] که در ده محور کلی تدوین شده است؛<ref>مصباح یزدی، معارف قرآن، ۱۳۷۳ش، ص۱۴-۱۶.</ref> خداشناسی، جهانشناسی، انسانشناسی، راهشناسی، راهنماشناسی، قرآنشناسی، اخلاق، برنامههای عبادی، احکام فردی و احکام اجتماعی.<ref>رجبی، «تفسیر موضوعی قرآن از منظر استاد محمدتقی مصباح یزدی»، ص۱۳۰-۱۴۲.</ref> | *کتاب معارف قرآن از [[محمدتقی مصباح یزدی]] که در ده محور کلی تدوین شده است؛<ref>مصباح یزدی، معارف قرآن، ۱۳۷۳ش، ص۱۴-۱۶.</ref> خداشناسی، جهانشناسی، انسانشناسی، راهشناسی، راهنماشناسی، قرآنشناسی، اخلاق، برنامههای عبادی، احکام فردی و احکام اجتماعی.<ref>رجبی، «تفسیر موضوعی قرآن از منظر استاد محمدتقی مصباح یزدی»، ص۱۳۰-۱۴۲.</ref> | ||
علاوه بر تفاسیر موضوعی، آثار بسیاری برای تسهیل دسترسی به آیات مرتبط با یک موضوع خاص تألیف شده است؛<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۷.</ref> معجمهای موضوعی مانند تفصیل الآیات از ژول بوم، [[المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم]] از [[محمد فؤاد عبدالباقی]]، المدخل الی التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم اثر سید محمدباقر ابطحی، فرهنگ موضوعی قرآن از محمود رامیار، فرهنگ موضوعی قرآن مجید از کامران فانی و بهاءالدین خرمشاهی، و فروغ بیپایان از عبدالمجید معادیخواه.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۷.</ref> همچنین [[فرهنگ قرآن]] اثر [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] که با همکاری مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم تألیف شده است.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۷.</ref> | علاوه بر تفاسیر موضوعی، آثار بسیاری برای تسهیل دسترسی به آیات مرتبط با یک موضوع خاص تألیف شده است؛<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۷.</ref> معجمهای موضوعی مانند تفصیل الآیات از ژول بوم، [[المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم]] از [[محمد فؤاد عبدالباقی]]، المدخل الی التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم اثر سید محمدباقر ابطحی، فرهنگ موضوعی قرآن از محمود رامیار، فرهنگ موضوعی قرآن مجید از کامران فانی و بهاءالدین خرمشاهی، و فروغ بیپایان از عبدالمجید معادیخواه.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۷.</ref> همچنین [[فرهنگ قرآن]] اثر [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] که با همکاری مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم تألیف شده است.<ref>مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دائرة المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۳۶۷.</ref> |