confirmed، templateeditor
۱۲٬۳۴۴
ویرایش
علویان (ترکیه): تفاوت میان نسخه‌ها
ویکی سازی
(تمیزکاری) |
(ویکی سازی) |
||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
عثمانیها برای تقویت حکومت خود و برای وحدت بخشیدن به جامعهای که از اقوام متنوع و مذاهب متعددی تشکیل شده بود، به رهبران صوفی که از نفوذ بالایی در میان مردم برخوردار بودند، متوسل شدند.<ref>مهدی جمالی فر، مقدمهای بر شناخت جامعه علویان ترکیه، ص۲۵.</ref> در همین راستا آنان روابط گرمی با پیروان علویان [[بکتاشیه]] و دراویش این فرقه که در آن دوره تنها مکتب صوفیگرایانهای بیش نبود، برقرار کردند. این روابط به گونهای بود که طبق برخی گزارشها، هسته اصلی ارتش عثمانی با نام قشون «ینیچری»، در سال ۱۳۶۳ میلادی در [[خانقاه]] بکتاشیه بنیان نهاده شد.<ref>نوری دونمز، علویان ترکیه، ص۱۹.</ref><ref>مهدی جمالی فر، مقدمهای بر شناخت جامعه علویان ترکیه، ص۲۷.</ref> | عثمانیها برای تقویت حکومت خود و برای وحدت بخشیدن به جامعهای که از اقوام متنوع و مذاهب متعددی تشکیل شده بود، به رهبران صوفی که از نفوذ بالایی در میان مردم برخوردار بودند، متوسل شدند.<ref>مهدی جمالی فر، مقدمهای بر شناخت جامعه علویان ترکیه، ص۲۵.</ref> در همین راستا آنان روابط گرمی با پیروان علویان [[بکتاشیه]] و دراویش این فرقه که در آن دوره تنها مکتب صوفیگرایانهای بیش نبود، برقرار کردند. این روابط به گونهای بود که طبق برخی گزارشها، هسته اصلی ارتش عثمانی با نام قشون «ینیچری»، در سال ۱۳۶۳ میلادی در [[خانقاه]] بکتاشیه بنیان نهاده شد.<ref>نوری دونمز، علویان ترکیه، ص۱۹.</ref><ref>مهدی جمالی فر، مقدمهای بر شناخت جامعه علویان ترکیه، ص۲۷.</ref> | ||
از سوی دیگر گروهی از علویان غیر بکتاشی به طریقت | از سوی دیگر گروهی از علویان غیر بکتاشی به طریقت [[صفی الدین اردبیلی]] ـ که در قرن ۱۳ میلادی در [[اردبیل]] شکل گرفته بود ـ علاقهمند شدند. این علاقه تا بدانجا رسید که در قرن ۱۵ میلادی مذهب علوی در آناتولی به شدت رواج یافت. گسترش علویگری در قلمرو حکومت عثمانی همزمان با ظهور [[صفویه]] در سال ۱۵۰۱ میلادی در [[تبریز |تبریز]]، زنگ خطری برای دولت عثمانی بود. به این دلیل که علویان آناتولی به سبب ارتباط قلبی با صفیالدین اردبیلی و صفویان، رؤیای تشکیل دولت علوی را در سر میگذراندند. این رؤیا با اعلام حکومت صفویه در سال ۱۵۰۱ میلادی توسط [[شاه اسماعیل صفوی]] در [[تبریز]] به حقیقت به پیوست.<ref>نوری دونمز، علویان ترکیه، ص۱۹.</ref> | ||
بایزید دوم سلطان وقت عثمانی در ابتدا برای کاهش نفوذ و محبوبیت [[شاه اسماعیل | بایزید دوم سلطان وقت عثمانی در ابتدا برای کاهش نفوذ و محبوبیت [[شاه اسماعیل اول]] و دراویش [[اردبیل]] در میان مردم، سیاست تطمیع و تهدید را در پیش گرفت؛ از یک سو برای جذب آنان به احیاء [[خانقاه]]ها و مقابر بزرگان اهل سنت پرداخت و از سویی دیگر علویانی را که برای [[زیارت]] صفیالدین اردبیلی به [[ایران]] میرفتند، مجازات نموده و آنان را به کرن و مدان (یونان) تبعید میکرد. حکومت عثمانی با این اقدامات نشان داد که دولتی [[سنی]] مذهب است.<ref>نوری دونمز، علویان ترکیه، ص۲۰.</ref> | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
رضا زلیوت از نویسندگان علوی مدعی آن است، یک سوم جمعیت ترکیه را علویان تشکیل دادهاند. عزالدین دوغان، رئیس اوقاف جمع، معتقد است جمعیت آنان ۲۵ میلیون نفر است. برخی از محققان خارجی نیز بین ده تا بیست درصد را برآورد کردهاند.<ref>دونمز، علویان ترکیه، ص۲۰.</ref> فرانسوا توال در کتاب ''ژئوپلتیک شیعه'' آمار علویان را در زمانی که جمعیت کل ترکیه ۶۲ میلیون نفر بود، شانزده میلیون نفر اعلام کرده است.<ref>فرانسوا توال، ژئوپلتیک شیعه، ص۱۹۴.</ref> | رضا زلیوت از نویسندگان علوی مدعی آن است، یک سوم جمعیت ترکیه را علویان تشکیل دادهاند. عزالدین دوغان، رئیس اوقاف جمع، معتقد است جمعیت آنان ۲۵ میلیون نفر است. برخی از محققان خارجی نیز بین ده تا بیست درصد را برآورد کردهاند.<ref>دونمز، علویان ترکیه، ص۲۰.</ref> فرانسوا توال در کتاب ''ژئوپلتیک شیعه'' آمار علویان را در زمانی که جمعیت کل ترکیه ۶۲ میلیون نفر بود، شانزده میلیون نفر اعلام کرده است.<ref>فرانسوا توال، ژئوپلتیک شیعه، ص۱۹۴.</ref> | ||
[[مجمع جهانی اهل بیت | [[مجمع جهانی اهل بیت]] نیز در گزارشی جمیعت علویان را ۲۵ درصد ذکر کرده است.<ref>محمود تقی زاده داوری، گزارشی از آمار جمعیتی کشورهای جهان بر اساس منابع اینترنتی و مکتوب، ص۳۷.</ref> با این وجود دونمز نویسنده کتاب ''علویان ترکیه'' اعلام کرده پس از سفرهای متعدد به مناطق علوی نشین ترکیه و ملاقات با بزرگان و شخصیتهای علوی به این حدس رسیده است که جمعیت علویان ترکیه در حدود ۲۳ میلیون نفر است.<ref>دونمز، علویان ترکیه، ص۳۲.</ref> | ||
نتایج بررسی دونمز درباره جمعیت علویان ترکیه بر اساس آمار رسمی سال ۱۹۸۵ میلادی که جمعیت ترکیه ۵۰ میلیون نفر اعلام شده بود به صورت جدولی در زیر آمده است. | نتایج بررسی دونمز درباره جمعیت علویان ترکیه بر اساس آمار رسمی سال ۱۹۸۵ میلادی که جمعیت ترکیه ۵۰ میلیون نفر اعلام شده بود به صورت جدولی در زیر آمده است. | ||
| خط ۱۴۷: | خط ۱۴۷: | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
==وضعیت اقتصادی علویان== | ==وضعیت اقتصادی علویان== | ||
علویان ترکیه از حیث اقتصادی قدرت چندانی ندارند. وضعیت آنان تفاوتی با دیگر [[شیعیان]] [[ترکیه]] ندارد. علویان همواره با دولتهای وقت مخالفت کرده، کمتر جذب ارگانهای دولتی می‌شوند. البته سیستم اقتصادی ترکیه عامل مهمی در وضعیت اقتصادی علویان دارد. در این سیستم، سرمایهدارها و شرکت‌ها از دولت حمایت می‌کنند تا دولت دوباره انتخاب شود. دولتها نیز بیشترین امکانات و تسهیلات را به حامیان خود اختصاص میدهد. بیشتر سرمایه‌داران نیز سنیهای ملیگرا هستند. از این رو علویان که همیشه از احزاب مخالف دولت حمایت میکردند، از تسهیلات دولتی محروم میماندند. به طور کلی میتوان گفت وضعیت اقتصادی علویان ترکیه در سطح متوسط و پایین است.<ref>بابک وفایی، شیعیان ترکیه؛ اوضاع سیاسی ـ اجتماعی، ص ۱۶۰.</ref> | علویان ترکیه از حیث اقتصادی قدرت چندانی ندارند. وضعیت آنان تفاوتی با دیگر [[شیعیان]] [[ترکیه]] ندارد. علویان همواره با دولتهای وقت مخالفت کرده، کمتر جذب ارگانهای دولتی می‌شوند. البته سیستم اقتصادی ترکیه عامل مهمی در وضعیت اقتصادی علویان دارد. در این سیستم، سرمایهدارها و شرکت‌ها از دولت حمایت می‌کنند تا دولت دوباره انتخاب شود. دولتها نیز بیشترین امکانات و تسهیلات را به حامیان خود اختصاص میدهد. بیشتر سرمایه‌داران نیز سنیهای ملیگرا هستند. از این رو علویان که همیشه از احزاب مخالف دولت حمایت میکردند، از تسهیلات دولتی محروم میماندند. به طور کلی میتوان گفت وضعیت اقتصادی علویان ترکیه در سطح متوسط و پایین است.<ref>بابک وفایی، شیعیان ترکیه؛ اوضاع سیاسی ـ اجتماعی، ص ۱۶۰.</ref> | ||
| خط ۱۹۶: | خط ۱۹۵: | ||
[[پرونده:اهدای نشان شمشیر ذوالفقار به داوود اغلو در مرکز علویان در شهر تونجلی.jpg|thumb|اهدای نشان شمشیر [[ذوالفقار]] به داوود اغلو در مرکز علویان در شهر تونجلی]] | [[پرونده:اهدای نشان شمشیر ذوالفقار به داوود اغلو در مرکز علویان در شهر تونجلی.jpg|thumb|اهدای نشان شمشیر [[ذوالفقار]] به داوود اغلو در مرکز علویان در شهر تونجلی]] | ||
با درخواست [[ترکیه]] برای پیوستن به اتحادیه اروپا، فرصت مناسبی برای علویان ترکیه فراهم شد. چراکه اعطای آزادیهای دینی و قومی و رعایت آن یکی از قوانین اتحادیه اروپا به شمار میرود.<ref>جمالی فر، مقدمه ای بر شناخت جامعه علویان ترکیه، ص۸۸.</ref> علویان از فرصت استفاده نموده و مطالبات خود را برای دولت ترکیه ـکه بر اساس تفکرات حزب اسلامگرای عدالت و توسعه اداره میشودـ بیان کردهاند. | با درخواست [[ترکیه]] برای پیوستن به اتحادیه اروپا، فرصت مناسبی برای علویان ترکیه فراهم شد. چراکه اعطای آزادیهای دینی و قومی و رعایت آن یکی از قوانین اتحادیه اروپا به شمار میرود.<ref>جمالی فر، مقدمه ای بر شناخت جامعه علویان ترکیه، ص۸۸.</ref> علویان از فرصت استفاده نموده و مطالبات خود را برای دولت ترکیه ـکه بر اساس تفکرات حزب اسلامگرای عدالت و توسعه اداره میشودـ بیان کردهاند. | ||
حزب عدالت و توسعه با به دست گرفتن قدرت در سال ۲۰۰۲ میلادی در راستای تعامل با علویان به اقدامات کلی دست زد و رفته رفته نفوذ خود را در مناطق علوی نشین بیشتر کرد. همین امر باعث شد این حزب در انتخابات سال ۲۰۰۷ میلادی بخشی از علویان ترکیه را با خود همراه سازد. با پیروزی مجدد این حزب، دولت اردوغان به سبب پی بردن به ضرورت تعامل جدیتر با علویان و پاسخگویی به مطالبات اقدامات علمی خود را در این زمینه شدت بخشید.<ref>جمالی فر، مقدمه ای بر شناخت جامعه علویان ترکیه، ص۹۲ و ۹۳.</ref> | حزب عدالت و توسعه با به دست گرفتن قدرت در سال ۲۰۰۲ میلادی در راستای تعامل با علویان به اقدامات کلی دست زد و رفته رفته نفوذ خود را در مناطق علوی نشین بیشتر کرد. همین امر باعث شد این حزب در انتخابات سال ۲۰۰۷ میلادی بخشی از علویان ترکیه را با خود همراه سازد. با پیروزی مجدد این حزب، دولت اردوغان به سبب پی بردن به ضرورت تعامل جدیتر با علویان و پاسخگویی به مطالبات اقدامات علمی خود را در این زمینه شدت بخشید.<ref>جمالی فر، مقدمه ای بر شناخت جامعه علویان ترکیه، ص۹۲ و ۹۳.</ref> | ||
پخش مراسم [[عزاداری امام حسین|عزاداری]] [[امام حسین (ع)]] در دوازده روز نخست ماه [[محرم (ماه)|محرم]] در شبکه ملی رادیو و تلویزیون ترکیه (TRT) به ویژه پخش زنده عزاداری در روزهای [[تاسوعا]] و [[روز عاشورا|عاشورا]] در شهرهای استانبول و آنکار با حضور نخستوزیر ترکیه و شخصیتهای دینی و مقامات سیاسی [[ترکیه]]، [[ایران |ایران]] و [[عراق]] و نیز پخش برنامههای مذهبی و فرهنگی ویژه [[شهادت]] امام حسین (ع) از آشکارترین اقدامات دولت اردوغان در این زمینه است.<ref>جمالی فر، مقدمه ای بر شناخت جامعه علویان ترکیه، ص۹۳.</ref> | پخش مراسم [[عزاداری امام حسین|عزاداری]] [[امام حسین (ع)]] در دوازده روز نخست ماه [[محرم (ماه)|محرم]] در شبکه ملی رادیو و تلویزیون ترکیه (TRT) به ویژه پخش زنده عزاداری در روزهای [[تاسوعا]] و [[روز عاشورا|عاشورا]] در شهرهای استانبول و آنکار با حضور نخستوزیر ترکیه و شخصیتهای دینی و مقامات سیاسی [[ترکیه]]، [[ایران |ایران]] و [[عراق]] و نیز پخش برنامههای مذهبی و فرهنگی ویژه [[شهادت]] امام حسین (ع) از آشکارترین اقدامات دولت اردوغان در این زمینه است.<ref>جمالی فر، مقدمه ای بر شناخت جامعه علویان ترکیه، ص۹۳.</ref> | ||
| خط ۲۰۹: | خط ۲۰۶: | ||
===توحید=== | ===توحید=== | ||
علویان به دلیل آنکه در فروپاشی حکومت عثمانی و تشکیل حکومت جمهوری لائیک ترکیه سهیم بودند و به سبب فقدان عالمان آگاه در دوران معاصر، به بیخدایی و کفر متهم شدند. این مسأله در بسیاری از کتابهایی که در مخالفت با علویان نوشته شده است به چشم میخورد.<ref>به عنوان نمونه ر.ک: اسماعیل، کایقوسوز، خدایی را که نمیبینم عبادت نمیکنم، ص ۱۱ـ۱۳.</ref> این در حالی است که علویان همیشه معقتد به [[خداوند|خدای]] یگانه بودند. متون قدیمی علویان نظیر ''مقالات'' منسوب به حاج بکتاش ولی<ref>حاج بکتاش ولی، مقالات، ص ۲۵ـ ۲۶.</ref> و کتاب ''محبت یامان'' شیخ صافی ولی و نیز کتابهای جدید نویسندگان علوی، حکایت از [[ایمان]] و اعتقاد آنان به [[توحید]] خداوند دارد.<ref>محمت یامان، شیخ صافی اردبیلی و فرمایش او، ص ۵۴ ـ ۵۵.</ref><ref>اوزدمیر، علیرضا، علویگری، ص۷۲.</ref><ref>کایا حیدر، علم حال بکتاشی، ص۳۹؛ ر.ک: دونمز، علویان ترکیه، ص۸۷ـ ۹۲.</ref> | علویان به دلیل آنکه در فروپاشی حکومت عثمانی و تشکیل حکومت جمهوری لائیک ترکیه سهیم بودند و به سبب فقدان عالمان آگاه در دوران معاصر، به بیخدایی و کفر متهم شدند. این مسأله در بسیاری از کتابهایی که در مخالفت با علویان نوشته شده است به چشم میخورد.<ref>به عنوان نمونه ر.ک: اسماعیل، کایقوسوز، خدایی را که نمیبینم عبادت نمیکنم، ص ۱۱ـ۱۳.</ref> این در حالی است که علویان همیشه معقتد به [[خداوند|خدای]] یگانه بودند. متون قدیمی علویان نظیر ''مقالات'' منسوب به حاج بکتاش ولی<ref>حاج بکتاش ولی، مقالات، ص ۲۵ـ ۲۶.</ref> و کتاب ''محبت یامان'' شیخ صافی ولی و نیز کتابهای جدید نویسندگان علوی، حکایت از [[ایمان]] و اعتقاد آنان به [[توحید]] خداوند دارد.<ref>محمت یامان، شیخ صافی اردبیلی و فرمایش او، ص ۵۴ ـ ۵۵.</ref><ref>اوزدمیر، علیرضا، علویگری، ص۷۲.</ref><ref>کایا حیدر، علم حال بکتاشی، ص۳۹؛ ر.ک: دونمز، علویان ترکیه، ص۸۷ـ ۹۲.</ref> | ||
علویان در بسیاری از سخنان خود از عبارت «حق ـ محمد ـ علی» یا «الله ـ محمد ـ علی» استفاده می‌کنند که این موضوع سبب شده تا برخی آن را به تثلیث در مسیحیت تشبیه کنند.<ref>لطفی قلعهلی، علویگری مجموعه هزار و یک گل، ص۲۰ به نقل از کتاب علویان ترکیه.</ref> علویان نیز به این شبهه پاسخ دادهاند که این تعبیر آنها به سبب عشق عمیق آنان به خداوند متعال، [[پیامبر(ص)|پیامبر رحمت(ص)]] و [[علی(ع)]] است و این تعبیر حکایت از اعتقاد آنان به [[خداوند|الوهیت]]، [[نبوت]] و [[ولایت]] دارد.<ref>بدرالدین نویان دده، علویگری بکتاشیگری، ص۵۴.</ref> | علویان در بسیاری از سخنان خود از عبارت «حق ـ محمد ـ علی» یا «الله ـ محمد ـ علی» استفاده می‌کنند که این موضوع سبب شده تا برخی آن را به تثلیث در مسیحیت تشبیه کنند.<ref>لطفی قلعهلی، علویگری مجموعه هزار و یک گل، ص۲۰ به نقل از کتاب علویان ترکیه.</ref> علویان نیز به این شبهه پاسخ دادهاند که این تعبیر آنها به سبب عشق عمیق آنان به خداوند متعال، [[پیامبر(ص)|پیامبر رحمت(ص)]] و [[علی(ع)]] است و این تعبیر حکایت از اعتقاد آنان به [[خداوند|الوهیت]]، [[نبوت]] و [[ولایت]] دارد.<ref>بدرالدین نویان دده، علویگری بکتاشیگری، ص۵۴.</ref> | ||