پرش به محتوا

حیطان سبعه: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۴ دسامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
(ویکی سازی)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۳: خط ۳۳:
| پایین            =  
| پایین            =  
}}
}}
'''حیطان سبعه''' باغ‌های هفت‌گانه‌ای است که از طرف یهودیان به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] رسیده و پیامبر ‌آ‌نها را [[وقف]] نمود. این باغ‌ها عبارت بودند از: اَعْواف، بُرْقَه، حُسْنیٰ، دَلال، صافیَه، [[مشربه ام ابراهیم|مَشْرَبَة اُم‌ ابراهیم]] و مِیْثَب. صاحب قبلی این باغ‌ها را [[مخیریق|مُخَیْریق]] یهودی و یا افرادی از قبایل یهودی [[مدینه]] دانسته‌اند. پیامبر باغ‌های هفت‌گانه را وقف نمود و منافع آن‌ها را [[صدقه]] قرار داد. حیطان سبعه به صدقات رسول الله(ص) نیز معروف است. در برخی روایات آمده که پیامبر این باغ‌ها را برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] وقف نمود.
'''حیطان سبعه''' باغ‌های هفت‌گانه‌ای است که از طرف [[یهودیت|یهودیان]] به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] رسیده و پیامبر ‌آ‌نها را [[وقف]] نمود. این باغ‌ها عبارت بودند از: اَعْواف، بُرْقَه، حُسْنیٰ، دَلال، صافیَه، [[مشربه ام ابراهیم|مَشْرَبَة اُم‌ ابراهیم]] و مِیْثَب. صاحب قبلی این باغ‌ها را [[مخیریق|مُخَیْریق]] یهودی و یا افرادی از قبایل یهودی [[مدینه]] دانسته‌اند. پیامبر باغ‌های هفت‌گانه را وقف نمود و منافع آن‌ها را [[صدقه]] قرار داد. حیطان سبعه به صدقات رسول الله(ص) نیز معروف است. در برخی روایات آمده که پیامبر این باغ‌ها را برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] وقف نمود.


حضرت فاطمه(س) بعد از [[رحلت پیامبر اسلام(ص)|وفات پیامبر اسلام(ص)]] از [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] خواست تا اداره باغ‌های فوق و مزارع [[خیبر]] و [[فدک]] را به او بسپارد که با مخالفت ابوبکر مواجه شد. بر اساس برخی گزارش‌ها، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در هنگام خلافت [[عمر بن خطاب]] از او خواست تا حیطان سبعه، فدک و خیبر را به او بسپارد که عمر تنها با واگذاری حیطان سبعه موافقت کرد. حضرت زهرا(س) در [[وصیت‌های حضرت فاطمه(س)|وصایای خود]]، اداره این باغ‌ها را به امام علی(ع) و [[حسنین|حسنین(ع)]] و سپس بزرگ‌ترین نواده خود در هر زمان واگذار نمود.
حضرت فاطمه(س) بعد از [[رحلت پیامبر اسلام(ص)|وفات پیامبر اسلام(ص)]] از [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] خواست تا اداره باغ‌های فوق و مزارع [[خیبر]] و [[فدک]] را به او بسپارد که با مخالفت ابوبکر مواجه شد. بر اساس برخی گزارش‌ها، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در هنگام خلافت [[عمر بن خطاب]] از او خواست تا حیطان سبعه، فدک و خیبر را به او بسپارد که عمر تنها با واگذاری حیطان سبعه موافقت کرد. حضرت زهرا(س) در [[وصیت‌های حضرت فاطمه(س)|وصایای خود]]، اداره این باغ‌ها را به امام علی(ع) و [[حسنین|حسنین(ع)]] و سپس بزرگ‌ترین نواده خود در هر زمان واگذار نمود.
خط ۴۲: خط ۴۲:
حیطان سبعه{{یاد|حیطان جمع حائط به معنای زمین و باغی است که به دور آن دیوار و یا حصار کشیده شده باشد. (ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۷، ص۲۸۰)}} باغ‌های هفت‌گانه‌ای بود که به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] اهدا گردید.<ref>صبری پاشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۶.</ref> اسامی این باغ‌ها عبارت بودند از: اَعْواف، بُرْقَه، حُسْنیٰ، دَلال، صافیَه، [[مشربه ام ابراهیم|مَشْرَبَة اُم‌ ابراهیم]] و مِیْثَب.<ref>ابن‌حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۴۶؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۲۴۱، ۲۹۰-۲۹۱.</ref> در منابع، از عناوین دیگری نیز برای این باغ‌ها یاد شده است.<ref>برای نمونه: بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۹۶م، ج۱، ص۵۱۸؛ ابن‌سید الناس، عیون الاثر، ۱۹۹۳م، ج۱، ص۲۴۰؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۲.</ref> این باغ‌ها که با نام حَوائط رسول الله(ص) نیز شناخته می‌شد،<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۹۹۳م، ج۸، ص۴۰۷؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۹۰م، ج۱، ص۳۸۹.</ref> شامل بهترین نخل‌های منطقه [[مدینه]] بود.<ref>کردعلی، خطط الشام، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۹۰.</ref> این باغ‌ها عمدتاً در آن زمان، در جنوب مدینه و مشربه ام ابراهیم در جنوب شرقی مدینه قرار داشت.<ref>کعکی، معالم المدینة المنورة بین المعمارة و التاریخ، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۲۰.</ref> صافیه، برقه، دلال و میثب در کنار هم و در منطقه‌ای به نام عوالی<ref>کعکی، معالم المدینة المنورة بین المعمارة و التاریخ، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۲۱.</ref> یا عالیه<ref>صبری پاشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۶.</ref> و در پشت قصر [[مروان بن حکم]]<ref>ابن شبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۳؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۰.</ref> بود. در مورد مکان دیگر باغ‌ها اختلافاتی وجود دارد.<ref>ابن شبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۴؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۰-۱۵۱؛ شُرّاب، المعالم الاثیرة فی السنة و السیره، ۱۴۱۱ق، ص۳۱، ۱۰۰.</ref> این باغ‌ها به غیر از مشربه ام ابراهیم، توسط آبی که به هنگام باران جمع شده و از [[وادی مهزور]] عبور می‌کرد،<ref>شُرّاب، المعالم الاثیرة فی السنة و السیره، ۱۴۱۱ق، ص۲۸۳.</ref> آبیاری می‌شد.<ref>کعکی، معالم المدینة المنورة بین المعمارة و التاریخ، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۲۰؛ صبری پاشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۶.</ref>
حیطان سبعه{{یاد|حیطان جمع حائط به معنای زمین و باغی است که به دور آن دیوار و یا حصار کشیده شده باشد. (ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۷، ص۲۸۰)}} باغ‌های هفت‌گانه‌ای بود که به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] اهدا گردید.<ref>صبری پاشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۶.</ref> اسامی این باغ‌ها عبارت بودند از: اَعْواف، بُرْقَه، حُسْنیٰ، دَلال، صافیَه، [[مشربه ام ابراهیم|مَشْرَبَة اُم‌ ابراهیم]] و مِیْثَب.<ref>ابن‌حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۴۶؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۲۴۱، ۲۹۰-۲۹۱.</ref> در منابع، از عناوین دیگری نیز برای این باغ‌ها یاد شده است.<ref>برای نمونه: بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۹۶م، ج۱، ص۵۱۸؛ ابن‌سید الناس، عیون الاثر، ۱۹۹۳م، ج۱، ص۲۴۰؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۲.</ref> این باغ‌ها که با نام حَوائط رسول الله(ص) نیز شناخته می‌شد،<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۹۹۳م، ج۸، ص۴۰۷؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۹۰م، ج۱، ص۳۸۹.</ref> شامل بهترین نخل‌های منطقه [[مدینه]] بود.<ref>کردعلی، خطط الشام، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۹۰.</ref> این باغ‌ها عمدتاً در آن زمان، در جنوب مدینه و مشربه ام ابراهیم در جنوب شرقی مدینه قرار داشت.<ref>کعکی، معالم المدینة المنورة بین المعمارة و التاریخ، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۲۰.</ref> صافیه، برقه، دلال و میثب در کنار هم و در منطقه‌ای به نام عوالی<ref>کعکی، معالم المدینة المنورة بین المعمارة و التاریخ، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۲۱.</ref> یا عالیه<ref>صبری پاشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۶.</ref> و در پشت قصر [[مروان بن حکم]]<ref>ابن شبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۳؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۰.</ref> بود. در مورد مکان دیگر باغ‌ها اختلافاتی وجود دارد.<ref>ابن شبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۴؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۰-۱۵۱؛ شُرّاب، المعالم الاثیرة فی السنة و السیره، ۱۴۱۱ق، ص۳۱، ۱۰۰.</ref> این باغ‌ها به غیر از مشربه ام ابراهیم، توسط آبی که به هنگام باران جمع شده و از [[وادی مهزور]] عبور می‌کرد،<ref>شُرّاب، المعالم الاثیرة فی السنة و السیره، ۱۴۱۱ق، ص۲۸۳.</ref> آبیاری می‌شد.<ref>کعکی، معالم المدینة المنورة بین المعمارة و التاریخ، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۱۲۰؛ صبری پاشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۶.</ref>


حیطان سبعه تا عهد [[عمر بن عبدالعزیز]] خلیفه [[بنی‌امیه|اموی]]([[سال ۹۹ هجری قمری|۹۹]]-[[سال ۱۰۱ هجری قمری|۱۰۱ق]]) همچنان بارور بوده و او و یارانش از خرمای آن خورده‌اند.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۰، ص۲۲۹.</ref> [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]] یکی از [[فقهای چهارگانه اهل‌سنت]](م [[سال ۲۰۴ هجری قمری|۲۰۴ق]]) باغ‌های هفت‌گانه را تا زمان خود پابرجا دانسته بود.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۷.</ref> [[عمر بن شبه|عُمَر بن شَبَّه]] (م [[سال ۲۶۳ هجری قمری|۲۶۳ق]]) از نخستین جغرافی‌نگاران مدینه، به توصیف باغ‌‌ها و مکان آن‌ها پرداخته است.<ref>ابن شبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۳-۱۷۴.</ref> گفته‌شده که اسامی و مکان حیطان در اثر گذشت زمان و سرپرستی افراد مختلف دچار ابهاماتی شده است.<ref>مراغی شافعی، تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجره، ۱۴۳۰ق، ص۵۹۳.</ref> برخی از نویسندگان [[قرن هشتم هجری قمری|قرن هشتم]] و [[قرن نهم هجری قمری|نهم هجری قمری]]، مکان برخی باغ‌ها همچون میثب و حسنی را ناشناخته دانسته‌اند.<ref>مراغی شافعی، تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجره، ۱۴۳۰ق، ص۵۹۲.</ref> بعضی تلاش کرده‌اند تا این باغ‌ها را با شماری از باغ‌های معروف در زمان خود تطبیق دهند<ref>مراغی شافعی، تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجره، ۱۴۳۰ق، ص۵۹۲؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۳-۱۵۴.</ref> و یا نظرات نویسندگان قبلی را نقد کنند.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۴.</ref> ایوب صبری پاشا از محققان [[قرن سیزدهم هجری قمری|سده سیزدهم]] و [[قرن چهاردهم هجری قمری|چهاردهم هجری قمری]] معتقد است که باغ‌های هفت‌گانه تا زمان او پابرجا بوده، اما اسامی برخی از آنان به مرور زمان تغییر کرده است.<ref>صبری پاشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۶-۸۰۷.</ref>
حیطان سبعه تا عهد [[عمر بن عبدالعزیز]] خلیفه [[بنی‌امیه|اموی]]([[سال ۹۹ هجری قمری|۹۹]]-[[سال ۱۰۱ هجری قمری|۱۰۱ق]]) همچنان بارور بوده و او و یارانش از خرمای آن خورده‌اند.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۰، ص۲۲۹.</ref> [[محمد بن ادریس شافعی|شافعی]] یکی از [[فقهای چهارگانه اهل‌سنت]](درگذشت: [[سال ۲۰۴ هجری قمری|۲۰۴ق]]) باغ‌های هفت‌گانه را تا زمان خود پابرجا دانسته بود.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۷.</ref> [[عمر بن شبه|عُمَر بن شَبَّه]] (درگذشت: [[سال ۲۶۳ هجری قمری|۲۶۳ق]]) از نخستین جغرافی‌نگاران مدینه، به توصیف باغ‌‌ها و مکان آن‌ها پرداخته است.<ref>ابن شبه، تاریخ المدینة المنوره، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۷۳-۱۷۴.</ref> گفته‌شده که اسامی و مکان حیطان در اثر گذشت زمان و سرپرستی افراد مختلف دچار ابهاماتی شده است.<ref>مراغی شافعی، تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجره، ۱۴۳۰ق، ص۵۹۳.</ref> برخی از نویسندگان [[قرن هشتم هجری قمری|قرن هشتم]] و [[قرن نهم هجری قمری|نهم هجری قمری]]، مکان برخی باغ‌ها همچون میثب و حسنی را ناشناخته دانسته‌اند.<ref>مراغی شافعی، تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجره، ۱۴۳۰ق، ص۵۹۲.</ref> بعضی تلاش کرده‌اند تا این باغ‌ها را با شماری از باغ‌های معروف در زمان خود تطبیق دهند<ref>مراغی شافعی، تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجره، ۱۴۳۰ق، ص۵۹۲؛ سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۳-۱۵۴.</ref> و یا نظرات نویسندگان قبلی را نقد کنند.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۱۵۴.</ref> ایوب صبری پاشا از محققان [[قرن سیزدهم هجری قمری|سده سیزدهم]] و [[قرن چهاردهم هجری قمری|چهاردهم هجری قمری]] معتقد است که باغ‌های هفت‌گانه تا زمان او پابرجا بوده، اما اسامی برخی از آنان به مرور زمان تغییر کرده است.<ref>صبری پاشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۸۰۶-۸۰۷.</ref>


=== مشربه ام ابراهیم ===
=== مشربه ام ابراهیم ===
confirmed، protected، templateeditor
۱٬۸۸۸

ویرایش