غیبت امام مهدی(عج): تفاوت میان نسخه‌ها

وجه تمایز زمان غیبت صغری و غیبت کبری، وجود [[نواب اربعه|نائبان چهارگانه]] و واسطه‌های ارتباطی است که در زمان غیبت صغری، عهده‌دار ابلاغ پیام‌های حضرت بوده‌اند و پس از آن، ارتباط ظاهری امام دوازدهم با عموم مردم به کلی قطع می‌شود.<ref>صدر، تاریخ الغیبة الصغری، ۱۴۱۲ق، ص۳۴۱-۳۴۵.</ref>

== اوضاع جامعه شیعه در ابتدای غیبت==

پس از [[شهادت]] امام عسکری(ع)، برخی از یاران آن حضرت به ریاست [[عثمان بن سعید عمری]] (درگذشت بین ۲۶۰ تا ۲۶۷ق) به جامعه شیعه اعلام کردند که امام عسکری فرزندی از خود به جا نهاده که اکنون جانشین او و متصدی مقام امامت است،<ref>شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ص۹۲-۹۳.</ref> با این حال [[جعفر پسر امام هادی|جعفر برادر امام عسکری]]، با آنکه مادر امام عسکری زنده بود، مدعی میراث آن حضرت شد.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۵؛ اربلی‌، کشف الغمة، ج۲، ص۲۰۵، ۲۲۳؛ ذهبی‌، ج ۱۳، ص۱۲۱.</ref> مادر امام عسکری(ع) و [[حکیمه دختر امام جواد(ع)|حکیمه]] عمه وی، از امامت فرزند امام عسکری طرفداری می‌کردند، ولی خواهر امام عسکری، از امامت برادرش جعفر پشتیبانی می‌نمود.<ref>مدرسی طباطبایی، مکتب در فرایند تکامل، ص۱۶۱-۱۶۲.</ref> همچنین [[خاندان نوبختی|خاندان نوبخت]]، عثمان بن سعید و پسرش را در مقام [[نیابت خاصه|نیابت]] امام مهدی(ع) به رسمیت می‌شناختند.<ref> مدرسی طباطبایی، مکتب در فرایند تکامل، ص۱۶۲.</ref> این وضعیت باعث سرگردانی برخی از شیعیان شد.<ref> شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۲۶، ۴۲۹، ۴۸۷.</ref> عده‌ای به سایر [[فرق تشیع|فرقه‌های شیعی]] و یا غیرشیعی پیوستند.<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۲۰؛ شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref> دسته‌ای رحلت امام عسکری را نپذیرفتند و او را [[مهدی]] دانستند، گروهی امامت [[محمد بن علی الهادی(ع)|سید محمد]] فرزند امام هادی(ع) را پذیرفتند و امامت امام عسکری را منکر شدند.<ref>صابری، تاریخ فرق اسلامی، ج۲، ص۱۹۷، پاورقی۲.</ref> و گروهی دیگر [[جعفر پسر امام هادی|جعفر کذاب]] را به عنوان امام به رسمیت شناختند<ref> نوبختی، فرق الشیعه، ۱۳۵۵ش، ص۱۰۷-۱۰۹؛ اشعری قمی، المقالات و الفرق، ص۱۱۰۱۱۴؛ شیخ صدوق، کمال‌الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref>اما نهایتاً اکثریت شیعه به امامت امام مهدی گرویدند و همین جریان بعدها رهبری اصلی شیعیان امامی را بر عهده گرفت.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق،‌ ص؟؟؟؟؛ سید مرتضی، الفصول المختاره، ج۲،ص۳۲۱.</ref>

==فلسفه غیبت==

# حفظ جان حضرت مهدی(عج)<ref>نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۱۷۷؛ شیخ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۳۴.</ref>

# تأدیب انسان‌ها<ref>نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۱۴۱.</ref>

# فراهم نبودن زمینه سیاسی و اجتماعی برای جهانی شدن اسلام

== آثار مکتوب درباره غیبت==

==جستارهای وابسته==

== منابع ==

{{منابع}}

* ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب علیهم‌السلام، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.

* اربلی‌، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی‌، بیروت، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.

* اشعری قمی، سعد بن عبدالله، المقالات و الفرق، تحقیق محمدجواد مشکور، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۱ش.

* حسین، جاسم، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ترجمه سید محمدتقی آیت‌اللهی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۷ش.

* سید مرتضی، «الفصول المختاره»، در مصنفات الشیخ المفید، قم، مؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، ۱۴۱۳ق.

* شیخ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، تصحیح عبادالله تهرانی و علی‌احمد ناصح، قم، دار المعارف الإسلامیة، ۱۴۱۱ق.

* صابری، حسین، تاریخ فرق اسلامی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، ۱۳۹۰ش.

* صافی گلپایگانی، لطف‌الله، پاسخ ده پرسش، قم، مؤسسه انتشارات حضرت معصومه، ۱۳۷۵ش/۱۴۱۷ق.

* صدر، سید محمد، تاریخ الغیبة الصغری، بیروت،‌ دار التعارف، ۱۴۱۲ق.

* صدر، سید محمد، تاریخ الغیبة الکبری، از مجموعه موسوعة الامام المهدی (ج۲)، بیروت، دار التعارف، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.

* مدرسی طباطبایی، سید حسین، مکتب در فرایند تکامل: نظری بر تطور مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین، ترجمه هاشم ایزدپناه، تهران، کویر، ۱۳۸۸ش.

* نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، تهران، نشر صدوق، ۱۳۹۷ق.

* نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعة، تصحیح محمدصادق آل‌بحرالعلوم، نجف، المکتبة المرتضویة، ۱۳۵۵ق.

* یاقوت حموی، معجم الادباء، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۰ق.

{{پایان}}

{{مهدویت}}