حوزه علمیه: تفاوت میان نسخه‌ها
←فضاهای آموزشی
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
===فضاهای آموزشی=== | ===فضاهای آموزشی=== | ||
*'''مدارس علمیه''': مهم‌ترین مکان تعلیم در نظام آموزشی حوزه مدرسه است. در گذشته این اماکن به نام مدرسه خوانده می‌شد اما در قرن اخیر با ایجاد نظام آموزشی جدید، و معمول شدن واژه مدرسه برای آموزش علوم جدید، برای اشاره به مدارس سنتی دینی از مدرسه علمیه استفاده می‌شود. در طول قرن‌های گذشته شیعیان مدارس پرشماری داشتند که مراکز تعلیمی آنان بوده است. بانیان این مراکز گاه رجال حکومتی،<ref>مینورسکی، ص۳۸</ref> گاه تجار و خوانین<ref> سلطان القرائی، ص۱۰۴ </ref> و گاه علما و فقها بوده‌اند،<ref>بلاغی، ج۱، ص۲۷۰</ref> در مواردی دیده می‌شود کسانی از طبقات دیگر مانند طبیبان و هنروران و... مدارسی ساخته‌اند. علاوه بر فعالیت آموزشی مدارس، مهم‌ترین امکان علمی آنها کتابخانه بود. پرداخت حق‌التدریس به استادان و شهریه به طلاب از موقوفات مدرسه و حجره‌هایی جهت اسکان طلاب از دیگر امتیازات مدارس علمیه بر دیگر فضاهای آموزشی بوده است.<ref>بلاغی، تاریخ تهران، ۱۳۵۰ق، ج۱، ص۱۹۸</ref> | *'''مدارس علمیه''': مهم‌ترین مکان تعلیم در نظام آموزشی حوزه مدرسه است. در گذشته این اماکن به نام مدرسه خوانده می‌شد اما در قرن اخیر با ایجاد نظام آموزشی جدید، و معمول شدن واژه مدرسه برای آموزش علوم جدید، برای اشاره به مدارس سنتی دینی از مدرسه علمیه استفاده می‌شود. در طول قرن‌های گذشته شیعیان مدارس پرشماری داشتند که مراکز تعلیمی آنان بوده است. بانیان این مراکز گاه رجال حکومتی،<ref>مینورسکی، ص۳۸</ref> گاه تجار و خوانین<ref> سلطان القرائی، ص۱۰۴ </ref> و گاه علما و فقها بوده‌اند،<ref>بلاغی، ج۱، ص۲۷۰</ref> در مواردی دیده می‌شود کسانی از طبقات دیگر مانند طبیبان و هنروران و... مدارسی ساخته‌اند. علاوه بر فعالیت آموزشی مدارس، مهم‌ترین امکان علمی آنها کتابخانه بود. پرداخت حق‌التدریس به استادان و شهریه به طلاب از موقوفات مدرسه و حجره‌هایی جهت اسکان طلاب از دیگر امتیازات مدارس علمیه بر دیگر فضاهای آموزشی بوده است.<ref>بلاغی، تاریخ تهران، ۱۳۵۰ق، ج۱، ص۱۹۸</ref> | ||
*'''مساجد''': استفاده از مساجد برای تعلیم علوم مختلف دینی، همواره به عنوان یک گزینه برای [[:رده:علمای شیعه|عالمان شیعه]] مطرح بوده است. با وجود امکانات مدارس علمیه، علما و مراجع تقلید تدریس در مساجد را به سبب فضای معنوی ترجیح داده‌اند.<ref> معتمدی، جغرافیای تاریخی تهران، ۱۳۸۱ش، ص۴۵۵</ref> | *'''مساجد''': استفاده از مساجد برای تعلیم علوم مختلف دینی، همواره به عنوان یک گزینه برای [[:رده:علمای شیعه|عالمان شیعه]] مطرح بوده است. با وجود امکانات مدارس علمیه، علما و مراجع تقلید تدریس در مساجد را به سبب فضای معنوی ترجیح داده‌اند.<ref> معتمدی، جغرافیای تاریخی تهران، ۱۳۸۱ش، ص۴۵۵</ref> | ||
*'''مکان‌های خصوصی''': افزون بر مکان‌های عمومی گاهی | *'''مکان‌های خصوصی''': افزون بر مکان‌های عمومی گاهی دروس حوزوی در مکان‌های خصوصی برگزار می‌شده است رایج‌ترین نوع برگزاری دروس در اماکن خصوصی، منازل استادان بوده است. استفاده از اماکن خصوصی به جای مدارس، گاه به سبب شأن ویژه مُدرّس بوده و گاه بدان سبب بوده که مقررات مدارس برگزاری چنان درسی را بر نمی‌تابیده است، برای نمونه برای دروسی چون فلسفه در شهرها و دوره‌هایی که منع از تدریس فلسفه غلبه داشت فضاهای خصوصی بیشتر مناسب بوده است. در قرن‌های گذشته که امرار و معاش مُدَّرسان از طریق کسب بوده است. حجرات آنان در بازار نیز محلی برای تعلُّم طلاب بوده است.<ref>دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۴ش، ج۲۱، ص۴۹۱.</ref> | ||
*'''سایر | *'''سایر مکان‌ها''': برای درس فضاهای عمومی دیگری همچون، رواق‌های حرم [[امامان]] و امامزادگان و مقابر علما در اختیار بوده است.<ref>دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۴ش، ج۲۱، ص۴۹۰.</ref> در حال حاضر [[مسجد اعظم]] و مدارس [[فیضیه]]، [[مدرسه علمیه‌دار الشفاء قم|دار الشفا]] و [[مدرسه آیت الله گلپایگانی|گلپایگانی]]، [[مدرسه فقهی امام موسی کاظم(ع)]] زیر نظر [[ناصر مکارم شیرازی|آیت الله مکارم]] در قم از مراکز اصلی تدریس دروس حوزوی است. | ||
==مراجع تقلید و مدیریت حوزه‌ها == | ==مراجع تقلید و مدیریت حوزه‌ها == | ||