پرش به محتوا

خاندان نوبختی: تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح متن
(اصلاح متن و پاورقی)
(اصلاح متن)
خط ۲۹: خط ۲۹:
:ابوسهل بن نوبخت منجّم ایرانی استاد آگاه به اقتران کواکب و حوادث آن بود و پدرش نوبخت نیز منجّم و ندیم منصور بود. چون نوبخت (در اثر پیری) نتوانست به مصاحبت منصور ادامه دهد، منصور به وی گفت: پسرت را بیاور تا جای تو را بگیرد و او پسرش ابوسهل را به جای خود فرستاد. ابوسهل گوید: چون مرا پیش منصور بردند، گفت: نامت را بگوی. من گفتم: «خرشاذماه طیماذماه مازرباذ خسرو ابهمشاذ». منصور پرسید: این همه نام توست؟ گفتم آری، منصور لبخندی زد و گفت: پدرت کاری نکرده است و تو یکی از این دو امر را برگزین: یا از اینهمه نام که گفتی به طیماذ بسنده کن و یا من تو را کنیه‌ای دهم که به جای نام تو باشد و آن ابوسهل است. من به کنیۀ ابوسهل راضی شدم. پس این کنیه بر او ماند و آن نام باطل شد.<ref>قفطی، تاریخ الحکماء، ۱۳۷۱ش، ص۵۵۰.</ref>
:ابوسهل بن نوبخت منجّم ایرانی استاد آگاه به اقتران کواکب و حوادث آن بود و پدرش نوبخت نیز منجّم و ندیم منصور بود. چون نوبخت (در اثر پیری) نتوانست به مصاحبت منصور ادامه دهد، منصور به وی گفت: پسرت را بیاور تا جای تو را بگیرد و او پسرش ابوسهل را به جای خود فرستاد. ابوسهل گوید: چون مرا پیش منصور بردند، گفت: نامت را بگوی. من گفتم: «خرشاذماه طیماذماه مازرباذ خسرو ابهمشاذ». منصور پرسید: این همه نام توست؟ گفتم آری، منصور لبخندی زد و گفت: پدرت کاری نکرده است و تو یکی از این دو امر را برگزین: یا از اینهمه نام که گفتی به طیماذ بسنده کن و یا من تو را کنیه‌ای دهم که به جای نام تو باشد و آن ابوسهل است. من به کنیۀ ابوسهل راضی شدم. پس این کنیه بر او ماند و آن نام باطل شد.<ref>قفطی، تاریخ الحکماء، ۱۳۷۱ش، ص۵۵۰.</ref>


به باور ابن ندیم، ابوسهل بن نوبخت کتاب‌هایی از فارسی به عربی ترجمه کرده‌ و پایه دانش او بر کتاب‌های ایرانیان است. <ref>ابن ندیم، الفهرست، بی‌تا، ص۳۸۲.</ref> ابن ندیم در کتاب الفهرست برخی از کتاب‌های ابوسهل بن نوبخت را نام برده‌ است. <ref>ابن ندیم، الفهرست، بی‌تا، ص۳۸۲-۳۸۳.</ref> از جملۀ تألیفات او کتاب النّهمطان فی الموالید است که در علم نجوم و موالید بوده است.<ref>ابن ندیم، الفهرست، بی‌تا، ص۳۸۲-۳۸۳.</ref>
به باور ابن ندیم، ابوسهل بن نوبخت کتاب‌هایی از فارسی به عربی ترجمه کرده‌ و پایه دانش او بر کتاب‌های ایرانیان است. <ref>ابن ندیم، الفهرست، بی‌تا، ص۳۸۲.</ref> ابن ندیم در کتاب الفهرست برخی از کتاب‌های ابوسهل بن نوبخت را نام برده‌ است. <ref>ابن ندیم، الفهرست، بی‌تا، ص۳۸۲-۳۸۳.</ref> از جمله تالیفات ابوسهل کتاب النّهمطان فی الموالید است که در علم نجوم و موالید بوده است.<ref>ابن ندیم، الفهرست، بی‌تا، ص۳۸۲-۳۸۳.</ref> ابن ندیم مطالبی را از این کتاب درباره تاریخ علم نجوم نقل کرده است. <ref>ابن ندیم، الفهرست، بی‌تا، ص۳۳۱. </ref> او منشأ این علم را به ایرانیان در زمان جمشید نسبت داده است و تدوین مجدد آن را که پس از غلبۀ اسکندر و پس از دوران ملوک الطوایف (اشکانیان) انجام گرفته کار اردشیر ساسانی و پسرش شاپور دانسته است و به‌ویژه سهم انوشیروان را در این‌باره یادآور گشته و از دانش دوستی او سخن گفته است. به گفته ابن ندیم‌، ابوسهل در «خزانه الحکمه» هارون الرشید کار می‌کرده است.<ref>ابن ندیم، الفهرست، بی‌تا، ج۱، ص۳۸۲</ref> به باور برخی از محققین‌، تنها اثر باقی مانده از ابوسهل نوبختی، مقداری از صفحات کتاب النهمطان فی معرفه طالع الانسان است.<ref>ابن ندیم، الفهرست، ۱۳۴۶ش، ص۳۸۲</ref>
ابن ندیم مطالبی را از این کتاب درباره تاریخ علم نجوم نقل کرده <ref>ابن ندیم، الفهرست، بی‌تا، ص۳۳۱. </ref>. و منشأ این علم را به ایرانیان در زمان جمشید نسبت داده است و تدوین مجدد آن را که پس از غلبۀ اسکندر و پس از دوران ملوک الطوایف (اشکانیان) انجام گرفته کار اردشیر ساسانی و پسرش شاپور دانسته است و به‌ویژه سهم انوشیروان را در این‌باره یادآور گشته و از دانش دوستی او سخن گفته است. ابوسهل تا زمان [[هارون الرشید]] حیات داشته است. به گفته ابن ندیم‌، ابوسهل در «خزانه الحکمه» هارون کار می‌کرده است.<ref>ابن ندیم، الفهرست، بی‌تا، ج۱، ص۳۸۲</ref>.
به باور برخی از محققین‌، تنها اثر باقی مانده از ابوسهل مقداری از صفحات کتاب النهمطان فی معرفه طالع الانسان است.<ref>ابن ندیم، الفهرست، ۱۳۴۶ش، ص۳۸۲</ref>.
==ابوسهل نوبختی==
==ابوسهل نوبختی==
{{اصلی|ابوسهل نوبختی}}اسماعیل بن علی بن اسحاق بن ابی سهل ابن نوبخت (۲۳۷ ـ شوال ۳۱۱ق)، معروف به ابوسهل نوبختی [[کلام|متکلم]] نامدار [[امامیه|امامی]] ساکن [[بغداد]] از [[آل نوبخت|خاندان نوبختیان]] بود. وی در بیشتر دوره [[غیبت صغری]] یکی از پیشوایان و حامیان بلند مرتبه [[امامیه]] بغداد بوده و در میان عامه شیعیان امامی جایگاهی ویژه داشته است. وی بخش زیادی از فعالیت‌های علمی خود را به بحث در زمینه مسأله [[امامت]]، به ویژه [[غیبت امام زمان(عج)|غیبت امام دوازدهم(ع)]] مصروف داشته است.
{{اصلی|ابوسهل نوبختی}}اسماعیل بن علی بن اسحاق بن ابی سهل ابن نوبخت (۲۳۷ ـ شوال ۳۱۱ق)، معروف به ابوسهل نوبختی [[کلام|متکلم]] نامدار [[امامیه|امامی]] ساکن [[بغداد]] از [[آل نوبخت|خاندان نوبختیان]] بود. وی در بیشتر دوره [[غیبت صغری]] یکی از پیشوایان و حامیان بلند مرتبه [[امامیه]] بغداد بوده و در میان عامه شیعیان امامی جایگاهی ویژه داشته است. وی بخش زیادی از فعالیت‌های علمی خود را به بحث در زمینه مسأله [[امامت]]، به ویژه [[غیبت امام زمان(عج)|غیبت امام دوازدهم(ع)]] مصروف داشته است.
confirmed، protected، templateeditor
۹۷۹

ویرایش