ام‌کلثوم دختر پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

برخی از محققان [[شیعه]] مانند [[سید جعفر مرتضی عاملی]]، ام کلثوم، [[زینب بنت رسول الله|زینب]] و [[رقیه بنت رسول الله|رقیه]] را [[ربیبه|دختر خوانده‌های]] رسول خدا دانسته‌اند نه فرزندان او.

{{فرزندان پیامبر(ص)}}

از ام کلثوم به عنوان دومین یا سومین دختر رسول خدا و [[حضرت خدیجه]] یاد شده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۵۰؛ ج۴، ص۱۸۱۸؛ ج۴، ص۱۹۵۲</ref> او در [[جاهلیت]] با [[عتیبة بن ابولهب]] [[ازدواج]] کرد.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۵۲.</ref> هنگامی که [[سوره مسد]] در مذمت [[ابولهب]] و همسرش نازل شد، عتیبه به دستور پدرش، ام کلثوم را [[طلاق]] داد.<ref>ابن الاثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳۸۴.</ref>

ام کلثوم، همراه پیامبر به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد. زمانی که [[رقیه بنت رسول الله|رقیه]] دختر بزرگ‌تر آن حضرت از دنیا رفت، ام ‌کلثوم با [[عثمان]] ازدواج کرد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۱۰۳۹؛ ج۴، ص۱۹۵۲</ref> ازدواج آنها در [[ربیع الاول]] سوم [[هجرت]] و پس از [[جنگ بدر]] صورت گرفت. عثمان از او صاحب فرزندی نشد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۵۲؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۱۱، ص۵۹۵</ref>

[[سید جعفر مرتضی عاملی]] از محققان شیعه و [[ابوالقاسم کوفی]] عالم [[شیعه|شیعی]] قرن چهارم هجری بر این باورند که [[رقیه دختر پیامبر(ص)|رقیه]]، [[زینب بنت رسول الله|زینب]] و ام کلثوم، [[فرزندان پیامبر اسلام|فرزندان رسول خدا(ص)]] و [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|خدیجه]] نبوده‌اند؛ بلکه دخترخوانده‌های آن‌ها بودند.<ref>عاملی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۲۱۸؛ عاملی، بنات النبی اَم ربائبه؟، ۱۴۱۳ق، ص۷۷-۷۹؛ کوفی الاستغاثه، ج۱، ص۶۸.</ref> جعفر مرتضی کتاب بنات النبی اَم رَبائبُه؟ (دختران پیامبر یا دخترخوانده‌های او؟) را برای اثبات همین مطلب نوشته است.<ref>نگاه کنید به عاملی، بنات النبی اَم ربائبه؟، ۱۴۱۳ق.</ref>

ام کلثوم در [[شعبان]] [[سال ۹ قمری|۹ق]] از دنیا رفت<ref>ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۴۶۰؛ تاریخ خلیفه بن خیاط، ۱۴۱۵ق، ص۴۵</ref> پیامبر بر جنازه او [[نماز میت|نماز]] خواند. [[اسماء بنت عمیس]] و [[صفیه دختر عبدالمطلب]] او را [[غسل]] دادند و [[امام علی(ع)]]، [[فضل بن عباس|فضل]]، [[اسامة بن زید]] و [[ابوطلحه|ابوطلحه انصاری]] داخل قبر او شده و او را [[دفن]] کردند. [[ام عطیه انصاری]] نیز شاهد غسل او بوده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۵۲-۱۹۵۳؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۴۶۰</ref> البته به گفته ابن اثیر، ام عطیه وی را غسل داده است.<ref>ابن الاثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳۸۴</ref>

بقعه منسوب به دختران پیامبر(ص) در [[بقیع]]، [[رقیه دختر رسول خدا|رقیه]]، ام کلثوم و [[زینب بنت رسول الله|زینب]] از بقعه‌هایی بود که در شمال قبور [[امامان شیعه]] و جنوب غربی قبور [[:رده:همسران پیامبر|همسران پیامبر(ص)]] و نزدیک قبر [[عثمان بن مظعون]] قرار داشت.

منابع از دفن [[رقیه بنت رسول الله|رقیه]]<ref>ابن شبه، تاریخ المدینه المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۰۳؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۳۷</ref> و [[زینب بنت رسول الله|زینب]]<ref> احمد بن حنبل، مسند احمد، دار صادر، ج۱، ص۲۳۷؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۰۵۶؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۱۹۰</ref> در [[بقیع]]، نزدیک قبر [[عثمان بن مظعون]]، بر پایه سفارش پیامبر(ص) حکایت دارند. اما از مکان [[دفن]] ام کلثوم گزارشی در دست نیست. تنها نویسندگان پسین چون فرهاد میرزا<ref>فرهاد میرزا، سفرنامه فرهاد میرزا، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۶</ref> و رفعت پاشا<ref> رفعت پاشا، مرآة الحرمین، ۱۳۴۴ق، ص۴۷۸</ref> به دفن ام کلثوم کنار دیگر دختران پیامبر اشاره نموده و به [[بقعه]] ساخته شده بر قبر اینان توجه کرده‌اند. درگذشته بر این قبور [[ضریح|ضریحی]] برنجی قرار داشت.<ref> جعفریان،  پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ۱۳۸۹ش، ج۵، ص۲۴۱</ref> [[وهابیون]] این بقعه را تخریب کردند.

*[[زینب دختر پیامبر]]

{{پانوشت}}

{{منابع}}

* ابن الاثیر، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.