پرش به محتوا

آیه ۹۶ سوره اعراف: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:
برخی از مفسران، تحقق کامل معنای این آیه در نزول برکات فراوان به جهت ایمان و تقوا را ناظر به دوران پس از [[ظهور امام زمان(عج)]] دانسته‌<ref>صادقی تهرانی، ترجمان فرقان، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۱۴؛ رضایی اصفهانی، تفسیر قرآن مهر، ۱۳۸۷ش، ج۷، ص۱۷۵؛ قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۱۲۲.</ref> و برخی از محققان نیز این آیه را به جهت بیان رابطه اعمال پسندیده انسان‌ها بر شکوفایی طبیعت، از جمله آیات مرتبط با [[اخلاق زیست‌محیطی]] می‌دانند.<ref>نجارزادگان، [https://ensani.ir/fa/article/299636/نقش-نظام-هستیشناختی-قرآن-در-ارتقای-اخلاق-زیست-محیطی نقش نظام هستی شناختی قرآن در ارتقای اخلاق زیست‌محیطی]، ص۸۵.</ref>
برخی از مفسران، تحقق کامل معنای این آیه در نزول برکات فراوان به جهت ایمان و تقوا را ناظر به دوران پس از [[ظهور امام زمان(عج)]] دانسته‌<ref>صادقی تهرانی، ترجمان فرقان، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۱۴؛ رضایی اصفهانی، تفسیر قرآن مهر، ۱۳۸۷ش، ج۷، ص۱۷۵؛ قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۱۲۲.</ref> و برخی از محققان نیز این آیه را به جهت بیان رابطه اعمال پسندیده انسان‌ها بر شکوفایی طبیعت، از جمله آیات مرتبط با [[اخلاق زیست‌محیطی]] می‌دانند.<ref>نجارزادگان، [https://ensani.ir/fa/article/299636/نقش-نظام-هستیشناختی-قرآن-در-ارتقای-اخلاق-زیست-محیطی نقش نظام هستی شناختی قرآن در ارتقای اخلاق زیست‌محیطی]، ص۸۵.</ref>


[[سلطان محمد گنابادی]]، در رویکردی عرفانی نسبت به این آیه، [[تقوا]] را به سلوک، تحت بیعت خاص ولی الهی معنا کرده<ref>گنابادی، بیان السعاده فی مقامات العباده، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۱۹۶.</ref>و بر این باور است که یکی از معانی «اهل القری» در آیه، ناظر به قوا، اعضاء و استعدادهای درونی انسان است که اگر به حکومت عقل، آن‌هم عقلی که مطیع ولی خداست، اذعان کرده و تسلیم شود، خیرات جسمانی‌اش، از زمین و خیرات روحانی‌اش از آسمان، برای وی فراوان خواهد شد.<ref>گنابادی، بیان السعاده فی مقامات العباده، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۱۹۶.</ref>
[[سلطان محمد گنابادی]]، در رویکردی عرفانی نسبت به این آیه، [[تقوا]] را به سلوک، تحت بیعت خاص ولی الهی معنا کرده<ref>گنابادی، بیان السعاده، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۱۹۶.</ref>و بر این باور است که یکی از معانی «اهل القری» در آیه، ناظر به قوا، اعضاء و استعدادهای درونی انسان است که اگر به حکومت عقل، آن‌هم عقلی که مطیع ولی خداست، اذعان کرده و تسلیم شود، خیرات جسمانی‌اش، از زمین و خیرات روحانی‌اش از آسمان، برای وی فراوان خواهد شد.<ref>گنابادی، بیان السعاده، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۱۹۶.</ref>
== متن و ترجمه ==
== متن و ترجمه ==
{{گفت و گو
{{گفت و گو
خط ۳۷: خط ۳۷:
| تورفتگی = ۰
| تورفتگی = ۰
| تراز = وسط
| تراز = وسط
| عنوان = {{عربی|اندازه=۱۰۰%|وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلٰكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ}}|و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعاً برکاتی از آسمان و زمین برایشان می‌گشودیم، ولی تکذیب کردند؛ پس به [کیفر] دستاوردشان [گریبان] آنان را گرفتیم.» ([[سوره اعراف]]، آیه۹۶)}}
| عنوان = {{عربی|اندازه=۱۰۰%|وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَیٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلٰکنْ کذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا کانُوا یکسِبُونَ}}|و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعاً برکاتی از آسمان و زمین برایشان می‌گشودیم، ولی تکذیب کردند؛ پس به [کیفر] دستاوردشان [گریبان] آنان را گرفتیم.» ([[سوره اعراف]]، آیه۹۶)}}
==بیان سنت‌های الهی در آیه==
==بیان سنت‌های الهی در آیه==
به گفته مفسران قرآنکریم، آیه ۹۶ سوره اعراف، دست‌کم دو سنت الهی را بیان می‌کند:
به گفته مفسران قرآنکریم، آیه ۹۶ سوره اعراف، دست‌کم دو سنت الهی را بیان می‌کند:
* اول اینکه اعمال انسان، علاوه بر آثار اخروی، آثار طبیعی و دنیوی داشته و موجبات صلاح و فساد دنیا را نیز فراهم می‌آورد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۶۵.</ref>
* اول اینکه اعمال انسان، علاوه بر آثار اخروی، آثار طبیعی و دنیوی داشته و موجبات صلاح و فساد دنیا را نیز فراهم می‌آورد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۶۵.</ref>
* دوم اینکه هرگاه از اکثر افراد جامعه عملی خاص سر بزند، آثار خوب و بد آن عمل، دامن همه افراد جامعه را خواهد گرفت. بدان معنا که اگر اکثر جامعه، با ایمان و باتقوا شد، برکات فراوان مادی و معنوی نصیب ایشان شده و در جهت عکس این قضیه، مستحق عذاب خداوند خواهند شد، حتی اگر افراد معدودی در آن جامعه با ایمان و باتقوا باشند.<ref>نگاه کنید به علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۲۰۱؛ آقایی، [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/836103/اعجاز-اجتماعی-قران-با-تاکید-بر-قوانین-جامعه-شناسی?q=اعجاز%20اجتماعي%20قرآن%20با%20تأکيد%20بر%20قوانين%20جامعه%20شناسي&scor اعجاز اجتماعی قرآن با تأکید بر قوانین جامعه‌شناسی].</ref>
* دوم اینکه هرگاه از اکثر افراد جامعه عملی خاص سر بزند، آثار خوب و بد آن عمل، دامن همه افراد جامعه را خواهد گرفت. بدان معنا که اگر اکثر جامعه، با ایمان و باتقوا شد، برکات فراوان مادی و معنوی نصیب ایشان شده و در جهت عکس این قضیه، مستحق عذاب خداوند خواهند شد، حتی اگر افراد معدودی در آن جامعه با ایمان و باتقوا باشند.<ref>نگاه کنید به علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۲۰۱؛ آقایی، [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/836103/اعجاز-اجتماعی-قران-با-تاکید-بر-قوانین-جامعه-شناسی?q=اعجاز%۲۰اجتماعی%۲۰قرآن%۲۰با%۲۰تأکید%۲۰بر%۲۰قوانین%۲۰جامعه%۲۰شناسی&scor اعجاز اجتماعی قرآن با تأکید بر قوانین جامعه‌شناسی].</ref>


==چیستی برکات==
==چیستی برکات==
{{اصلی|برکت}}
{{اصلی|برکت}}
از نظر مفسران، واژه «[[برکت]]» در اصطلاح به معنای هر چیز فراوانی است که نبود آن موجبات ابتلاء و نقص را برای انسان فراهم می‌آورد. مانند امنیت، آسایش، سلامتی، مال، اولاد و … <ref>علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۲۰۱.</ref>
از نظر مفسران، واژه «[[برکت]]» در اصطلاح به معنای هر چیز فراوانی است که نبود آن موجبات ابتلاء و نقص را برای انسان فراهم می‌آورد. مانند امنیت، آسایش، سلامتی، مال، اولاد و …<ref>علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۲۰۱.</ref>


ناصر مکارم شیرازی، معتقد است که نزول برکات بر اثر [[ایمان]] و [[تقوا]]، هم فراوانی موهبت و نعمت را همراه دارد و هم باعث می‌گردد که آنچه در اختیار انسان قرار گرفته در مصارف مفید و مورد نیاز بکار گرفته شود. نه اینکه همچون مسابقه تسلیحاتی، موجب هدر رفتن نیروهای انسانی و اقتصادی گردد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۶۵.</ref>
ناصر مکارم شیرازی، معتقد است که نزول برکات بر اثر [[ایمان]] و [[تقوا]]، هم فراوانی موهبت و نعمت را همراه دارد و هم باعث می‌گردد که آنچه در اختیار انسان قرار گرفته در مصارف مفید و مورد نیاز بکار گرفته شود. نه اینکه همچون مسابقه تسلیحاتی، موجب هدر رفتن نیروهای انسانی و اقتصادی گردد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۶۵.</ref>
خط ۵۲: خط ۵۲:
در اینکه منظور از «برکات آسمان و زمین» در آیه ۹۶ سوره اعراف چیست؟ در میان مفسران اقوالی وجود دارد:
در اینکه منظور از «برکات آسمان و زمین» در آیه ۹۶ سوره اعراف چیست؟ در میان مفسران اقوالی وجود دارد:
* نزول باران (برکات آسمانی) و روئیدن گیاهان (برکات زمینی).<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۶۵؛ رضایی اصفهانی، تفسیر قرآن مهر، ۱۳۸۷ش، ج۷، ص۱۷۵.</ref>
* نزول باران (برکات آسمانی) و روئیدن گیاهان (برکات زمینی).<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۶۵؛ رضایی اصفهانی، تفسیر قرآن مهر، ۱۳۸۷ش، ج۷، ص۱۷۵.</ref>
* استجابت دعاها (برکات آسمانی) و برآورده شدن حاجت‌ها (برکات زمینی).<ref>طبرسی، مجمع البیان، بی تا، ج۴، ص۶۹۸.</ref>
* استجابت دعاها (برکات آسمانی) و برآورده شدن حاجت‌ها (برکات زمینی).<ref>طبرسی، مجمع البیان، بی‌تا، ج۴، ص۶۹۸.</ref>
* برکات معنوی (برکات آسمانی) و برکات مادی (برکات زمینی).<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۶۶.</ref>
* برکات معنوی (برکات آسمانی) و برکات مادی (برکات زمینی).<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۶۶.</ref>
برخی از مفسران نیز برای آسمان و زمین به عنوان یک موضوع مستقل، خصوصیتی قائل نبوده و معتقدند که قید آسمان و زمین در اینجا نشان از فراگیر و همه‌جانبه بودن برکات است.<ref>بیضاوی، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۵.</ref>
برخی از مفسران نیز برای آسمان و زمین به عنوان یک موضوع مستقل، خصوصیتی قائل نبوده و معتقدند که قید آسمان و زمین در اینجا نشان از فراگیر و همه‌جانبه بودن برکات است.<ref>بیضاوی، أنوار التنزیل، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۵.</ref>
صاحب تفسیر اثنی عشری نیز آسمان را به منزله «پدر» و زمین به منزله «مادر» دانسته و بر این باور است که از این دو، به خلق و تدبیر الهی، جمیع منافع و خیرات حاصل می‌شود.<ref>شاه عبدالعظیمی، تفسیر اثنی عشری، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۱۴۵.</ref>
صاحب تفسیر اثنی عشری نیز آسمان را به منزله «پدر» و زمین به منزله «مادر» دانسته و بر این باور است که از این دو، به خلق و تدبیر الهی، جمیع منافع و خیرات حاصل می‌شود.<ref>شاه عبدالعظیمی، تفسیر اثنی عشری، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۱۴۵.</ref>


== چرا ملل فاقد ایمان زندگی مرفه دارند؟ ==
== چرا ملل فاقد ایمان زندگی مرفه دارند؟ ==
مفسران قرآن کریم ذیل آیه ۹۶ سوره اعراف، به این پرسش پرداخته‌اند که اگر ایمان و تقوا موجب نزول انواع برکات است، چرا برخی از جوامع بی ایمان نظیر اروپائیان، غرق نعمت بوده و در نقطه مقابل، کشورهای مسلمان به سختی زندگی می‌کنند؟<ref>برای این منظور نگاه کنید به مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۶۸–۲۷۰؛ قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۱۲۲؛ رضایی اصفهانی، تفسیر قرآن مهر، ۱۳۸۷ش، ج۷، ص۱۷۵.</ref>
مفسران قرآن کریم ذیل آیه ۹۶ سوره اعراف، به این پرسش پرداخته‌اند که اگر ایمان و تقوا موجب نزول انواع برکات است، چرا برخی از جوامع بی‌ایمان نظیر اروپائیان، غرق نعمت بوده و در نقطه مقابل، کشورهای مسلمان به سختی زندگی می‌کنند؟<ref>برای این منظور نگاه کنید به مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۶، ص۲۶۸–۲۷۰؛ قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۱۲۲؛ رضایی اصفهانی، تفسیر قرآن مهر، ۱۳۸۷ش، ج۷، ص۱۷۵.</ref>


برای این پرسش چند پاسخ در کتابهای تفسیری آمده است:
برای این پرسش چند پاسخ در کتابهای تفسیری آمده است:
* پیشرفت مادی برخی از کشورهای بی ایمان، مانع گرفتاری ایشان به دردهای جانکاه روحی، روانی و جسمی ایشان به جهت دوری از خدا، نشده است که غارت فروشگاه‌ها در زمان‌های بحران، یکی از نشانه‌های آن است. درحالی که انسان‌های با ایمان غالباً از بهداشت روانی برخوردارند.
* پیشرفت مادی برخی از کشورهای بی‌ایمان، مانع گرفتاری ایشان به دردهای جانکاه روحی، روانی و جسمی ایشان به جهت دوری از خدا، نشده است که غارت فروشگاه‌ها در زمان‌های بحران، یکی از نشانه‌های آن است. درحالی که انسان‌های با ایمان غالباً از بهداشت روانی برخوردارند.
* هر نوع پیشرفت مادی به معنای برخورداری انسان از برکات الهی نیست. چرا که بسیاری از مواهب، ناپایدار بوده یا نظیر مسابقات تسلیحاتی که در معمولاً در جوامع پیشرفته وجود دارد، به معنای هدررفتن منابع است.
* هر نوع پیشرفت مادی به معنای برخورداری انسان از برکات الهی نیست. چرا که بسیاری از مواهب، ناپایدار بوده یا نظیر مسابقات تسلیحاتی که در معمولاً در جوامع پیشرفته وجود دارد، به معنای هدررفتن منابع است.
* گاهی رفاه مادی نوعی قهر الهی است. به این معنا که گاهی خدا به کافران و گناهکاران همهٔ نعمت‌ها را می‌دهد تا سرکشی کنند و زمینهٔ [[عذاب الهی]] را فراهم سازند. در نتیجه نمی‌توان به آن عنوان [[برکت]]، داد.
* گاهی رفاه مادی نوعی قهر الهی است. به این معنا که گاهی خدا به کافران و گناهکاران همهٔ نعمت‌ها را می‌دهد تا سرکشی کنند و زمینهٔ [[عذاب الهی]] را فراهم سازند. در نتیجه نمی‌توان به آن عنوان [[برکت]]، داد.
خط ۷۱: خط ۷۱:


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
* آقایی، محمد رضا، اعجاز اجتماعی قرآن با تأکید بر قوانین جامعه‌شناسی، قرآن و علم، ش۸، بهار و تابستان۱۳۹۰ش.
* آقایی، محمد رضا، اعجاز اجتماعی قرآن با تأکید بر قوانین جامعه‌شناسی، قرآن و علم، ش۸، بهار و تابستان۱۳۹۰ش.
* بیضاوی، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت، دار احیاء تراث عربی، ۱۴۱۸ق.
* بیضاوی، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت،‌ دار احیاء تراث عربی، ۱۴۱۸ق.
* رضایی اصفهانی، محمدعلی، تفسیر قرآن مهر، قم، پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن، ۱۳۸۷ش.
* رضایی اصفهانی، محمدعلی، تفسیر قرآن مهر، قم، پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن، ۱۳۸۷ش.
* شاه عبدالعظیمی، سید حسین، تفسیر اثنی عشری، تهران، میقات، ۱۳۶۳ش.
* شاه عبدالعظیمی، سید حسین، تفسیر اثنی عشری، تهران، میقات، ۱۳۶۳ش.
* صادقی تهرانی، محمد، ترجمان فرقان، قم، شکرانه، ۱۳۸۸ش.
* صادقی تهرانی، محمد، ترجمان فرقان، قم، شکرانه، ۱۳۸۸ش.
* طبرسی فضل بن حسن‏، مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏، تهران‏، مکتبه العلمیه الاسلامیه، بی تا.
* طبرسی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، مکتبه العلمیه الاسلامیه، بی‌تا.
* علامه طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، چاپ پنجم، قم، مکتبه الانشر الاسلامی، ۱۴۱۷ق.
* علامه طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، چاپ پنجم، قم، مکتبه الانشر الاسلامی، ۱۴۱۷ق.
* قرائتی، محسن، تفسیر نور، قم، مؤسسه در راه حق، ۱۳۷۵ش.
* قرائتی، محسن، تفسیر نور، قم، مؤسسه در راه حق، ۱۳۷۵ش.
* گنابادی، سلطان محمد بن حیدر، بیان السعاده فی مقامات العباده، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۱۹۶.
* گنابادی، سلطان محمد بن حیدر، بیان السعاده فی مقامات العباده، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۱۹۶.
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چ۱، ۱۳۷۴ش.
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، چ۱، ۱۳۷۴ش.
* نجارزادگان، فتح‌الله، نقش نظام هستی شناختی قرآن در ارتقای اخلاق زیست‌محیطی، پژوهش نامه اخلاق، ش۱۲، ۱۳۹۰ش.
* نجارزادگان، فتح‌الله، نقش نظام هستی شناختی قرآن در ارتقای اخلاق زیست‌محیطی، پژوهش نامه اخلاق، ش۱۲، ۱۳۹۰ش.
{{پایان}}


{{منابع}}
{{پایان}}


[[رده:آیات سوره اعراف]]
[[رده:آیات سوره اعراف]]
[[رده:آیات اعتقادی قرآن]]
[[رده:آیات اعتقادی قرآن]]
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۳۵

ویرایش