پرش به محتوا

آیه امانت: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹: خط ۱۹:


بنابر تفاسیر روایی شیعی، منظور از امانت، ولایت و امامت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه|امامان شیعه(ع)]] است؛ اما مفسران [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] می‌گویند مراد از آن تکالیف دینی است. [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] معتقد است امانت همان ولایت الهی است که از بین موجودات، تنها انسان استحقاق آن را دارد؛ زیرا تنها، انسان استعداد آن را دارد که به بالاترین مرتبه کمال برسد.
بنابر تفاسیر روایی شیعی، منظور از امانت، ولایت و امامت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه|امامان شیعه(ع)]] است؛ اما مفسران [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] می‌گویند مراد از آن تکالیف دینی است. [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] معتقد است امانت همان ولایت الهی است که از بین موجودات، تنها انسان استحقاق آن را دارد؛ زیرا تنها، انسان استعداد آن را دارد که به بالاترین مرتبه کمال برسد.
علت متصف شده انسان به ظلم و جهل در انتهای این آیه را به این دلیل دانسته‌اند که انسان می‌تواند بدون توجه به اهمیت این امانت، به خود ظلم کند و نمی‌داند در این صورت، چه عذاب بزرگی در انتظار اوست. اما معنای این سخن آن نیست که همهٔ انسان‌ها این‌گونه‌اند؛ بلکه این است که انسان، هم قابلیت علم و عدل را دارد و هم قابلیت ظلم و جهل را. آیه امانت در اشعار و ادبیات عرفانی شاعرانی چون [[حافظ شیرازی|حافظ]] و [[مولوی]] و خواجه عبدالله انصاری بکار رفته است.


==شهرت آیه در فرهنگ اسلامی==
==شهرت آیه در فرهنگ اسلامی==
خط ۴۶: خط ۴۷:


=== معنای حقیقی ===
=== معنای حقیقی ===
براساس روایتی که در تفسیرهای روایی شیعه به آن استناد شده، خدا به آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها گفت محمد و [[اهل‌بیت(ع)|اهل‌بیت]]، دوستان و اولیا و حجت‌های من بر مردم‌اند و هیچ مخلوقی نزد من محبوب‌تر از آن‌ها نیست و ولایت آن‌ها امانت من نزد مخلوقاتم است. کدامتان می‌خواهد این ولایت برای خودش باشد، نه آنان که من برگزیده‌ام؟ آن‌ها ترسیدند که چنین جایگاه بزرگی را بخواهند.<ref>نگاه کنید به بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۱ص۱۸۳-۱۸۴؛ قمی مشهدی، کنزالدقائق، ۱۳۶۸ش، ج۱۰، ص۴۵۰-۴۵۱؛ کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۳۴۲-۳۴۳.</ref>
براساس روایتی که در تفسیرهای روایی شیعه به آن استناد شده، خدا به آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها گفت محمد و [[اهل‌بیت(ع)|اهل‌بیت]]، دوستان و اولیا و حجت‌های من بر مردم‌اند و هیچ مخلوقی نزد من محبوب‌تر از آن‌ها نیست و ولایت آن‌ها امانت من نزد مخلوقاتم است. کدامتان می‌خواهد این ولایت برای خودش باشد، نه آنان که من برگزیده‌ام؟ آن‌ها ترسیدند که چنین جایگاه بزرگی را بخواهند.<ref>نگاه کنید به بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۱ص۱۸۳-۱۸۴؛ قمی مشهدی، کنزالدقائق، ۱۳۶۸ش، ج۱۰، ص۴۵۰-۴۵۱؛ کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۳۴۲-۳۴۳.</ref>


در برخی تفاسیر اهل‌سنت هم آمده خدا به آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها گفت آیا می‌توانید به این امانت (تکالیف شرعی) وفا کنید؟ آن‌ها گفتند از این امانتداری چه نصیبمان می‌شود؟ خدا گفت اگر راه درست بروید، پاداش داده می‌شوید و اگر نادرست بروید، عذاب می‌بینید. آن‌ها از ترس این‌که نتوانند به تکالیف شرعی عمل کنند نپذیرفتند، اما انسان پذیرفت.<ref>برای نمونه نگاه کنید به فخرالدین رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۵، ص۱۸۷؛ میبدی، کشف‌الاسرار، ۱۳۷۱ش، ج۸، ص۹۲-۹۳.</ref>
در برخی تفاسیر اهل‌سنت هم آمده خدا به آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها گفت آیا می‌توانید به این امانت (تکالیف شرعی) وفا کنید؟ آن‌ها گفتند از این امانتداری چه نصیبمان می‌شود؟ خدا گفت اگر راه درست بروید، پاداش داده می‌شوید و اگر نادرست بروید، عذاب می‌بینید. آن‌ها از ترس این‌که نتوانند به تکالیف شرعی عمل کنند نپذیرفتند، اما انسان پذیرفت.<ref>برای نمونه نگاه کنید به فخرالدین رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۵، ص۱۸۷؛ میبدی، کشف‌الاسرار، ۱۳۷۱ش، ج۸، ص۹۲-۹۳.</ref>
خط ۵۴: خط ۵۵:


به باور آلوسی از مفسران اهل‌سنت هم، خدا در اینجا از تمثیل استفاده کرده تا هم اهمیت امانت الهی، یعنی تکالیف دینی و دشواری آن‌ها را نشان دهد و هم بیان کند که انسان به اختیار خود، آن را پذیرفته است؛ زیرا همان‌طور که آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها نپذیرفتند، او نیز می‌توانست قبول نکند. طبق برداشت او، خدا با این تمثیل اهمیت امانت الهی را بیان کرده و گفته است انجام تکالیف شرعی چنان اهمیت دارد که اگر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها که مَثَل قدرت‌اند دارای درک و شعور بودند و به این کار امر می‌شدند، قبول نمی‌کردند.<ref>آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۱، ص۲۷۰.</ref>
به باور آلوسی از مفسران اهل‌سنت هم، خدا در اینجا از تمثیل استفاده کرده تا هم اهمیت امانت الهی، یعنی تکالیف دینی و دشواری آن‌ها را نشان دهد و هم بیان کند که انسان به اختیار خود، آن را پذیرفته است؛ زیرا همان‌طور که آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها نپذیرفتند، او نیز می‌توانست قبول نکند. طبق برداشت او، خدا با این تمثیل اهمیت امانت الهی را بیان کرده و گفته است انجام تکالیف شرعی چنان اهمیت دارد که اگر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها که مَثَل قدرت‌اند دارای درک و شعور بودند و به این کار امر می‌شدند، قبول نمی‌کردند.<ref>آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۱، ص۲۷۰.</ref>
==چرا انسان «ظالم» و «نادان» توصیف شده است؟==
==چرا انسان «ظالم» و «نادان» توصیف شده است؟==
به‌گفتهٔ علامه طباطبایی، خدا برای این از انسان با صفت ظلم و جهل یاد کرده که انسان می‌تواند بدون توجه به اهمیت این امانت، به خود ظلم کند و نمی‌داند در این صورت، چه عذاب بزرگی در انتظار اوست. اما معنای این سخن آن نیست که همهٔ انسان‌ها این‌گونه‌اند؛ بلکه این است که انسان، هم قابلیت علم و عدل را دارد و هم قابلیت ظلم و جهل را.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۳۵۰-۳۵۱.</ref> یکی از احتمالاتی که فخرالدین رازی از مفسران اهل‌سنت مطرح کرده همین است.<ref>فخرالدین رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۵، ص۱۸۸.</ref>
به‌گفتهٔ علامه طباطبایی، خدا برای این از انسان با صفت ظلم و جهل یاد کرده که انسان می‌تواند بدون توجه به اهمیت این امانت، به خود ظلم کند و نمی‌داند در این صورت، چه عذاب بزرگی در انتظار اوست. اما معنای این سخن آن نیست که همهٔ انسان‌ها این‌گونه‌اند؛ بلکه این است که انسان، هم قابلیت علم و عدل را دارد و هم قابلیت ظلم و جهل را.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۳۵۰-۳۵۱.</ref> یکی از احتمالاتی که فخرالدین رازی از مفسران اهل‌سنت مطرح کرده همین است.<ref>فخرالدین رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۵، ص۱۸۸.</ref>
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۳٬۹۱۷

ویرایش