confirmed، templateeditor
۱۲٬۳۱۵
ویرایش
(ویکی سازی) |
(ویکی سازی) |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| زادروز = | | زادروز = | ||
| زادگاه =مدینه | | زادگاه =[[مدینه]] | ||
| محل زندگی =[[قلعه خیبر]] | | محل زندگی =[[قلعه خیبر]] | ||
| مهاجر/انصار = | | مهاجر/انصار = | ||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
| خویشاوندان سرشناس =حُيَّی بن اخطب • ابویاسر بن اخطب | | خویشاوندان سرشناس =حُيَّی بن اخطب • ابویاسر بن اخطب | ||
| تاریخ و مکان درگذشت =[[سال ۵۰ قمری]]، [[مدینه]] | | تاریخ و مکان درگذشت =[[سال ۵۰ قمری]]، [[مدینه]] | ||
| تاریخ و مکان شهادت = | | تاریخ و مکان شهادت = | ||
| نحوه درگذشت = | | نحوه درگذشت = | ||
| نحوه شهادت = | | نحوه شهادت = | ||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| دلیل شهرت =[[همسران پیامبر(ص)|همسر پیامبر(ص)]] | | دلیل شهرت =[[همسران پیامبر(ص)|همسر پیامبر(ص)]] | ||
| نقشهای برجسته = | | نقشهای برجسته = | ||
| دیگر فعالیتها =راوی احادیث پیامبر(ص) | | دیگر فعالیتها =راوی احادیث [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] | ||
| آثار = | | آثار = | ||
}} | }} | ||
'''صَفیَّه دختر حُيَيّ بن اخطب بن سعیة بن ثعلبة بن عبید | '''صَفیَّه دختر حُيَيّ بن اخطب بن سعیة بن ثعلبة بن عبید همسر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]]، (درگذشته [[سال ۵۰ قمری|۵۰ق]]). صفیه پیش از [[اسلام]] آوردن، دو بار [[ازدواج]] کرده بود، او در [[جنگ خیبر]] پس از کشته شدن همسرش، به اسارت [[مسلمان|مسلمانان]] درآمد، پیامبر او را به همسری برگزید. منابع تاریخی او را ستوده و گزارشهایی از رنجش وی از برخی [[همسران پیامبر]] نقل کردهاند. | ||
صفیه در زمان محاصره [[خلیفه سوم]] به کمک او شتافت. بنابر برخی گزارشها، او آخرین همسر پیامبر بود که در [[مدینه]] درگذشت و در [[بقیع]] به خاک سپرده شد. | صفیه در زمان محاصره [[خلیفه سوم]] به کمک او شتافت. بنابر برخی گزارشها، او آخرین همسر پیامبر بود که در [[مدینه]] درگذشت و در [[بقیع]] به خاک سپرده شد. | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
از تیره یهودیان [[بنی نضیر]] بود که از حیث نسب از اسباط لاوی بن [[یعقوب]] و از نسل نضیر بن نحام بن ینحوم، و از فرزندان [[هارون بن عمران]] برادر [[حضرت موسی]] به شمار میآمدند.<ref>استیعاب، ج۴، ص۱۸۷۱؛ اسدالغابه، ج۶، ص۱۶۹؛ البدایة و النهایة، ج۸، ص۶۴</ref> | از تیره یهودیان [[بنی نضیر]] بود که از حیث نسب از اسباط لاوی بن [[یعقوب]] و از نسل نضیر بن نحام بن ینحوم، و از فرزندان [[هارون بن عمران]] برادر [[موسی (پیامبر)|حضرت موسی]] به شمار میآمدند.<ref>استیعاب، ج۴، ص۱۸۷۱؛ اسدالغابه، ج۶، ص۱۶۹؛ البدایة و النهایة، ج۸، ص۶۴</ref> | ||
صفیه، در کودکی بسیار مورد توجه پدرش حیی بن اخطب و عمویش ابویاسر بن اخطب که از سران یهود [[بنینضیر]] و از اشراف [[طائف]] بودند، قرار داشت.<ref> السیرة النبویه، ج۱، ص۵۱۸-۵۱۹ </ref> | صفیه، در کودکی بسیار مورد توجه پدرش حیی بن اخطب و عمویش ابویاسر بن اخطب که از سران یهود [[بنینضیر]] و از اشراف [[طائف]] بودند، قرار داشت.<ref> السیرة النبویه، ج۱، ص۵۱۸-۵۱۹ </ref> | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
==اسارت== | ==اسارت== | ||
پس از [[صلح حدیبیه]]، در [[سال ۷ قمری | پس از [[صلح حدیبیه]]، در [[سال ۷ هجری قمری]] رسولخدا(ص) با یهودیان [[خیبر]] وارد جنگ شدند و این منطقه را فتح کردند. در این جنگ [[کنانة بن ربیع]] شوهر صفیه کشته شد.<ref>استیعاب، ج۴، ص۱۸۷۱</ref> و غنائم بسیاری نصیب [[مسلمان|مسلمانان]] گردید. در جریان فتح قلعه قموص که یکی از قلاع هفتگانه خیبر و دژ فرزندان ابیالحقیق بود زنانی از جمله صفیه، به اسارت گرفته شدند.<ref> تاریخ اسلام، ج۲، ص۴۲۱؛ </ref> | ||
==ازدواج با پیامبر== | ==ازدواج با پیامبر== | ||
پیامبر صفیه را به دین [[اسلام]] دعوت کرد، او پذیرفت. سپس او را آزاد کرده و به همسری برگزید.<ref>استیعاب، ج۴، ص۱۸۷۲</ref> | پیامبر صفیه را به دین [[اسلام]] دعوت کرد، او پذیرفت. سپس او را آزاد کرده و به همسری برگزید.<ref>استیعاب، ج۴، ص۱۸۷۲</ref> | ||
ابن حجر (م ۸۵۲ قمری) براساس روایتی وی را در هنگام ازدواج با پیامبر هفده ساله میداند.<ref> الاصابه، ج۸، ص۲۱۲</ref> ازدواج او در میان راه خیبر به مدینه اتفاق افتاد.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۴؛ البدایه و النهایه، ج۴، ص۱۹۶؛ السیرة النبویة، ج۲، ص۴۶۴؛ الطبقات الکبری، ج۸، ص۹۹</ref> پیامبر در مدینه صفیه را در خانه [[حارثة بن نعمان]] منزل داد. زنان [[انصار]] به دیدن او میرفتند. [[عایشه]] نیز به دیدن او رفته بود.<ref> انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۴؛ الطبقات الکبری، ج۸، ص ۱۰۰</ref> | ابن حجر (م ۸۵۲ قمری) براساس روایتی وی را در هنگام [[ازدواج]] با پیامبر هفده ساله میداند.<ref> الاصابه، ج۸، ص۲۱۲</ref> ازدواج او در میان راه خیبر به [[مدینه]] اتفاق افتاد.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۴؛ البدایه و النهایه، ج۴، ص۱۹۶؛ السیرة النبویة، ج۲، ص۴۶۴؛ الطبقات الکبری، ج۸، ص۹۹</ref> پیامبر در مدینه صفیه را در خانه [[حارثة بن نعمان]] منزل داد. زنان [[انصار]] به دیدن او میرفتند. [[عایشه]] نیز به دیدن او رفته بود.<ref> انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۴؛ الطبقات الکبری، ج۸، ص ۱۰۰</ref> | ||
به گفته منابع تاریخی، پس از اسارت صفیه، پیامبر در چهره صفیه اثری از کبودی یافت از او پرسید: «این چیست؟» صفیه در پاسخ گفت: «ای رسولخدا(ص) در خواب دیدم که ماه از آسمان [[یثرب]] آمد و در دامنم قرار گرفت این موضوع را به شوهرم کنانه گفتم. او گفت گویا دوست داری همسر پادشاهی شوی که از مدینه میآید؟ پس ضربهای بر من وارد کرد...».<ref> البدایه و النهایه، ج۸، ص۴۶، ج۴، ص۱۹۶؛ بنگرید: اسدالغابه، ج۶، ص۱۷۰، که به جای شوهرش از پدرش نام می برد.</ref> | به گفته منابع تاریخی، پس از اسارت صفیه، پیامبر در چهره صفیه اثری از کبودی یافت از او پرسید: «این چیست؟» صفیه در پاسخ گفت: «ای رسولخدا(ص) در خواب دیدم که ماه از آسمان [[یثرب]] آمد و در دامنم قرار گرفت این موضوع را به شوهرم کنانه گفتم. او گفت گویا دوست داری همسر پادشاهی شوی که از مدینه میآید؟ پس ضربهای بر من وارد کرد...».<ref> البدایه و النهایه، ج۸، ص۴۶، ج۴، ص۱۹۶؛ بنگرید: اسدالغابه، ج۶، ص۱۷۰، که به جای شوهرش از پدرش نام می برد.</ref> | ||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
==برخورد همسران پیامبر== | ==برخورد همسران پیامبر== | ||
گزارشهایی از آزار برخی از همسران پیامبر نسبت به او در منابع آمده است.<ref> الاصابه، ج۸، ص۲۱۲؛ طبقات الکبری، ج۲، ص۲۳۹، ج۸، ص۱۰۱؛ اسدالغابه، ج۶، ص۱۷۱</ref> از جمله روزی پیامبر از علت گریه او پرسید: وی در پاسخ گفت دو تن از همسرانت با زبان خویش مرا آزردهاند، آنان میگویند ما از صفیه برتریم چون دختران عموهای رسول خدا و همسران او هستیم. پیامبر به او فرمود: چرا نگفتی پدرم هارون، عمویم موسی و شوهرم محمد است؟<ref> الاصابه، ج۸، ص۲۱۱؛ اسدالغابه، ج۶، ص۱۷۰</ref> | گزارشهایی از آزار برخی از [[همسران پیامبر(ص)]] نسبت به او در منابع آمده است.<ref> الاصابه، ج۸، ص۲۱۲؛ طبقات الکبری، ج۲، ص۲۳۹، ج۸، ص۱۰۱؛ اسدالغابه، ج۶، ص۱۷۱</ref> از جمله روزی پیامبر از علت گریه او پرسید: وی در پاسخ گفت دو تن از همسرانت با زبان خویش مرا آزردهاند، آنان میگویند ما از صفیه برتریم چون دختران عموهای رسول خدا و همسران او هستیم. پیامبر به او فرمود: چرا نگفتی پدرم هارون، عمویم موسی و شوهرم محمد است؟<ref> الاصابه، ج۸، ص۲۱۱؛ اسدالغابه، ج۶، ص۱۷۰</ref> | ||
== پس از رحلت پیامبر== | == پس از رحلت پیامبر== | ||
پس از [[رحلت پیامبر(ص)]]، [[عمر بن خطاب]] برای او و [[جویریه بنت حارث|جویریه]] شش هزار [[درهم شرعی|درهم]] مقرری سالیانه در نظر گرفت در حالی که برای بقیه [[همسران پیامبر(ص)]] ۱۲ هزار درهم در نظر گرفته بود. دلیل این تبعیض را سابقه [[همسران پیامبر]] و اسارت جویره و صفیه دانستهاند.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۴؛ دلائل النبوه، ج۷، ص۲۸۶.</ref> | پس از [[رحلت پیامبر(ص)]]، [[عمر بن خطاب]] برای او و [[جویریه بنت حارث|جویریه]] شش هزار [[درهم شرعی|درهم]] مقرری سالیانه در نظر گرفت در حالی که برای بقیه [[همسران پیامبر(ص)]] ۱۲ هزار درهم در نظر گرفته بود. دلیل این تبعیض را سابقه [[همسران پیامبر]] و اسارت جویره و صفیه دانستهاند.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۴؛ دلائل النبوه، ج۷، ص۲۸۶.</ref> | ||
او در [[سال ۳۵ قمری]] و در پی محاصره خانه خلیفه سوم به کمک [[عثمان]] شتافت و از خانه خود تا خانه عثمان معبری گشود و از طریق آن آب و غذا به او میرساند.<ref> الاصابه، ج۸، ص۲۱۲</ref> | او در [[سال ۳۵ قمری]] و در پی محاصره خانه [[عثمان بن عفان|خلیفه سوم]] به کمک [[عثمان]] شتافت و از خانه خود تا خانه عثمان معبری گشود و از طریق آن آب و غذا به او میرساند.<ref> الاصابه، ج۸، ص۲۱۲</ref> | ||
==درگذشت== | ==درگذشت== | ||
بنا بر مشهور صفیه در [[سال ۵۰ قمری]]<ref>استیعاب، ج۴، ص۱۸۷۲؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۴؛ یعقوبی، ج۲، ص۲۳۸</ref> در مدینه<ref>اعلام، ج۳، ص۲۰۶ </ref> درگذشت. درگذشت او در سالهای ۳۶<ref>اسدالغابه، ج۶، ص ۱۷۱؛ الکامل، ج۲، ص۳۰۹</ref> و [[سال ۵۲ قمری|۵۲ ق]]<ref> الاصابه، ج۸، ص۲۱۲ </ref> نیز گفته شده است؛ [[سعید بن عاص]] بر او [[نماز میت|نماز]] خواند<ref> انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۴</ref> و در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپرده شد.<ref> یعقوبی، ج۲، ص۲۳۸ </ref> برخی او را آخرین [[همسران پیامبر(ص)]] دانستهاند که درگذشته است.<ref> الانبا، ص۴۶</ref> | بنا بر مشهور صفیه در [[سال ۵۰ قمری]]<ref>استیعاب، ج۴، ص۱۸۷۲؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۴؛ یعقوبی، ج۲، ص۲۳۸</ref> در [[مدینه]]<ref>اعلام، ج۳، ص۲۰۶ </ref> درگذشت. درگذشت او در [[سال ۳۶ هجری قمری|سالهای ۳۶]]<ref>اسدالغابه، ج۶، ص ۱۷۱؛ الکامل، ج۲، ص۳۰۹</ref> و [[سال ۵۲ قمری|۵۲ ق]]<ref> الاصابه، ج۸، ص۲۱۲ </ref> نیز گفته شده است؛ [[سعید بن عاص]] بر او [[نماز میت|نماز]] خواند<ref> انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۴</ref> و در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپرده شد.<ref> یعقوبی، ج۲، ص۲۳۸ </ref> برخی او را آخرین [[همسران پیامبر(ص)]] دانستهاند که درگذشته است.<ref> الانبا، ص۴۶</ref> | ||
==روایت== | ==روایت== | ||
خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
* کنانه، غلام او<ref> انساب الاشراف، ج۵، ص </ref> | * کنانه، غلام او<ref> انساب الاشراف، ج۵، ص </ref> | ||
* یزید بن معتب، غلام او | * یزید بن معتب، غلام او | ||
*اسحاق بن عبدالله بن حارث<ref> الاصابه، ج۸، ص۲۱۲</ref> | * اسحاق بن عبدالله بن حارث<ref> الاصابه، ج۸، ص۲۱۲</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
*[[جنگ خیبر]] | * [[جنگ خیبر]] | ||
*[[غزوه بنی نضیر]] | * [[غزوه بنی نضیر]] | ||
==مطالعه بیشتر== | ==مطالعه بیشتر== | ||
صفیه بنت حی بن اخطب، نویسنده، محمد علی قطب، بیروت، دارالقلم، ۱۴۰۸ق. | صفیه بنت حی بن اخطب، نویسنده، محمد علی قطب، بیروت، دارالقلم، ۱۴۰۸ق. | ||
خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
خط ۱۰۳: | خط ۱۰۰: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
منبع مقاله: [http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=38890 سایت پژوهه] | * منبع مقاله: [http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=38890 سایت پژوهه] | ||
{{زنان اهل بیت}} | {{زنان اهل بیت}} |