عشره مبشره: تفاوت میان نسخه‌ها

{{گسترش}}

'''عَشْرَه مُبَشَّرَه''' (عربی: العشرة المبشّرة بالجنّة)، عنوانی در اصطلاح تاریخ و [[حدیث]] [[اهل سنت]] برگرفته از حدیث نبوی، برای اشاره به ده نفر از [[صحابه|اصحاب]] که [[پیامبر اکرم(ص)]] به آنها بشارت [[بهشت]] داده است. به این معنا که آنها در هر حال، به بهشت خواهند رفت. عالمان [[شیعه]] نقدهایی به لحاظ سند و محتوا به این حدیث وارد کرده‌اند.

«عشرۀ مبشره» ترکیبی مصطلح در زبان فارسی است برگرفته از ترکیب وصفی عربی «العشرة المبشرة بالجنّه». کلمه «عشره» به معنای عدد ده و «مبشَّره» به معنای کسانی است که به آنان بشارت و مژده داده‌اند و ترکیب «العشرة المبشرة بالجنّه» به معنای ده نفر است که به آنان بشارت بهشت داده‌اند.{{مدرک}}

*حدیث در [[سنن ترمذی|سُنن ترمذی]] و [[مسند احمد بن حنبل]] از '''حُمید بن عبدالرحمن''' نقل شده و او بنابر نقل این دو کتاب مدعی است که حدیث را از پدرش [[عبدالرحمن بن عوف]] شنیده است؛ اما حمید بنابر منابع تاریخی معتبر، هنگام وفات پدرش، نوزادی کمتر از یک ساله بوده است.<ref>درباره زندگی این دو نفر نک: ابن حجر، تهذیب التهذب، ج ۳، ص ۴۱ - ۴۰ و ج ۶، ص ۲۲۲.</ref>

*این حدیث به چند طریق نقل شده است که در سلسله سند آنها نام کسانی آمده‌ است که حتی به عقیده خود اهل سنت، موثق نیستند؛ از جمله:

**در ''سنن ابی‌داود''، که حدیث از '''سعید بن زید''' نقل شده است٬<ref>سنن ابی داود، ج ۳، ص ۴۰۱.</ref> شخصی به نام '''عبدالله بن ظالم''' در سند آمده است که '''بخاری''' و '''مسلم''' از اعتماد به حدیث وی خودداری کرده‌اند و بخاری تصریح کرده که حدیث وی صحیح نیست.<ref>نک: حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین بذیله التلخیص للذهبی، الجز الثالث، ص ۳۱۷.</ref>

*عبدالرحمن بن عوف و سعید بن زید که این حدیث را نقل کرده‌اند، خود از کسانی هستند که در حدیث به آنان بشارت داده شده است. این در حالی است که حدیث مذکور را هیچ‌یک از کسان دیگر که نامشان در آن آمده نقل نکرده است. همچنین، این حدیث را کسی دیگر بیرون از این جمع که شاهد ماجرا بوده باشد، نقل نکرده است.{{مدرک}}

مؤسسه امام صادق (عليه السلام)، ص۴۳۷.</ref>

*متن حدیث در نقل‌های مختلف، تفاوت دارد. برای مثال:

**در روایتی از سنن ابی داود و سنن ابن ماجه هیچ یک از دو نفر نیستند و به جای آنها نام [[پیامبر اکرم(ص)]] ذکر شده است.<ref>سنن ابی داود، ۱۴۱۰ق٬ ج ۳ و ۴، ص ۴۰۲ - ۴۰۱ ح۴۶۴۸؛ سنن ابن ماجه،دارالفکر، ج ۱، ص ۴۸.</ref>

**در روایات دیگری که ابی‌داود نقل کرده، به جای سعدبن‌ابی‌وقاص، '''سعدبن‌مالک''' ذکر شده است.<ref>سنن ابی داود، ۱۴۱۰ق٬ ج ۳ و ۴، ص ۴۰۲ - ۴۰۱ ح۴۶۴۹</ref>

مُثبتین این حدیث می‌گویند این افراد در هر حالی به بهشت خواهند رفت٬ واین سخن ناردست است زیر ا که [[خدا|خداوند]] متعال حتی به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] خود چنین وعده‌ای نداده است بلکه آن حضرت را در صورت تمایل به [[گناه]] به [[جهنم]] تهدید کرده است:{{متن قرآن|وَ لَوْ لا أَنْ ثَبَّتْناکَ لَقَدْ کِدْتَ تَرْکَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئاً قَليلاً(۷۴)إِذاً لَأَذَقْناکَ ضِعْفَ الْحَياةِ وَ ضِعْفَ الْمَماتِ ثُمَّ لا تَجِدُ لَکَ عَلَيْنا نَصيراً|سوره=اسراء|آیه=۷۵}}: و اگر ما تو را ثابت قدم نمى‌داشتیم نزدیک بود اندکى به آنان متمایل شوى. در آن صورت، از عذابى که در زندگى دنیا براى مجرمان مقرّر داشته‌ایم دو چندان و از عذاب پس از [[مرگ]] نیز دو چندان به تو مى‌چشاندیم، سپس کسى را در برابر ما نمى‌یابى که تو را یارى دهد و از عذاب رهایى بخشد.

*با این که در حدیث عشره مبشره از سعد بن ابی وقاص نام برده شده است٬ لیکن سخنی از او نقل شده است که صحت این حدیث را نقض می‌کند. مسلم در صحیح خود آورده است که سعد می‌گفت: من از پيامبر(ص) نشنيدم كه درباره زنده‌ای كه بر روی زمين راه می‌رود٬ بگويد: او اهل بهشت است، جز عبدالله بن سلام.<ref>القشیری النيسابوری، المسند الصحيح، دار إحياء التراث العربی، ج۴ ٬ ص۱۹۳۰.</ref> این جای سوال است که سعد بشارت در حدیث عشره مبشره را نشنیده باشد.

*در گزارشی آمده است که [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] از سختی عذاب الهی می‌نالد و به پرنده‌ای خطاب می‌کند که خوش به حال تو که بر درختان می‌نشینی و حسابی بر تو نیست و عذابی نخواهی داشت. کاش من نیز چون تو بودم.<ref>المتقی الهندی٬ كنز العمال۱۴۰۱٬ق٬ ج۱۲ ٬ ص۵۲۸ ؛ ابن أبی الدنيا ٬المتمنين٬  ۱۴۱۸ق٬ ص۲۴.</ref> این سخن ابوبکر حکایت از این دارد که او جایگاه خودش را [[بهشت]] نمی‌داند و احتمال می‌دهد که در دوزخ جای بگیرد و این با بشارت پیامبر منافات دارد. شبیه همین سخن را از [[عمر بن خطاب|عمر]] نیز نقل کرده‌اند که آرزو می‌کرد قوچی باشد.<ref>المتقی الهندی٬ كنز العمال۱۴۰۱٬ق٬ ج۱۲ ٬ ص۶۱۹.</ref>

{{پانوشت}}

==پیوند به بیرون==

==منابع==