|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''بابُ‌الحَوائِج'''، کسی که توسل به او باعث برآورده شدن حاجت‌ها می‌شود. باب‌الحوائج از [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های امام کاظم(ع)|القاب امام کاظم(ع)]]، [[حضرت عباس علیه‌السلام|حضرت عباس(ع)]] و [[حضرت علی‌اصغر علیه‌السلام|علی‌اصغر(ع)]] است چراکه برخی از [[شیعه|شیعیان]] معتقدند [[توسل]] به این سه نفر باعث برآورده شدن حاجت‌ها می‌گردد. | | '''بابُ‌الحَوائِج'''، به معنای دروازه حاجات لقبی است که درباره برخی از شخصیت‌های مقدس شیعه به کار برده می‌شود. شیعیان معتقدند توسل به این بزرگان باعث برآورده‌شدن حاجت‌ها و استجابت دعایشان می‌شود. کاربرد باب‌الحوائج برای این اشخاص ریشه حدیثی ندارد. |
|
| |
|
| == باب‌الحوائج لقب کیست؟ ==
| | در فرهنگ عمومی شیعیان این لقب درباره [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|موسی بن جعفر(ع)]] امام هفتم شیعیان،<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه «باب الحوائج».</ref> [[عباس بن علی(ع)]] از شهدای [[واقعه کربلا]]<ref> دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه «باب‌الحوائج».</ref> و [[علی‌اصغر]] (فرزند [[امام حسین(ع)]] خردسال امام حسین(ع) که در [[واقعه کربلا]] شهید شد)<ref> محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۳۴۸.</ref> به‌کار می‌رود. [[محمدعلی غروی اردوبادی|محمدعلی اُردوبادی]] (درگذشته ۱۳۸۰ق) در کتاب حیاة ابی‌الفضل العباس به شهرت این لقب درباره حضرت عباس(ع) تصریح کرده است.<ref> اردوبادی، حیاة ابی‌الفضل العباس، ۱۴۳۶ق، ص۱۳۳.</ref> [[مجتبی کلهری تهرانی|مجتبی تهرانی]] مجتهد شیعه، افزون بر این سه، [[رقیه دختر امام حسین(ع)]] را نیز باب الحوائج خوانده است.<ref>[https://mojtabatehrani.com/%D8%B0%DA%A9%D8%B1-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B1%D9%82%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7/ ذکر توسل حضرت رقیه(س)]، مؤسسه پژوهشی فرهنگی مصابیح الهدی.</ref> باب‌الحوائج به‌معنای درگاه نیازها است و مجازاً به درگاهی اشاره دارد که در آن نیازها برآورده می‌شود.<ref>انوری، فرهنگ سخن، ۱۳۹۰ش، ص۷۰۵.</ref> |
| باب‌الحوائج در فرهنگ عمومی شیعیان درباره [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|موسی بن جعفر(ع)]] امام هفتم شیعیان،<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه «باب الحوائج».</ref> [[عباس بن علی(ع)]] از شهدای [[واقعه کربلا]]<ref> دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه «باب‌الحوائج».</ref> و [[علی‌اصغر]] (فرزند [[امام حسین(ع)]] خردسال امام حسین(ع) که در [[واقعه کربلا]] شهید شد)<ref> محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۳۴۸.</ref> به‌کار می‌رود. [[محمدعلی غروی اردوبادی|محمدعلی اُردوبادی]] (درگذشته ۱۳۸۰ق) در کتاب حیاة ابی‌الفضل العباس به شهرت این لقب درباره حضرت عباس(ع) تصریح کرده است.<ref> اردوبادی، حیاة ابی‌الفضل العباس، ۱۴۳۶ق، ص۱۳۳.</ref> [[مجتبی کلهری تهرانی|مجتبی تهرانی]] مجتهد شیعه، افزون بر این سه، [[رقیه دختر امام حسین(ع)]] را نیز باب الحوائج خوانده است.<ref>[https://mojtabatehrani.com/%D8%B0%DA%A9%D8%B1-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B1%D9%82%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7/ ذکر توسل حضرت رقیه(س)]، مؤسسه پژوهشی فرهنگی مصابیح الهدی.</ref> باب‌الحوائج به‌معنای درگاه نیازها است و مجازاً به درگاهی اشاره دارد که در آن نیازها برآورده می‌شود.<ref>انوری، فرهنگ سخن، ۱۳۹۰ش، ص۷۰۵.</ref>
| |
|
| |
|
| == چرایی ملقب شدن امام کاظم(ع) به باب‌الحوائج ==
| | بنا به گفته [[ابن‌شهرآشوب]] (درگذشته ۵۸۸ق) در کتاب [[مناقب آل ابی‌طالب]] امام کاظم(ع) پس از دفنش در مقبره قریش در بغداد از درِ ورودی به نام «باب تین» این در به «باب الحوائج» تغییر نام داد.<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۴۳۸.</ref> همچنین به گفته ابن‌حجر هیتمی (درگذشته ۹۷۴ق) از علمای اهل‌سنت امام کاظم(ع) نزد عراقیان به باب قضاء الحوائج عندالله (درِ برآوردنِ نیازها نزد خدا) معروف بود.<ref>ابن‌حَجَر هَیْتَمی، الصواعق المحرقة، مکتبة القاهرة، ص۲۰۳.</ref> شبلنجی از علمای [[مذهب شافعی|شافعی]] نیز علت ملقب شدن امام کاظم(ع) به باب‌الحوائج را برآورده‌شدن حاجات کسانی دانسته که به او [[توسل|متوسل]] می‌شوند.<ref>شَبلَنجی، نور الابصار، الشریف الرضی، ص۳۳۱.</ref> به نوشته [[دائرة المعارف تشیع]]، [[ اهل سنت و جماعت| سنیان]] و [[شیعه|شیعیان]] برای برآورده‌شدن حاجات، به [[حرم کاظمین|مزار امام کاظم(ع)]] متوسل می‌شوند.<ref>شهیدی، «باب‌الحوائج»، ص۱۱.</ref> |
| کاربرد باب‌الحوائج برای امام هفتم شیعیان ریشه حدیثی ندارد. بنا به گفته [[ابن‌شهرآشوب]] (درگذشته ۵۸۸ق) در کتاب [[مناقب آل ابی‌طالب]] امام کاظم(ع) پس از دفنش در مقبره قریش در بغداد از درِ ورودی به نام «باب تین» این در به «باب الحوائج» تغییر نام داد.{{یاد|و دُفِن ببغداد بالجانب الغربيّ في المقبرة المعروفة بمقابر قريش من باب التين '''فصارت باب الحوائج''' }}<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۴۳۸.</ref>{{یاد|[[منصور عباسی|منصور]] در ۱۴۵ق. یکی از باغ‌های مجاور بغداد را به عنوان مقبره خانوادگی خود انتخاب كرد و آن را « مقابر قريش » نامید. نخستین کسی که در این قبرستان دفن شد جعفر فرزند [[منصور عباسی]] بود كه در ۱۵۰ق. از دنیا رفت. [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم]] چهارمین فردی بود که در ا ین مقبره دفن می‌شد. [[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد]] نیز پس از شهادت در ۲۲۰ق. در جوار قبر جدشان، امام موسی بن جعفر(عليه السلام)، دفن شدند. بر قبر این دو امام بقعه و عمارتی بنا کردند و آن را کاظمیه نامیدند. از آن پس مقابر قريش نام خود را به کاظمیه تغییر داد. در کنار این بقعه، مسجدی به نام مسجد باب التین یا مسجد کاظميه قرار داشت که [[شیعه|شیعیان]] از داخل این مسجد قبر آن دو امام را زیارت می‌کر‌دند و به همین سبب بقعه این دو امام به مشهد «باب التین» نیز معروف شد. https://www.balagh.ir/content/2546 بنابر این گزارش دری که از آن در شیعیان برای زیارت امام کاظم(ع) می‌رفتند باب الحوائج نام گرفته است چون مردم خواسته‌ها و حوائج خودشان را هنگام زیارت امام از او درخواست می کردند و به مرور زمان این لقب(باب الحوائج) برای شخصِ امام کاظم هم بکار رفته است.}} همچنین به گفته ابن‌حجر هیتمی (درگذشته ۹۷۴ق) از علمای اهل‌سنت امام کاظم(ع) نزد عراقیان به باب قضاء الحوائج عندالله (درِ برآوردنِ نیازها نزد خدا) معروف بود.<ref>ابن‌حَجَر هَیْتَمی، الصواعق المحرقة، مکتبة القاهرة، ص۲۰۳.</ref> شبلنجی از علمای [[مذهب شافعی|شافعی]] نیز علت ملقب شدن امام کاظم(ع) به باب‌الحوائج را برآورده‌شدن حاجات کسانی دانسته که به او [[توسل|متوسل]] می‌شوند.<ref>شَبلَنجی، نور الابصار، الشریف الرضی، ص۳۳۱.</ref> به نوشته [[دائرة المعارف تشیع]]، [[ اهل سنت و جماعت| سنیان]] و [[شیعه|شیعیان]] برای برآورده‌شدن حاجات، به [[حرم کاظمین|مزار امام کاظم(ع)]] متوسل می‌شوند.<ref>شهیدی، «باب‌الحوائج»، ص۱۱.</ref>
| |
|
| |
|
| == پانویس == | | == پانویس == |
| {{پانوشت}} | | {{پانوشت}} |
| == یادداشت ==
| |
| <references group="یادداشت"/>
| |
| ==منابع== | | ==منابع== |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
