سوره فجر: تفاوت میان نسخه‌ها
←متن و ترجمه
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
[[پرونده:سوره فجر آیات ۱ تا ۴.jpg|200px|بندانگشتی|آیات ۱ تا ۴ سوره فجر به [[خط نستعلیق]]]] | [[پرونده:سوره فجر آیات ۱ تا ۴.jpg|200px|بندانگشتی|آیات ۱ تا ۴ سوره فجر به [[خط نستعلیق]]]] | ||
* '''نامگذاری''' | *'''نامگذاری''' | ||
این سوره را «فجر» می‌نامند، زیرا با [[قسم|سوگند]] خداوند به [[طلوع فجر|فجر]] (سپیده دم) آغاز می‌شود.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۳.</ref> | این سوره را «فجر» می‌نامند، زیرا با [[قسم|سوگند]] خداوند به [[طلوع فجر|فجر]] (سپیده دم) آغاز می‌شود.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۳.</ref> | ||
* '''محل و ترتیب نزول''' | *'''محل و ترتیب نزول''' | ||
سوره فجر جزو [[سوره‌های مکی]] و در [[ترتیب نزول]] دهمین [[سوره]]ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است.<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۶.</ref> این سوره در [[چینش کنونی قرآن|چینش کنونی]] [[مصحف|مُصحَف]] هشتاد و نهمین سوره است و در [[جزء (قرآن)|جزء]] سی‌ام [[قرآن]] قرار دارد. | سوره فجر جزو [[سوره‌های مکی]] و در [[ترتیب نزول]] دهمین [[سوره]]ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است.<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۶.</ref> این سوره در [[چینش کنونی قرآن|چینش کنونی]] [[مصحف|مُصحَف]] هشتاد و نهمین سوره است و در [[جزء (قرآن)|جزء]] سی‌ام [[قرآن]] قرار دارد. | ||
* '''تعداد آیات و کلمات''' | *'''تعداد آیات و کلمات''' | ||
سوره فجر ۳۰ آیه، ۱۳۹ کلمه و ۵۸۴ حرف دارد. این سوره جزو [[مفصلات|سوره‌های مفصلات]] (دارای آیات کوتاه) است و با پنج سوگند آغاز می‌شود.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۳-۱۲۶۴.</ref> | سوره فجر ۳۰ آیه، ۱۳۹ کلمه و ۵۸۴ حرف دارد. این سوره جزو [[مفصلات|سوره‌های مفصلات]] (دارای آیات کوتاه) است و با پنج سوگند آغاز می‌شود.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۳-۱۲۶۴.</ref> | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
در [[البرهان فی تفسیر القرآن|تفسیر البرهان]]، [[روایات|روایاتی]] آمده که مراد از واژه «الشفع: جفت» را [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امام علی علیه السلام|امام علی(ع)]] یا [[امام حسن مجتبی علیه السلام|امام حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه السلام|امام حسین(ع)]] و مراد از واژه «الوتر: تک» را [[خدا|خداوند]] دانسته است. همچنین در روایتی آمده است مراد از «الفجر»، [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]]، دوازدهمین امام شیعیان است.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۵۰.</ref> | در [[البرهان فی تفسیر القرآن|تفسیر البرهان]]، [[روایات|روایاتی]] آمده که مراد از واژه «الشفع: جفت» را [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امام علی علیه السلام|امام علی(ع)]] یا [[امام حسن مجتبی علیه السلام|امام حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه السلام|امام حسین(ع)]] و مراد از واژه «الوتر: تک» را [[خدا|خداوند]] دانسته است. همچنین در روایتی آمده است مراد از «الفجر»، [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(عج)]]، دوازدهمین امام شیعیان است.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۵۰.</ref> | ||
=== مراد از شب‌های ده‌گانه=== | ===مراد از شب‌های ده‌گانه=== | ||
خداوند در آیه دوم سوره فجر به لَيَالٍ عَشْرٍ (شب‌های ده‌گانه) سوگند یاد می‌کند، درباره تفسیر لیال عشر چندین احتمال مطرح است: ده شب اول [[ذی‌الحجه]]، ده شب آغازین [[محرم (ماه)|ماه محرم]]، ده شب پایانی [[رمضان|ماه رمضان]] و ده شب اول ماه رمضان را از جمله این احتمالات دانسته‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲۰، ص۲۷۹؛ میبدی، کشف الاسرار، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۴۷۹.</ref> | خداوند در آیه دوم سوره فجر به لَيَالٍ عَشْرٍ (شب‌های ده‌گانه) سوگند یاد می‌کند، درباره تفسیر لیال عشر چندین احتمال مطرح است: ده شب اول [[ذی‌الحجه]]، ده شب آغازین [[محرم (ماه)|ماه محرم]]، ده شب پایانی [[رمضان|ماه رمضان]] و ده شب اول ماه رمضان را از جمله این احتمالات دانسته‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲۰، ص۲۷۹؛ میبدی، کشف الاسرار، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۴۷۹.</ref> | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
</noinclude> | </noinclude> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
این دو آیه و آیات ۲۹ و ۳۰ که آیات پایانی سوره فجرند که بر اساس روایات، مراد از نَفْس مطمئنه در آنها، [[امام حسین(ع)]] است و به همین دلیل سوره فجر، سوره امام حسین(ع) نام گرفته است.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۴، ص۹۳.</ref> همچنین در روایات آمده است نفس مطمئنه نفسی است که به [[پیامبر(ص)]] و اهل بیتش ایمان دارد و نیز گفته شده این سوره درباره [[امیرالمؤمنین علی(ع)|امیرالمؤمنین]] است و مراد از نفس مطمئنه نفسی است که به [[ولایت]] او اطمینان دارد.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۵۷ـ۶۵۸.</ref> آیات پایانی سوره فجر معمولاً در آغاز اطلاعیه‌های درگذشت عالمان شیعه می‌آید.<ref> برای نمونه: [http://www.fardanews.com/fa/news/239626 | این دو آیه و آیات ۲۹ و ۳۰ که آیات پایانی سوره فجرند که بر اساس روایات، مراد از نَفْس مطمئنه در آنها، [[امام حسین(ع)]] است و به همین دلیل سوره فجر، سوره امام حسین(ع) نام گرفته است.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۴، ص۹۳.</ref> همچنین در روایات آمده است نفس مطمئنه نفسی است که به [[پیامبر(ص)]] و اهل بیتش ایمان دارد و نیز گفته شده این سوره درباره [[امیرالمؤمنین علی(ع)|امیرالمؤمنین]] است و مراد از نفس مطمئنه نفسی است که به [[ولایت]] او اطمینان دارد.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۵۷ـ۶۵۸.</ref> آیات پایانی سوره فجر معمولاً در آغاز اطلاعیه‌های درگذشت عالمان شیعه می‌آید.<ref> برای نمونه: [http://www.fardanews.com/fa/news/239626 اطلاعیه فوت آیت‌الله طاهری اصفهانی].</ref>{{یاد|بر روی سنگ مضجع امام رضا(ع) [[آیه نفس مطمئنه]] نقش بسته است. https://www.iribnews.ir/fa/news/2755941/آنچه-بر-سنگ-مضجع-شریف-امام-رضاع-حک-شده-است و نیز بر روی سنگ قبر برخی از علما مانند سنگ قبر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]].}} همچنین [[عرفان|عُرفا]] با استناد به آیه مذکور، یکی از مرتبه‌های نَفس را «[[نفس مطمئنه]]» دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: ملاصدرا، اسرار الآیات، ۱۳۶۰ش، ص۹۳؛ انصاریان، عرفان اسلامی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۱۹ـ۱۲۴.</ref> | ||
==فضیلت و خواص== | ==فضیلت و خواص== | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
درباره فضیلت [[تلاوت]] سوره فجر در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن|تفسیر مجمع البیان]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل شده است: هر کس سوره فجر را در شب‌های ده‌گانه تلاوت کند، خداوند او را می‌بخشد و اگر در بقیه روزها تلاوت کند، نوری در [[قیامت]] همراه او خواهد بود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۷۳۰.</ref> همچنین از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است: «سوره فجر را در [[نمازهای یومیه|نمازهای واجب]] و [[نمازهای مستحب|مستحب]] بخوانید که سوره [[امام حسین علیه السلام|حسین بن علی(ع)]] است. هر کس آن را قرائت کند، در [[قیامت]]، در [[بهشت]] با او در یک رتبه است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۷۳۰.</ref> | درباره فضیلت [[تلاوت]] سوره فجر در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن|تفسیر مجمع البیان]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل شده است: هر کس سوره فجر را در شب‌های ده‌گانه تلاوت کند، خداوند او را می‌بخشد و اگر در بقیه روزها تلاوت کند، نوری در [[قیامت]] همراه او خواهد بود.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۷۳۰.</ref> همچنین از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است: «سوره فجر را در [[نمازهای یومیه|نمازهای واجب]] و [[نمازهای مستحب|مستحب]] بخوانید که سوره [[امام حسین علیه السلام|حسین بن علی(ع)]] است. هر کس آن را قرائت کند، در [[قیامت]]، در [[بهشت]] با او در یک رتبه است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۷۳۰.</ref> | ||
==متن و ترجمه== | == متن و ترجمه سوره فجر == | ||
{{سوره ۰۸۹ با ترجمه|شماره=۸۹}} | {{سوره ۰۸۹ با ترجمه|شماره=۸۹}} | ||
{{سوره‌های قرآن|89|[[سوره غاشیه]]|[[سوره بلد]]}} | {{سوره‌های قرآن|89|[[سوره غاشیه]]|[[سوره بلد]]}} | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
==تک‌نگاری‌ها== | ==تک‌نگاری‌ها== | ||
برخی کتاب‌ها به طور خاص به تفسیر سوره فجر پرداخته‌اند. از جمله: | برخی کتاب‌ها به طور خاص به تفسیر سوره فجر پرداخته‌اند. از جمله: | ||
* [[سید عبدالحسین دستغیب]]، [[نفس مطمئنه]] (تفسیر آیات ۲۶ـ۳۰ سوره فجر)، قم، دار الکتاب، ۱۳۶۹ش. | *[[سید عبدالحسین دستغیب]]، [[نفس مطمئنه]] (تفسیر آیات ۲۶ـ۳۰ سوره فجر)، قم، دار الکتاب، ۱۳۶۹ش. | ||
* [[مرتضی مطهری]]، تفسیر سوره فجر و قیامت، قم، [[حزب جمهوری اسلامی]]. | *[[مرتضی مطهری]]، تفسیر سوره فجر و قیامت، قم، [[حزب جمهوری اسلامی]]. | ||
* جمشید ابزاری، تفسیر تحلیلی سوره فجر، اراک، انتشارات طنز، ۱۳۸۲ش. | *جمشید ابزاری، تفسیر تحلیلی سوره فجر، اراک، انتشارات طنز، ۱۳۸۲ش. | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://tanzil.ir/#89:1 تلاوت سوره فجر] | *[http://tanzil.ir/#89:1 تلاوت سوره فجر] | ||
{{قرآن کریم}} | {{قرآن کریم}} | ||
{{سوره‌های مفصلات}} | {{سوره‌های مفصلات}} | ||