حدیث کنز مخفی: تفاوت میان نسخه‌ها

حدیث کنز مخفی اشاره به جمله‌ای است درباره فلسفه آفرینش که در بسیاری کتاب‌های عرفانی به آن پرداخته شده<ref>ابن‌عربی، فصوص الحکم، ۱۳۵۶ق، ج۲، ص۶۱ و ۳۰۳ و ۳۲۶؛ خمینی، آداب الصلاة، ۱۳۷۸ش، ص۲۸۸.</ref> و آن را به عنوان [[حدیث قدسی]]<ref>سیمایی، مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث، ۱۴۰۰ش، ص۱۳۳.</ref> قلمداد کرده‌اند. این جمله را پاسخِ خداوند به پرسش [[داوود (پیامبر)|داوود(ع)]] دانسته‌اند که گفت «یاربّ لِمٰاذا خَلَقْتَ الْخَلْقَ؛ ای پروردگار، برای چه مخلوقات را خلق کرده‌ای؟»<ref>دادبه، «تجلی»، ذیل مدخل.</ref> و خدا در پاسخ چنین گفت: {{عربی|اندازه=۱۳۰%|«<big>کُنْتُ کَنْزاً مَخْفِیّاً فَاحْبَبْتُ أنْ أُعْرَفُ وَ خَلَقْتُ الْخَلْقَ لِکَیْ أُعْرَفَ؛<ref>علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۴، ص۱۹۹ و ۳۴۴.</ref> من گنجی پنهان بودم، دوست داشتم شناخته شوم، خلائق را آفریدم تا شناخته شوم.»<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۲، ص۳۹۴ و ۳۹۵.</ref></big>}}

[[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] گفته است به مقتضای این حدیث، در فطرت تمام موجودات حبّ ذاتی و عشق جِبِلّی وجود دارد<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، ۱۳۷۸ش، ص۲۸۸.</ref> و کمالِ حقیقی انسان معرفت به خداوند است.<ref>خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ۱۳۸۲ش، ص۲۹۷.</ref> بر اساس این روایت، ذات الهی عین محبت به ذات خودش است و وجود مخلوقات ازآن‌رو که آثاری از وجود خداوند، یا به تعبیر دیگر، تجلی اسماء و صفات وی هستند، مورد محبتش قرار می‌گیرند.<ref>مصباح یزدی، سجاده‌های سلوک، قم، ج۲، ص۲۶.</ref>

خواجه عبدالله انصاری (درگذشته ۴۸۱ق)،<ref>انصاری، طبقات الصوفیة، ۱۳۶۲ش، ص۶۴۵.</ref> [[روزبهان بقلی شیرازی|روزبهان بَقْلی شیرازی]] (درگذشته ۶۰۶ق)،<ref>روزبهان بقلی، شرح شطحیات، ۱۳۷۴ش، ص۱۶۶.</ref> ابن‌عربی (درگذشته ۶۳۸ق)،<ref>ابن‌عربی، فصوص الحکم، ۱۳۵۶ق، ج۲، ص۶۱ و ۳۰۳ و ۳۲۶؛ ابن‌عربی، الفتوحات المکیة، بیروت، ج۴، ص۴۲۸ و ج۳، ص۲۶۷ و ج۲، ص۲۳۲ و ج۲، ص۳۲۲.</ref> [[شمس تبریزی]] (درگذشته ۶۴۵ق)،<ref>تبریزی، مقالات شمس تبریزی، ۱۳۴۹ش. ص۱۷۰.</ref> [[مولوی]] (درگذشته ۶۷۲ق)،<ref>فروزانفر،  احادیث و قصص مثنوی، ۱۳۸۷ش، ص۱۶۳.</ref> [[صدرالدین قونوی]] (درگذشته ۶۷۳ق)،<ref>صدرالدین قونوی، اعجاز البیان فی تفسیر أم القرآن، ۱۳۸۱ش. ص۲۵۸.</ref> [[سید حیدر آملی|سیدحیدر آملی]] (زنده تا ۷۸۷ق)،<ref>آملی، جامع الأسرار و منبع الأنوار، ۱۳۶۸ش، ص۱۶۴.</ref> ملاصدرا (درگذشته ۱۰۵۰ق)،<ref>صدرالدین شیرازی، کسر الاصنام الجاهلیة، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۹.</ref> [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]] (درگذشته ۱۰۹۱ق)،<ref>فیض کاشانی، اصول المعارف، ۱۳۷۵ش، ص۷۹.</ref> [[ملا احمد نراقی]] (درگذشته ۱۲۴۵ق)،<ref>نراقی، معراج السعادة، ۱۳۷۸ش، ص۱۰۳.</ref> [[سلطان محمد گنابادی]] (درگذشته ۱۳۲۷ق)،<ref>سلطان علی‌شاه، بیان السعادة فی مقامات العبادة، ۱۴۰۸ش، ج۴، ص۱۱۶.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] (درگذشته ۱۳۶۸ش)<ref>امام خمینی، آداب الصلاة، تهران، ۱۳۷۸ش، ص۲۸۸؛ خمینی، مصباح الهدایة إلی الخلافة والولایة، ۱۳۷۶ش، ص۱۵ و ۱۶.</ref> و [[حسن حسن‌زاده آملی|حسن‌زاده آملی]] (درگذشته ۱۴۰۰ش)،<ref>حسن‌زاده آملی، انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه، ۱۳۷۲ش، ص۱۹۷.</ref> از جمله کسانی هستند که از حدیث کنز مخفی در آثار خود استفاده کرده‌اند. شرح حدیث «کنت کنزاً مخفیّاً»، منسوب به [[نجم‌الدین رازی]] (درگذشته ۶۵۴ق)،<ref>دانش‌پژوه، «شرح حدیث کنت کنزاً مخفیاً»، ص۲۷.</ref> شرح حدیث «کنت کنزاً مخفیّاً»، تألیف بالی اَفَندی (درگذشته ۹۶۰ق)<ref>گروهی از نویسندگان، «بالی‌افندی»، ذیل مدخل.</ref> از جمله شروح و توضیح حدیث کنز به‌شمار می‌رود.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۲.</ref>