نامه‌های کوفیان به امام حسین(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

نامه‌های کوفیان باعث شد امام حسین(ع) به سوی کوفه حرکت کند، اما با روی کار آمدن [[عبیدالله بن زیاد]] در کوفه و سرکوب مردم به دست او، کوفیان از یاری امام حسین(ع) دست کشیدند و [[واقعه کربلا]] رخ داد. [[شیخ عباس قمی]] تعداد نامه‌های کوفیان به امام حسین(ع) را دوازده هزار دانسته است.

پس از آنکه امام حسین(ع) از بیعت با یزید خودداری کرد و از مدینه به مکه رفت، گروهی از اهالی کوفه به او نامه نوشتند و از او دعوت کردند که به کوفه برود.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۳۵۲؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۶-۳۸.</ref> گروهی تعداد نامه‌ها را ۱۵۰ نامه و هر نامه را متعلق به یک، دو یا چهار نفر دانسته‌اند.<ref>ابن‌اعثم، کتاب الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۲۹؛ شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۸؛ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۴۲۱ق، ج۴، ص۹۸؛ ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۳۲۷؛ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۱، ص۲۸۳؛ اربلی، کشف الغمه، ج۲، ص۲۵۳؛ شافعی، مطالب السؤول، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۷۱؛ سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۱۴۶؛ سید ابن طاووس، الملهوف، ۱۳۸۳ش، ص۲۴؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۱۶۲؛ ابن‌حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۰۲.</ref> طبری تعداد نامه‌ها را ۵۳<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۶۲.</ref>{{یاد|عبارت طبری چنین است: «... فحملوا معهم نحواً من ثلاثة و خمسین صحیفة...». البته برخی محققان معاصر، تعبیر «ثلاثه» را تصحیف «مائه» دانسته و گزارش طبری را ۱۵۰ نامه تلقی کرده‌اند و شاهد بر این امر را نقل [[شیخ مفید]]، ابن‌اعثم، خوارزمی و سبط ابن جوزی گرفته‌اند که آنان نیز از ۱۵۰ نامه سخن گفته‌اند و احتمالاً همه آنان از ابومخنف نقل کرده‌اند (یوسفی غروی، وقعة الطف، ۱۴۱۷ق، ص۹۳)؛ اما چنانکه در متن ملاحظه می‌شود، بلاذری با اینکه احتمالا از ابومخنف نقل کرده است، نامه‌نگاران را ۵۰ نفر گزارش کرده است، همچنان که سبط ابن جوزی که ۱۵۰ نامه گزارش کرده است، از ابن‌اسحاق نقل کرده است، نه از ابومخنف (یوسفی غروی، وقعة الطف، ۱۴۱۷ق، ص۲۴۴).}} و بَلاذُری این عدد را پنجاه مورد دانسته است.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۳۷۰.</ref> در کتاب [[لهوف]] سید بن طاووس، تعداد نویسندگان نامه‌ها دوازده هزار نفر آمده که البته هر نامه را چند نفر امضا کرده بود.<ref>سید ابن طاووس، الملهوف، ۱۳۸۳ش، ص۳۵.</ref> [[شیخ عباس قمی]] نیز تعداد نامه‌های کوفیان به امام حسین(ع) را دوازده هزار دانسته است.<ref>قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۵۶۶.</ref>

هنگامی که امام حسین(ع) در مکه بود، گروهی از اهالی در کوفه در منزل [[سلیمان بن صرد خزاعی]] گرد آمدند. سلیمان بن صرد، خودداری امام حسین(ع) از بیعت با یزید و ورودش به مکه را به اطلاع حاضران رساند و از آنان خواست که اگر قصد یاری امام حسین(ع) را دارند به وی خبر بدهند. از این رو آنان در نامه‌ای به امام حسین(ع) حمایت خود را اعلام کردند:

{{روزشمار واقعه عاشورا}}

::«بسم اللّه الرحمن الرحیم

::درود بر تو، و ما با تو سپاس می‌گوییم [[خدا|خدایی]] را که جز او خدایی نیست.

::همانا ما پیشوایی نداریم؛ پس به سوی ما بیا، شاید که خداوند ما را به وسیله تو بر گرد حق جمع آورد. [[نعمان بن بشیر]] در کاخ امارت است و ما نه در [[جمعه|جمعه‌ها]] با او [[نماز]] می‌خوانیم و نه در عید با او بیرون می‌رویم. هرگاه به ما خبر رسد که تو به سوی ما آمده‌ای، ما او را از شهر بیرون می‌کنیم تا اینکه او را به [[شام]] روانه سازیم، ان‌شاءالله».

دو روز پس از فرستادن نامه اول، مردم کوفه [[قیس بن مسهر صیداوی]] و [[عبدالرحمان بن عبدالله ارحبی]] و [[عمارة بن عبد سلولی]] را به همراه ۱۵۰ نامه نزد امام حسین(ع) فرستادند؛ برخی از این نامه‌ها تنها از سوی یک نفر نوشته شده بود و برخی دیگر از سوی دو نفر یا چهار نفر بود.<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ج۲، ص۳۷-۳۸.</ref>

کوفیان دو روز پس از آن [[هانی بن هانی سبیعی]] و [[سعید بن عبدالله حنفی]] را به سوی امام حسین(ع) روانه کردند و با آنان نامه‌ای برای او فرستادند که در آن آمده بود:

::«بسم الله الرحمن الرحیم. نامه‌ای است به حسین بن علی از سوی [[شیعیان]] او از [[ایمان|مؤمنان]] و [[مسلمانان]]. اما بعد، بشتاب، زیرا که مردم منتظر شما هستند و همه بر شما اتفاق نظر دارند، پس بشتاب بشتاب! و باز بشتاب بشتاب! والسلام.»<ref>نگاه کنید به: طبری، تاریخ طبری، ج۴، ص۲۶۲؛ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ۱۴۲۱ق، ج۴، ص۹۷؛ ترجمه تاریخ طبری، ج۷، ص۲۹۲۳-۲۹۲۴؛ سماوی، ابصار العین، ص۲۱۶؛ جلالی، سلحشوران طف، ص۲۶۲.</ref>

[[شبث بن ربعی]]، [[حجار بن ابجر]]، [[یزید بن حارث بن رویم]]، [[عروة بن قیس]]، [[عمرو بن حجاج زبیدی]] و [[محمد بن عمیر تمیمی]] برای امام حسین(ع) نامه نوشتند که:

::«باغ‌ها سرسبز گشته و میوه‌ها رسیده است، پس هر گاه که اراده کردی بیا که سربازان آماده برای یاری تو در انتظار نشسته‌اند، والسلام.»<ref>نگاه کنید به: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۴، ص۲۶۱-۲۶۲؛ سماوی، ابصار العین، ص۲۱۶؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۴۲۱ق، ج۴، ص۹۷؛ جلالی، سلحشوران طف، ص۲۶۲.</ref>

امام حسین(ع) هنگامی که نامه‌ها را خواند و احوال اهالی کوفه را از فرستادگان جویا شد. نامه‌ای به اهالی کوفه نوشت و به همراه [[هانی بن هانی سبیعی]] و [[سعید بن عبدالله حنفی]] که آخرین فرستادگان اهالی کوفه بودند، فرستاد. متن نامه از این قرار بود:

:''بسم اللّه الرحمن الرحیم، از حسین بن علی به جمعیت مسلمانان و مؤمنان''.

:''امّا بعد، هانی و سعید همراه با نامه‌های شما نزد من آمدند و آنان آخرین فرستادگان شما بودند که نزد من آمدند، و من دریافتم آنچه را بازگو کردید و یادآور شدید و سخن اکثر شما که «ما امامی نداریم پس به سوی ما بیا تا شاید خداوند به وسیله تو ما را بر حق و هدایت گرد آورد». اکنون من برادرم و پسر عمویم و فرد مورد اعتمادم از میان خاندانم را به سوی شما می‌فرستم. اگر برایم بنویسد که رأی و نظر اکثر شما و خردمندان و بزرگانتان مطابقت دارد با آنچه فرستادگان شما خبر دادند و در نامه‌هایتان خواندم، به زودی به سوی شما خواهم آمد ان شاء اللّه، که به جان خودم سوگند [[امام]] کسی نیست جز آن کس که مطابق کتاب [[خدا]] حکم براند و به عدل و قسط به پا خیزد و به دین حق پایبند باشد و خود را به آنچه که خداوند گفته و دستور داده مقید کند، والسلام''.<ref>رک:طبری، تاریخ طبری، ج۴، ص۲۶۲؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ۱۴۲۱ق، ج۴، ص۹۷؛ ترجمه تاریخ طبری، ج۷، ص۲۹۲۴-۲۹۲۵.</ref>

{{اصلی|مسلم بن عقیل}}

[[امام حسین(ع)]]، [[مسلم بن عقیل بن ابی‌طالب]] را به همراه [[قیس بن مسهر صیداوی|قِیس بن مُسَهَّر صیداوی]]، [[عمارة بن عبد سلولی]] و [[عبدالرحمان بن عبدالله ارحبی]] به کوفه فرستاد و به وی دستور داد [[تقوا]] پیشه کند و کارش را پوشیده بدارد و با مردم مدارا کند؛ پس اگر دید مردم اتفاق‌نظر و همبستگی لازم را دارند، به سرعت به آن حضرت اطلاع دهد.<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ص۲۹۵-۲۹۷؛ ترجمه ارشاد، ص۳۳۹-۳۴۲.</ref>

در منابع تاریخی از افرادی همچون سلیمان بن صرد خزاعی، مسیب بن نجبه، [[رفاعة بن شداد]]، [[حبیب بن مظاهر]]، [[ابوثمامه صائدی]]، [[مسلم بن کثیر ازدی]]، [[شبث بن ربعی]]، [[حجار بن ابجر]]، [[یزید بن حارث شیبانی]]، [[عروة بن قیس]]، [[عمرو بن حجاج زبیدی]]، محمد بن عمیر و [[قیس بن اشعث]] به عنوان کسانی که به امام حسین(ع) نامه نوشتند، یاد شده است. همچنین [[قیس بن مسهر]]، [[عبدالله بن وال]]، عبدالرحمان بن عبدالله، سعید بن عبداللّه حنفی، عبدالله بن مسمع، عمارة بن عبد سلولی و هانی بن هانی سبیعی از نامه‌رسان‎ها بوده‌اند.{{مدرک}}

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

{{منابع}}

* اربلی، علی بن عیسی بن ابی الفتح، کشف الغمة فی معرفة الائمه، بیروت، دارالأضواء، ۱۴۰۵ق.