حدیث کنز مخفی: تفاوت میان نسخه‌ها

حدیث کنز مخفی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۱۹

۱۸۸ بایت اضافه‌شده ، ۲۷ فوریه

←‏کنز مخفی در نگاشته‌های عرفان نظری

دیداریویکی‌متن

H.atefimanesh

confirmed، protected، templateeditor

۴٬۴۰۴

ویرایش

@@ خط ۱۷: / خط ۱۷: @@
 از حدیث کنز مخفی در تبیین مفهوم [[تجلی]] در دو معنای سلوکی و متافیزیکی (وجودشناختی) در عرفان استفاده شده است.<ref>عباسی، «تجلی»، ص۵۸۸؛ مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۲۳، ص۳۸۹؛ استعلامی، فرهنگنامه تصوف و عرفان، ۱۳۹۹ش، ج۱، ص۵۴۰.</ref> با تکیه بر این حدیث میل خالق به شناخته‌شدن را مقصود از آفرینش پنداشته‌اند.<ref>پاکتچی، «خَلق»، ذیل مدخل.</ref> علت و حکمت خلقت عالم را نیز به همین حدیث استناد داده‌اند.<ref>خلجی، اسرار خاموشان (شرح صحیفه سجادیه)، قم، ج۱، ص۴۳۹.</ref> برخی نیز غایت آفرینش بر اساس جمال و حب جمال را با استناد به این حدیث توجیه کرده‌اند.<ref>ابراهیمی، «جلال و جمال»، ذیل مدخل.</ref> [[ملاصدرا]] از کسانی دانسته شده که با تکیه بر این حدیث، نگاهی نقادانه در باب غرض و غایت آفرینش در [[کلام اسلامی]] دارد.<ref>زمانی، «حدیث کنز مخفی در آینة حکمت متعالیه»، ص۴۸.</ref>
 ===کنز مخفی در نگاشته‌های عرفان نظری===
-به اعتقاد عده‌ای قدیمی‌ترین کتاب دربردارنده این حدیث، [[رسائل اخوان الصفا]](قرن سوم یا چهارم) است.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۷.</ref> ولی اوج نشر و گسترش این حدیث را به دوره [[ابن‌عربی]] (درگذشته ۶۳۸ق) مربوط دانسته‌اند.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۷.</ref> ابن‌عربی در چندین اثر خود دربارهٔ این حدیث سخن گفته و آن را تفسیر کرده است.<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۱۲؛ ابن‌عربی، الفتوحات المکیة، بیروت، ج۴، ص۴۲۸ و ج۳، ص۲۶۷ و ج۲، ص۲۳۲ و ج۲، ص۳۲۲؛ ابن‌عربی، فصوص الحکم، ۱۳۵۶ق، ج۲، ص۶۱ و ۳۰۳ و ۳۲۶.</ref> گفته شده بعد از ابن‌عربی، حدیث کنز، به‌طور گسترده به درون منابع عرفان و فلسفه راه می‌یابد و مورد استناد و شرح قرار می‌گیرد.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۸.</ref> شرح حدیث «کنت کنزاً مخفیّاً»، منسوب به [[نجم‌الدین رازی]] (درگذشته ۶۵۴ق)،<ref>دانش‌پژوه، «شرح حدیث کنت کنزاً مخفیاً»، ص۲۷.</ref> شرح حدیث «کنت کنزاً مخفیّاً»، تألیف بالی اَفَندی (درگذشته ۹۶۰ق)<ref>گروهی از نویسندگان، «بالی‌افندی»، ذیل مدخل.</ref> از جمله شروح و توضیح حدیث کنز به‌شمار می‌رود.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۲.</ref>
+به اعتقاد عده‌ای قدیمی‌ترین کتاب دربردارنده این حدیث، [[رسائل اخوان الصفا]]([[قرن سوم هجری قمری|قرن سوم]] یا [[قرن چهارم هجری قمری|قرن چهارم]]) است.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۷.</ref> ولی اوج نشر و گسترش این حدیث را به دوره [[ابن‌عربی]] (درگذشت: [[سال ۶۳۸ هجری قمری|۶۳۸ق]]) مربوط دانسته‌اند.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۷.</ref> ابن‌عربی در چندین اثر خود دربارهٔ این حدیث سخن گفته و آن را تفسیر کرده است.<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۱۲؛ ابن‌عربی، الفتوحات المکیة، بیروت، ج۴، ص۴۲۸ و ج۳، ص۲۶۷ و ج۲، ص۲۳۲ و ج۲، ص۳۲۲؛ ابن‌عربی، فصوص الحکم، ۱۳۵۶ق، ج۲، ص۶۱ و ۳۰۳ و ۳۲۶.</ref> گفته شده بعد از ابن‌عربی، حدیث کنز، به‌طور گسترده به درون منابع عرفان و فلسفه راه می‌یابد و مورد استناد و شرح قرار می‌گیرد.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۸.</ref> شرح حدیث «کنت کنزاً مخفیّاً»، منسوب به [[نجم‌الدین رازی]] (درگذشت: [[سال ۶۵۴ هجری قمری|۶۵۴ق]])،<ref>دانش‌پژوه، «شرح حدیث کنت کنزاً مخفیاً»، ص۲۷.</ref> شرح حدیث «کنت کنزاً مخفیّاً»، تألیف بالی اَفَندی (درگذشت: [[سال ۹۶۰ هجری قمری|۹۶۰ق]])<ref>گروهی از نویسندگان، «بالی‌افندی»، ذیل مدخل.</ref> از جمله شروح و توضیح حدیث کنز به‌شمار می‌رود.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۲.</ref>
 [[خواجه عبدالله انصاری]](درگذشت: [[سال ۴۸۱ هجری قمری|۴۸۱ق]])،<ref>خادم، «حدیث کنز مخفی و سیر تاریخی آن»، ص۱۷.</ref>،<ref>انصاری، طبقات الصوفیة، ۱۳۶۲ش، ص۶۴۵.</ref>[[عین‌القضات همدانی]](درگذشت: [[سال ۵۲۵ هجری قمری|۵۲۵ق]])،<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۱۱.</ref> [[روزبهان بقلی شیرازی|روزبهان بَقْلی شیرازی]](درگذشت: [[سال ۶۰۶ هجری قمری|۶۰۶ق]])،<ref>روزبهان بقلی، شرح شطحیات، ۱۳۷۴ش، ص۱۶۶.</ref> [[نجم‌الدین کبری]](درگذشت: [[سال ۶۱۸ هجری قمری|۶۱۸ق]])،<ref>دانش‌پژوه، «شرح حدیث کنت کنزاً مخفیاً»، ص۲۷.</ref> ابن‌عربی(درگذشت: [[سال ۶۳۸ هجری قمری|۶۳۸ق]])،<ref>ابن‌عربی، فصوص الحکم، ۱۳۵۶ق، ج۲، ص۶۱ و ۳۰۳ و ۳۲۶؛ ابن‌عربی، الفتوحات المکیة، بیروت، ج۴، ص۴۲۸ و ج۳، ص۲۶۷ و ج۲، ص۲۳۲ و ج۲، ص۳۲۲.</ref> [[شمس تبریزی]](درگذشت: [[سال ۶۴۵ هجری قمری|۶۴۵ق]])،<ref>تبریزی، مقالات شمس تبریزی، ۱۳۴۹ش. ص۱۷۰.</ref> [[مولوی]](درگذشت: [[سال ۶۷۲ هجری قمری|۶۷۲ق]])،<ref>فروزانفر،  احادیث و قصص مثنوی، ۱۳۸۷ش، ص۱۶۳.</ref> [[صدرالدین قونوی]](درگذشت: [[سال ۶۷۳ هجری قمری|۶۷۳ق]])،<ref>صدرالدین قونوی، اعجاز البیان فی تفسیر أم القرآن، ۱۳۸۱ش. ص۲۵۸.</ref> [[سید حیدر آملی|سیدحیدر آملی]](زنده تا [[سال ۷۸۷ هجری قمری|۷۸۷ق]])،<ref>آملی، جامع الأسرار و منبع الأنوار، ۱۳۶۸ش، ص۱۶۴.</ref> ملاصدرا(درگذشت: [[سال ۱۰۵۰ هجری قمری|۱۰۵۰ق]])،<ref>صدرالدین شیرازی، کسر الاصنام الجاهلیة، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۹.</ref> [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]](درگذشت: [[سال ۱۰۹۱ هجری قمری|۱۰۹۱ق]])،<ref>فیض کاشانی، اصول المعارف، ۱۳۷۵ش، ص۷۹.</ref> [[ملا احمد نراقی]](درگذشت: [[سال ۱۲۴۵ هجری قمری|۱۲۴۵ق]])،<ref>نراقی، معراج السعادة، ۱۳۷۸ش، ص۱۰۳.</ref> [[سلطان محمد گنابادی]](درگذشت: [[سال ۱۳۲۷ هجری قمری|۱۳۲۷ق]])،<ref>سلطان علی‌شاه، بیان السعادة فی مقامات العبادة، ۱۴۰۸ش، ج۴، ص۱۱۶.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]](درگذشت: [[سال ۱۳۶۸ هجری شمسی|۱۳۶۸ش]])<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ۱۳۷۸ش، ص۲۸۸؛ امام خمینی، مصباح الهدایة إلی الخلافة والولایة، ۱۳۷۶ش، ص۱۵ و ۱۶.</ref> و [[حسن حسن‌زاده آملی|حسن‌زاده آملی]](درگذشت: [[سال ۱۴۰۰ هجری شمسی|۱۴۰۰ش]])،<ref>حسن‌زاده آملی، انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه، ۱۳۷۲ش، ص۱۹۷.</ref> از جمله کسانی هستند که از حدیث کنز مخفی در آثار خود استفاده کرده‌اند.