حق والدین: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح نویسه‌های عربی
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) (اصلاح نویسه‌های عربی) |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==والدین چه حقوقی دارند؟== | ==والدین چه حقوقی دارند؟== | ||
در منابع دینی، احسان، احترام<ref>ابوالسعود، تفسیر ابی السعود، ۱۹۸۳م، ج۳، ص۱۹۸.</ref> و اطاعت از والدین و تأمین نیازهای مالی آنها، در شمار حقوق پدر و مادر نسبت به فرزند قرار گرفته است. | در منابع دینی، احسان، احترام<ref>ابوالسعود، تفسیر ابی السعود، ۱۹۸۳م، ج۳، ص۱۹۸.</ref> و اطاعت از والدین<ref>عباس‌نژاد، روانشناسی و علوم تربیتی، ۱۳۸۴ش، ص۸۱.</ref> و تأمین نیازهای مالی آنها، در شمار حقوق پدر و مادر نسبت به فرزند قرار گرفته است. | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = [[امام صادق (ع)]]: {{حدیث|ثَلَاثٌ لَمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لِأَحَدٍ مِنَ النَّاسِ فِیهِنَّ رُخْصَةً بِرُّ الْوَالِدَیْنِ بَرَّیْنِ کَانَا أَوْ فَاجِرَیْنِ وَ وَفَاءٌ بِالْعَهْدِ لِلْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ إِلَی الْبَرِّ وَ الْفَاجِر. |ترجمه=سه چیز است که ترک آن برای هیچ کس جایز نیست: نیکی به پدر و مادر نیکو کار باشند یا فاجر، [[وفای به عهد]] با نیکو کار یا فاجر و ادای امانت به نیکو کار یا فاجر.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> [[تحف العقول]]، ص۳۶۷ </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = [[امام صادق (ع)]]: {{حدیث|ثَلَاثٌ لَمْ یَجْعَلِ اللَّهُ لِأَحَدٍ مِنَ النَّاسِ فِیهِنَّ رُخْصَةً بِرُّ الْوَالِدَیْنِ بَرَّیْنِ کَانَا أَوْ فَاجِرَیْنِ وَ وَفَاءٌ بِالْعَهْدِ لِلْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَةِ إِلَی الْبَرِّ وَ الْفَاجِر. |ترجمه=سه چیز است که ترک آن برای هیچ کس جایز نیست: نیکی به پدر و مادر نیکو کار باشند یا فاجر، [[وفای به عهد]] با نیکو کار یا فاجر و ادای امانت به نیکو کار یا فاجر.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> [[تحف العقول]]، ص۳۶۷ </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | ||
===احسان و احترام=== | ===احسان و احترام=== | ||
{{اصلی|احسان به والدین}} | {{اصلی|احسان به والدین}} | ||
احسان و احترام به والدین جزو حقوق پدر و مادر شمرده می‌شود.<ref>ابوالسعود، تفسیر ابی السعود، ۱۹۸۳م، ج۳، | احسان و احترام به والدین جزو حقوق پدر و مادر شمرده می‌شود.<ref>ابوالسعود، تفسیر ابی السعود، ۱۹۸۳م، ج۳، ص۱۹۸؛ عباس‌نژاد، روانشناسی و علوم تربیتی، ۱۳۸۴ش، ص۸۱.</ref> [[شیخ حر عاملی|شیخ حُر عاملی]] در [[وسائل الشیعة (کتاب)|کتاب وسائل]] بخشی با عنوان حقوق والدین آورده و در آن، [[حدیث|احادیثی]] را دربارهٔ نیکی، احسان و احترام نسبت به پدر و مادر ذکر کرده است.<ref>شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۵۰۵.</ref><br> | ||
در احادیث معصومان آمده است، نیکیِ در رفتار با پدر و مادر، از برترین<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۸.</ref> و محبوب‌ترینِ اعمال نزد خدا<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج ۸، ص۲.</ref> و از ویژگی‌های بارز [[شیعه|شیعیان]] است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۴.</ref> همچنین خشنودی و خشم الهی در خشنودی و ناخشنودی آنها از فرزندانشان ارزیابی گردیده<ref>ترمذی، سنن الترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص ۲۰۷؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۲۸.</ref> و گفته شده در کوتاهیِ احسان به آنها هیچ عذری پذیرفته نیست.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲.</ref><br> | در احادیث معصومان آمده است، نیکیِ در رفتار با پدر و مادر، از برترین<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۸.</ref> و محبوب‌ترینِ اعمال نزد خدا<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج ۸، ص۲.</ref> و از ویژگی‌های بارز [[شیعه|شیعیان]] است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۴.</ref> همچنین خشنودی و خشم الهی در خشنودی و ناخشنودی آنها از فرزندانشان ارزیابی گردیده<ref>ترمذی، سنن الترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص ۲۰۷؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۲۸.</ref> و گفته شده در کوتاهیِ احسان به آنها هیچ عذری پذیرفته نیست.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲.</ref><br> | ||
دربارهٔ [[سیره نبوی|سیره پیامبر]] نیز گزارش شده که او [[رضاع|مادر رضاعی]] خود را بسیار بزرگ می‌داشت<ref>ابوداوود، سنن ابوداوود، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۵۰۷-۵۰۸.</ref> و کسانی که با پدر و مادر خویش خوش‌رفتار بودند را احترام می‌نمود.<ref> رجوع کنید کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۱.</ref> | دربارهٔ [[سیره نبوی|سیره پیامبر]] نیز گزارش شده که او [[رضاع|مادر رضاعی]] خود را بسیار بزرگ می‌داشت<ref>ابوداوود، سنن ابوداوود، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۵۰۷-۵۰۸.</ref> و کسانی که با پدر و مادر خویش خوش‌رفتار بودند را احترام می‌نمود.<ref> رجوع کنید کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۱.</ref> | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
===اطاعت و نفقه=== | ===اطاعت و نفقه=== | ||
اطاعت از والدین را یکی از حقوق آنها دانسته‌اند،<ref>عباس‌نژاد، روانشناسی و علوم تربیتی، ۱۳۸۴ش، ص۸۱.</ref> مگر اینکه فرزند را به [[شرک]] یا انجام [[گناه]] فرا خوانند.<ref>سوره عنکبوت، آیه ۸؛ سوره لقمان، آیه ۱۳-۱۴؛ عباس‌نژاد، روانشناسی و علوم تربیتی، ۱۳۸۴ش، ص۸۱.</ref> در احادیث معصومان فرمانبرداری از پدر و مادر از نشانه‌های [[ایمان]] قلمداد شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۸.</ref> | |||
در برخی احادیث نیکی و اطاعت از پدر و مادر رفتاری عقلانی<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۲.</ref> و نشان از شناخت صحیح بنده از خدا دانسته شده است.<ref>مصباح الشریعة، ص۷۰.</ref><br> | در برخی احادیث نیکی و اطاعت از پدر و مادر رفتاری عقلانی<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۲.</ref> و نشان از شناخت صحیح بنده از خدا دانسته شده است.<ref>مصباح الشریعة، ص۷۰.</ref><br> | ||
به گفته [[میرزای قمی]] از فقیهان شیعه، وجوب اطاعت از پدر و مادر در برخی موارد مورد [[اجماع]] فقیهان است.<ref>میرزای قمّی، جامع الشتات، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۴۰.</ref> وی اقدام به [[مباح|کار مباحی]] که والدین از آن راضی نباشند را جایز نمی‌داند، مگر اینکه انجام ندادنش به ضرر فرزند باشد.<ref>میرزای قمّی، جامع الشتات، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۴۰.</ref> | |||
عده‌ای از فقیهان همچون [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، [[سید محسن طباطبائی حکیم|سید محسن حکیم]] و [[ناصر مکارم شیرازی]] نیز معتقدند، وجوب اطاعت از پدر و مادر مربوط جایی است که نافرمانی فرزند موجب آزار آنان شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۱، ص۲۳؛ حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۱۶۹؛ مکارم شیرازی، استفتائات جدید، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۴۹۴.</ref><br> | |||
در برخی آیات قرآن، به فرزندان توصیه شده که حقوق مالی والدین را رعایت نموده و از اموالشان به پدر و مادر [[انفاق]] کنند و در وصیت و [[ارث در قرآن|میراث]] سهم آنها را، آن‌گونه که دستور داده شده، در نظر گیرند.<ref>سوره بقره، آیه ۱۸۰ و ۲۱۵؛ سوره نساء، آیه ۱۱؛ طبری؛ طوسی، التبیان، ذیل همین آیات.</ref> و در رفع نیازهای مادّی آنان، حتی اگر بی‌نیاز باشند، اهتمام ورزند.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۷.</ref> | در برخی آیات قرآن، به فرزندان توصیه شده که حقوق مالی والدین را رعایت نموده و از اموالشان به پدر و مادر [[انفاق]] کنند و در وصیت و [[ارث در قرآن|میراث]] سهم آنها را، آن‌گونه که دستور داده شده، در نظر گیرند.<ref>سوره بقره، آیه ۱۸۰ و ۲۱۵؛ سوره نساء، آیه ۱۱؛ طبری؛ طوسی، التبیان، ذیل همین آیات.</ref> و در رفع نیازهای مادّی آنان، حتی اگر بی‌نیاز باشند، اهتمام ورزند.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۷.</ref> | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۶: | ||
*حسن‌بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، قم ۱۳۹۲/ ۱۹۷۲. | *حسن‌بن فضل طبرسی، مکارم الاخلاق، قم ۱۳۹۲/ ۱۹۷۲. | ||
*حسین‌بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم ۱۴۰۷ـ ۱۴۰۸. | *حسین‌بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم ۱۴۰۷ـ ۱۴۰۸. | ||
*حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، مؤسسة دار التفسیر، قم، چاپ اول، ۱۴۱۶ق. | |||
*رشید رضا، محمد، تفسیر المنار، لبنان، دار المعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۴ق. | *رشید رضا، محمد، تفسیر المنار، لبنان، دار المعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۴ق. | ||
*زمخشری، محمودبن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض‌التنزیل و عیون‌الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت ۱۳۶۶/۱۹۴۷. | *زمخشری، محمودبن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض‌التنزیل و عیون‌الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت ۱۳۶۶/۱۹۴۷. | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۸: | ||
*طبرسی، فضل‌بن حسن، مجمع‌البیان فی تفسیرالقرآن، چاپ هاشم رسولی محلاتی و فضل‌الله یزدی طباطبائی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸. | *طبرسی، فضل‌بن حسن، مجمع‌البیان فی تفسیرالقرآن، چاپ هاشم رسولی محلاتی و فضل‌الله یزدی طباطبائی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸. | ||
*طبری، محمدبن‌جریر، جامع‌البیان‌عن‌تأویل آی‌القرآن، مصر۱۳۷۳/۱۹۵۴. | *طبری، محمدبن‌جریر، جامع‌البیان‌عن‌تأویل آی‌القرآن، مصر۱۳۷۳/۱۹۵۴. | ||
*عباس‌نژاد، محسن، قرآن، روانشناسی و علوم تربیتی، مشهد، بنیاد پژوهشهای قرآنی حوزه و دانشگاه، چاپ اول، ۱۳۸۴ش. | |||
*عبدالرزاق‌بن همام صنعانی، المصنَّف، چاپ حبیب‌الرحمان اعظمی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳. | *عبدالرزاق‌بن همام صنعانی، المصنَّف، چاپ حبیب‌الرحمان اعظمی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳. | ||
*عبداللّه‌بن عمر بیضاوی، انوارالتنزیل و اسرارالتأویل، المعروف بتفسیر البیضاوی، مصر ۱۳۳۰، چاپ افست بیروت] بی‌تا. | *عبداللّه‌بن عمر بیضاوی، انوارالتنزیل و اسرارالتأویل، المعروف بتفسیر البیضاوی، مصر ۱۳۳۰، چاپ افست بیروت] بی‌تا. | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۱۱: | ||
*مسلم‌بن حجاج، الجامع الصحیح، بیروت: دارالفکر، بی‌تا. | *مسلم‌بن حجاج، الجامع الصحیح، بیروت: دارالفکر، بی‌تا. | ||
*مصباح الشریعة، منسوب به امام‌جعفر صادق (ع)، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۰/۱۹۸۰. | *مصباح الشریعة، منسوب به امام‌جعفر صادق (ع)، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۰/۱۹۸۰. | ||
*مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات جدید، محقق و مصحح: علیان‌نژادی، ابوالقاسم، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب(ع)، چاپ دوم، ۱۴۲۷ق. | |||
میرزای قمّی، ابوالقاسم، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، محقق و مصحح: مرتضی رضوی، تهران، مؤسسه کیهان، چاپ اول، ۱۴۱۳ق. | |||
*نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق و مصحح: قوچانی، عباس، آخوندی، علی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق. | |||
*همو، صحیح البخاری، چاپ محمد ذهنی افندی، استانبول ۱۴۰۱/۱۹۸۱؛ چاپ افست بیروت] بی‌تا. | *همو، صحیح البخاری، چاپ محمد ذهنی افندی، استانبول ۱۴۰۱/۱۹۸۱؛ چاپ افست بیروت] بی‌تا. | ||
*همو، علل‌الشرایع، نجف ۱۳۸۵ـ۱۳۸۶، چاپ افست قم، بی‌تا. | *همو، علل‌الشرایع، نجف ۱۳۸۵ـ۱۳۸۶، چاپ افست قم، بی‌تا. | ||