حیطان سبعه: تفاوت میان نسخهها
ویرایش و افزودن مطلب
بدون خلاصۀ ویرایش |
(ویرایش و افزودن مطلب) |
||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
| پایین = | | پایین = | ||
}} | }} | ||
'''حیطان سبعه''' باغهای هفتگانهای است که از طرف [[یهودیت|یهودیان]] به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] رسیده و پیامبر آنها را [[وقف]] نمود. این باغها عبارت بودند از: اَعْواف، بُرْقَه، حُسْنیٰ، دَلال، صافیَه، [[مشربه ام ابراهیم|مَشْرَبَة اُم ابراهیم]] و مِیْثَب. صاحب قبلی این باغها را [[مخیریق|مُخَیْریق]] یهودی و یا افرادی از قبایل یهودی [[مدینه]] دانستهاند. پیامبر باغهای هفتگانه را وقف نمود و منافع آنها را [[صدقه]] قرار داد. حیطان سبعه به صدقات رسول الله(ص) نیز معروف است. در | '''حیطان سبعه''' باغهای هفتگانهای است که از طرف [[یهودیت|یهودیان]] به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] رسیده و پیامبر آنها را [[وقف]] نمود. این باغها عبارت بودند از: اَعْواف، بُرْقَه، حُسْنیٰ، دَلال، صافیَه، [[مشربه ام ابراهیم|مَشْرَبَة اُم ابراهیم]] و مِیْثَب. صاحب قبلی این باغها را [[مخیریق|مُخَیْریق]] یهودی و یا افرادی از قبایل یهودی [[مدینه]] دانستهاند. پیامبر باغهای هفتگانه را وقف نمود و منافع آنها را [[صدقه]] قرار داد. حیطان سبعه به صدقات رسول الله(ص) نیز معروف است. در کتاب [[قرب الاسناد (کتاب)|قُرْبُ الاِسناد]] و [[الکافی (کتاب)|الکافی]] آمده که پیامبر این باغها را برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] وقف نمود. | ||
حضرت فاطمه(س) بعد از [[رحلت پیامبر اسلام(ص)|وفات پیامبر اسلام(ص)]] از [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] خواست تا اداره باغهای فوق و مزارع [[خیبر]] و [[فدک]] را به او بسپارد که با مخالفت ابوبکر مواجه شد. بر اساس برخی گزارشها، [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] در هنگام خلافت [[عمر بن خطاب]] از او خواست تا حیطان سبعه، فدک و خیبر را به او بسپارد که عمر تنها با واگذاری حیطان سبعه موافقت کرد. حضرت زهرا(س) در [[وصیتهای حضرت فاطمه(س)|وصایای خود]]، اداره این باغها را به امام علی(ع) و [[حسنین|حسنین(ع)]] و سپس بزرگترین نواده خود در هر زمان واگذار نمود. | حضرت فاطمه(س) بعد از [[رحلت پیامبر اسلام(ص)|وفات پیامبر اسلام(ص)]] از [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] خواست تا اداره باغهای فوق و مزارع [[خیبر]] و [[فدک]] را به او بسپارد که با مخالفت ابوبکر مواجه شد. بر اساس برخی گزارشها، [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] در هنگام خلافت [[عمر بن خطاب]] از او خواست تا حیطان سبعه، فدک و خیبر را به او بسپارد که عمر تنها با واگذاری حیطان سبعه موافقت کرد. حضرت زهرا(س) در [[وصیتهای حضرت فاطمه(س)|وصایای خود]]، اداره این باغها را به امام علی(ع) و [[حسنین|حسنین(ع)]] و سپس بزرگترین نواده خود در هر زمان واگذار نمود. | ||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
== وقف توسط پیامبر اسلام(ص) == | == وقف توسط پیامبر اسلام(ص) == | ||
[[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] باغهای هفتگانه را به عنوان [[صدقه]] قرار داد.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۲۹۰-۲۹۱.</ref> منظور از صدقه را حفظ اصل و اختصاص منافع به دیگران دانستهاند.<ref>سسمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۴۲.</ref> لذا در منابع آمده که پیامبر حیطان سبعه را [[وقف]] نمود.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۰، ص۲۲۹؛ صبری پاشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۶؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۱.</ref> از حیطان با عنوان صدقات رسول الله(ص) نیز یاد شده است.<ref>مراغی شافعی، تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجره، ۱۴۳۰ق، ص۵۹۳.</ref> برخی گفتهاند که عمده صدقات پیامبر<ref>ابن شبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۵؛ کعکی، معالم المدینة المنورة بین المعمارة و التاریخ، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۲۰.</ref> و حتی همه آنها<ref>صبری پاشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۵.</ref> همان باغهای هفتگانه [[مخیریق]] بوده است. وقف این اموال را ۲۲ ماه بعد از [[هجرت به مدینه|هجرت]]<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۴۲.</ref> و یا در [[سال ۷ هجری قمری|سال هفتم]]<ref>ابن شبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۵.</ref> دانستهاند. | [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] باغهای هفتگانه را به عنوان [[صدقه]] قرار داد.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۲۹۰-۲۹۱.</ref> منظور از صدقه در اینجا را حفظ اصل و اختصاص منافع به دیگران دانستهاند.<ref>سسمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۴۲.</ref> لذا در منابع آمده که پیامبر حیطان سبعه را [[وقف]] نمود.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۰، ص۲۲۹؛ صبری پاشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۶؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۱.</ref> از حیطان با عنوان صدقات رسول الله(ص) نیز یاد شده است.<ref>مراغی شافعی، تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجره، ۱۴۳۰ق، ص۵۹۳.</ref> برخی گفتهاند که عمده صدقات پیامبر<ref>ابن شبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۵؛ کعکی، معالم المدینة المنورة بین المعمارة و التاریخ، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۲۰.</ref> و حتی همه آنها<ref>صبری پاشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۵.</ref> همان باغهای هفتگانه [[مخیریق]] بوده است. وقف این اموال را ۲۲ ماه بعد از [[هجرت به مدینه|هجرت]]<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۴۲.</ref> و یا در [[سال ۷ هجری قمری|سال هفتم]]<ref>ابن شبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۵.</ref> دانستهاند. | ||
در [[قرب الاسناد (کتاب)|کتاب قرب الاسناد]] و [[الکافی (کتاب)|الکافی]] روایتی آمده که [[امام رضا علیهالسلام|امام رضا(ع)]] در جواب سوال [[احمد بن ابی نصر بزنطی|احمد بن ابی نصر بَزَنْطی]]، حیطان سبعه را از موقوفات پیامبر اسلام(ص) برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] دانست که پیامبر بخشی از درآمد آن را به پذیرایی از مهمانهای خود و پیشامدهای غیر منتظره اختصاص داده بود.<ref>حمیری، قرب الاسناد، ۱۴۱۳ق، ص۳۶۳-۳۶۴؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۷-۴۸.</ref> در روایت دیگری از [[امام صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]]، صدقات رسول خدا(ص) به [[بنیهاشم]] و [[بنیمطلب]] اختصاص داشت.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۸.</ref> | در [[قرب الاسناد (کتاب)|کتاب قرب الاسناد]] و [[الکافی (کتاب)|الکافی]] روایتی آمده که [[امام رضا علیهالسلام|امام رضا(ع)]] در جواب سوال [[احمد بن ابی نصر بزنطی|احمد بن ابی نصر بَزَنْطی]]، حیطان سبعه را از موقوفات پیامبر اسلام(ص) برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] دانست که پیامبر بخشی از درآمد آن را به پذیرایی از مهمانهای خود و پیشامدهای غیر منتظره اختصاص داده بود.<ref>حمیری، قرب الاسناد، ۱۴۱۳ق، ص۳۶۳-۳۶۴؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۷-۴۸.</ref> در روایت دیگری از [[امام صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]]، صدقات رسول خدا(ص) به [[بنیهاشم]] و [[بنیمطلب]] اختصاص داشت.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۸.</ref> | ||
در برخی منابع آمده که پیامبر اسلام(ص) [[فدک]] و عوالی را به حضرت زهرا(س) بخشید.<ref>ابنشهر آشوب، مناقب آل ابیطالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۱۶۹؛ سید بن طاووس، کشف المحجه، ۱۳۷۵ش، ص۱۸۲؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۴۱.</ref> عوالی را منطقهای وسیع شامل حیطان سبعه دانستهاند.<ref>حسینی جلالی، فدک و العوالی او الحوائط السبعة فی الکتاب و السنة و التاریخ و الادب، ۱۴۲۶ق، ص۶۴.</ref> | |||
==سرنوشت حیطان بعد از پیامبر== | ==سرنوشت حیطان بعد از پیامبر== | ||
[[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] بعد از [[وفات پیامبر اسلام(ص)]] از [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] خواست تا | [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] بعد از [[وفات پیامبر اسلام(ص)]] از [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] خواست تا فدک و باغهای هفتگانه را به وی واگذار کند، ولی ابوبکر مخالفت کرد.<ref>خطیب عمری، الروضه الفیحاء فی تواریخ النساء، ۱۴۲۰ق، ص۲۳۰-۲۳۱؛ صبری پاشا، موسوعه مرآة الحرمین الشریفین، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۷-۸۰۸؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۵.</ref> این مسئله سبب غضب فاطمه زهرا(س) گردید.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۵؛ صبری پاشا، موسوعه مرآة الحرمین الشریفین، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۸.</ref> [[یحیی بن ابیالقاسم اسدی|ابوبَصیر]] از [[امام محمد باقر علیهالسلام|امام باقر(ع)]] روایت کرده که حضرت فاطمه(س) اداره باغهای هفتگانه را به [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] و سپس [[حسنین|حسنین(ع)]] و سپس بزرگترین نواده از نسل خود در هر زمان [[وصیت]] کرده بود. مشابه این روایت از [[امام صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]] نیز گزارش شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۹.</ref> | ||
در دوران خلافت [[عمر بن خطاب]]، امام علی(ع) و [[عباس بن عبدالمطلب]]، مزارع فدک و [[خیبر]] و حیطان سبعه را از خلیفه مطالبه کردند که تنها با واگذاری حیطان به آنها موافقت کرد.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۵.</ref> بعدها این باغها به فرزندان حضرت فاطمه(س) منتقل شد.<ref>صبری پاشا، موسوعه مرآة الحرمین الشریفین، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۷.</ref> بر اساس گزارش دیگری، امام علی(ع) از عمر خواست تا اداره حیطان را به او واگذار کند، اما عباس نیز از استحقاق خود نسبت به این باغها و فدک سخن گفت و با بالا گرفتن منازعه، امام از خلیفه خواست تا این باغها به جهت بیشتر نشدن خصومت، همچنان در نزد خود نگه دارد.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۸۰۹.</ref> در روایتی از [[امام رضا علیهالسلام|امام رضا(ع)]]، عباس با شهادت دادن امام علی(ع) مبنی بر [[موقوفه]] بودن این باغها برای حضرت زهرا(س)، از ادعای خود دست کشید.<ref>حمیری، قرب الاسناد، ۱۴۱۳ق، ص۳۶۳-۳۶۴؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۷-۴۸.</ref> | در دوران خلافت [[عمر بن خطاب]]، امام علی(ع) و [[عباس بن عبدالمطلب]]، مزارع فدک و [[خیبر]] و حیطان سبعه را از خلیفه مطالبه کردند که تنها با واگذاری حیطان به آنها موافقت کرد.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۵.</ref> بعدها این باغها به فرزندان حضرت فاطمه(س) منتقل شد.<ref>صبری پاشا، موسوعه مرآة الحرمین الشریفین، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۷.</ref> بر اساس گزارش دیگری، امام علی(ع) از عمر خواست تا اداره حیطان را به او واگذار کند، اما عباس نیز از استحقاق خود نسبت به این باغها و فدک سخن گفت و با بالا گرفتن منازعه، امام از خلیفه خواست تا این باغها به جهت بیشتر نشدن خصومت، همچنان در نزد خود نگه دارد.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۸۰۹.</ref> در روایتی از [[امام رضا علیهالسلام|امام رضا(ع)]]، عباس با شهادت دادن امام علی(ع) مبنی بر [[موقوفه]] بودن این باغها برای حضرت زهرا(س)، از ادعای خود دست کشید.<ref>حمیری، قرب الاسناد، ۱۴۱۳ق، ص۳۶۳-۳۶۴؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۴۷-۴۸.</ref> | ||
خط ۸۱: | خط ۸۳: | ||
* ابنسید الناس، ابوالفتح محمد، عیون الاثر فی فنون المغازی و الشمائل و السیر، تعلیق ابراهیم محمد رمضان، بیروت، دارالقلم، ۱۹۹۳م. | * ابنسید الناس، ابوالفتح محمد، عیون الاثر فی فنون المغازی و الشمائل و السیر، تعلیق ابراهیم محمد رمضان، بیروت، دارالقلم، ۱۹۹۳م. | ||
* ابنشبه، عمر بن شبه نمیری، تاریخ المدینة المنوره، تحقیق فهیم محمد شلتوت، قم، دار الفکر، ۱۴۱۰ق. | * ابنشبه، عمر بن شبه نمیری، تاریخ المدینة المنوره، تحقیق فهیم محمد شلتوت، قم، دار الفکر، ۱۴۱۰ق. | ||
* ابنشهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابیطالب(ع)، قم، علامه، ۱۳۷۹ق. | |||
* ابنعساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق. | * ابنعساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق. | ||
* ابنمنظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق. | * ابنمنظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق. | ||
خط ۸۹: | خط ۹۲: | ||
* جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، نشر مشعر، چاپ هشتم، ۱۳۸۶ش. | * جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، نشر مشعر، چاپ هشتم، ۱۳۸۶ش. | ||
* حازمی، محمد بن موسی، الاماکن او ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الامکنه، بینا، بیتا. | * حازمی، محمد بن موسی، الاماکن او ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الامکنه، بینا، بیتا. | ||
* حسکانی، عبیدالله بن عبیدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، مجمع احیاء الثقافة الاسلامیه، ۱۴۱۱ق. | |||
* حسینی جلالی، محمدباقر، فدک و العوالی او الحوائط السبعة فی الکتاب و السنة و التاریخ و الادب، مشهد، دبیرخانه کنگره میراث علمی و معنوی حضرت فاطمه زهرا(س)، ۱۴۲۶ق. | |||
* حسینی حنبلی، عبد الرحمن بن ابراهیم، قلائد الاجیاد، تحقیق ولید عبدالله منیس، کویت، مرکز البحوث و الدراسات الکویتیه، ۱۴۳۰ق. | * حسینی حنبلی، عبد الرحمن بن ابراهیم، قلائد الاجیاد، تحقیق ولید عبدالله منیس، کویت، مرکز البحوث و الدراسات الکویتیه، ۱۴۳۰ق. | ||
* حمیری، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، تحقیق مؤسسة آل البیت(ع)، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، ۱۴۱۳ق. | * حمیری، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، تحقیق مؤسسة آل البیت(ع)، قم، مؤسسة آل البیت(ع)، ۱۴۱۳ق. | ||
* خطیب عمری، یاسین، الروضة الفیحاء فی تواریخ النساء، تحقیق حسام ریاضعبدالحکیم، بیروت، مؤسسة الکتب الثقافیه، ۱۴۲۰ق. | * خطیب عمری، یاسین، الروضة الفیحاء فی تواریخ النساء، تحقیق حسام ریاضعبدالحکیم، بیروت، مؤسسة الکتب الثقافیه، ۱۴۲۰ق. | ||
* سمهودی، علی بن احمد، وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، تحقیق خالد عبدالغنیمحفوظ، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۲۰۰۶م. | * سمهودی، علی بن احمد، وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، تحقیق خالد عبدالغنیمحفوظ، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۲۰۰۶م. | ||
* سید بن طاووس، علی بن موسی، کشف المحجة لثمرة المهجه، تحقیق محمد حسون، قم، بوستان کتاب، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش. | |||
* شرّاب، محمد محمدحسن، المعالم الأثیرة فی السنة و السیره، بیروت-دمشق، دار القلم-دار الشامیه، ۱۴۱۱ق. | * شرّاب، محمد محمدحسن، المعالم الأثیرة فی السنة و السیره، بیروت-دمشق، دار القلم-دار الشامیه، ۱۴۱۱ق. | ||
* صالحی شامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۹۹۳م. | * صالحی شامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۹۹۳م. |