۱۴٬۹۸۰
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
| مهاجر/انصار = | | مهاجر/انصار = | ||
| نسب/قبیله =[[بنیهاشم]] | | نسب/قبیله =[[بنیهاشم]] | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس =[[ابوطالب]] (پدر) • [[فاطمه بنت اسد]] (مادر) • [[امام علی علیهالسلام|امام علی]] (برادر) • [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] (پسرعمو) | ||
| تاریخ و مکان درگذشت =مدینه | | تاریخ و مکان درگذشت =مدینه | ||
| تاریخ و مکان شهادت = | | تاریخ و مکان شهادت = | ||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| نحوه شهادت = | | نحوه شهادت = | ||
| مدفن = | | مدفن = | ||
| زمان اسلام آوردن = | | زمان اسلام آوردن =[[فتح مکه]] | ||
| نحوه اسلام آوردن = | | نحوه اسلام آوردن = | ||
| حضور در جنگها = | | حضور در جنگها = | ||
| هجرت به = | | هجرت به = | ||
| دلیل شهرت =از اصحاب پیامبر و | | دلیل شهرت =از اصحاب پیامبر و راویان حدیث | ||
| نقشهای برجسته =از راویان [[واقعه غدیر]] و | | نقشهای برجسته =از راویان [[واقعه غدیر]] و حدیث ثقلین | ||
| دیگر فعالیتها = | | دیگر فعالیتها = | ||
| آثار = | | آثار = | ||
}} | }} | ||
''' | '''اُمّهانِی دختر ابوطالب''' خواهر [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] و از راویان و [[صحابه|صحابی پیامبر(ص)]] است. به گفته تاریخنگاران، [[معراج|معراج پیامبر]] از خانه امهانی آغاز شد. پس از [[فتح مکه]] نیز پیامبر(ص) کسانی که در خانه امهانی پناهنده شده بودند را بخشید. برخی مورخان، مسلمان شدن امهانی را بعد از فتح مکه دانستهاند؛ اما بر پایه روایتی که [[قاضی نعمان مغربی]] از پیامبر(ص) نقل کرده او همواره یکتاپرست بوده است. امهانی از راویان [[خطبه غدیر|حدیث غدیر]] و [[حدیث ثقلین|حدیث ثَقَلین]] است. او همچنین از راویان اختلاف [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] و [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] در [[ماجرای فدک]] است. فرزند امهانی، [[جعدة بن هبیره|جَعدَة بن هُبَیرَه]] کارگزار امام علی(ع) در خراسان بوده است. | ||
== معرفی == | == معرفی == | ||
امهانی دختر [[ابوطالب]] و [[فاطمه بنت اسد]] و خواهر امام علی(ع) است.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۲۰؛ خرگوشی، شرف المصطفی، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۴.</ref> | امهانی دختر [[ابوطالب]] و [[فاطمه بنت اسد]] و خواهر امام علی(ع) است.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۲۰؛ خرگوشی، شرف المصطفی، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۴.</ref> از [[عبدالله بن عباس|ابنعباس]] نقل شده که پیامبر(ص) او را اُمِّهانی خطاب کرده است.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۲۰.</ref> نام او فاخِته و به گفته بعضی جُمانه و هند بوده است.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۲۰؛ خرگوشی، شرف المصطفی، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۴.</ref> | ||
به گزارش، ابنعبدالبر از صحابهنگاران اهلسنت، امهانی بعد از فتح مکه، [[اسلام]] آورده است؛<ref> ابنعبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۹۶۳.</ref> اما بر اساس روایتی در کتاب شرح الاخبار قاضی نعمان از پیامبر(ص) نقل شده، او همواره [[توحید|یکتاپرست]] بوده است.<ref>قاضی نعمان المغربی، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲۰.</ref> | |||
هانی، عمر، یوسف و [[جعدة بن هبیره|جَعدَه]]، فرزندان امهانی هستند.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۲۰.</ref> همسر او، هُبَيْرَة بن ابیوهب از کسانی بود که پیامبر(ص) را آزار میداد.<ref> ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۲۰.</ref> | |||
== | ==جایگاه امهانی نزد پیامبر== | ||
به گزارش ابنسعد در کتاب | به گزارش ابنسعد در [[الطبقات الکبری (کتاب)|کتاب الطبقات الکبری]]، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در شب [[معراج]] در خانه امهانی اقامت داشت و پس از بازگشت از معراج نیز به خانه امهانی رفته است.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۶۶و۱۶۷.</ref> همچنین در [[لیلة المبیت|لیلةالمبیت]] پیامبر(ص) تا سَحَر در خانه امهانی اقامت داشته و از آنجا [[هجرت به مدینه|هجرت]] به طرف [[مدینه]] را آغاز کرده است.<ref>کراجکی، کنزالفوائد، ۱۴۱۰ق، ص۲۰۶.</ref>{{منبع بهتر}} ابنهشام در السیرة النبویه، به بخشش دو نفر از مشرکان توسط پیامبر(ص)، در روز فتح مکه، که در خانه امهانی پناهنده شده بودند، اشاره کرده است.<ref>ابنهشام، السیرة النبویة، بیروت، ج۲، ص۴۱۱.</ref> | ||
در روایتی از پیامبر(ص)، امهانی از بهترین زنان<ref>محمدی ریشهری، موسوعة الامام الحسین(ع)، ۱۴۳۱ق، ج۱، ص۳۳۱.</ref> و اهل [[بهشت]]<ref>محمدی ریشهری، موسوعة الامام الحسین(ع)، ۱۴۳۱ق، ج۱، ص۳۳۲؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲۰.</ref> معرفی شده است. یکی از درهای [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] نیز به نام امهانی نامگذاری شده است.<ref>خرگوشی، شرف المصطفی، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۴.</ref> | |||
[[ | |||
در | === خواستگاری پیامبر از امهانی === | ||
به گزارش ابنسعد در کتاب «الطبقات الکبری»، پیامبر(ص) دو بار از امهانی خواستگاری کرد؛ بار اول قبل از ازدواجش با هبیره بود و بار دوم پس از فتح مکه که ام هانی اسلام آورد و اسلام بین او و هبیره جدایی انداخت.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۲۰.</ref> به گزارش ابنسعد، امهانی در هر دو بار درخواست پیامبر را نپذیرفت. او بار اول بنا به مناسبات قبیلهای، با هبیره ازدواج کرد و بار دوم برای اینکه از جانب بستگان هبیره به پیامبر آزاری نرسد.<ref>ابنسعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۲۰.</ref> با این حال، در کتاب [[رجال البرقی (کتاب)|رجال بَرْقی]]، امهانی از [[همسران پیامبر(ص)]] معرفی شده است.<ref>برقی، رجال برقی،۱۴۳۰ق، ص۳۷۸.</ref> | |||
[[شیخ مفید]] در [[الاختصاص (کتاب)|الاختصاص]] | برخی تاریخنگاران معتقدند هبیره بعد از [[فتح مکه]] به [[نجران]] فرار کرد و در آنجا در حال [[کفر|کُفر]] درگذشت.<ref>ابنعبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۱۹۶۳.</ref> برخی نیز گفتهاند در [[غزوه خندق|جنگ خندق]] کشته شده است.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۰، ص۲۴۲.</ref> | ||
==امهانی در حکومت امام علی(ع) و پس از آن== | |||
[[شیخ مفید]] در [[الجمل (کتاب)|کتاب الجَمَل]] نامهای از امام علی(ع) به امهانی آورده که در آن به رخدادهای [[جنگ جمل|جنگ جَمَل]] و عاقبت [[طلحة بن عبیدالله|طَلْحه]] و [[زبیر بن عوام|زُبیر]] اشاره شده است.<ref>شیخ مفید، الجمل، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۷.</ref> همچنین او در [[الاختصاص (کتاب)|الاختصاص]] داستانی از برخورد امام علی(ع) با امهانی در استفاده از [[بیت المال|بیتالمال]] ذکر میکند که موجب ناراحتی امهانی میشود و [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] این برخورد را ناشی از توجه به برقراری عدالت میداند.<ref>شیخ مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۱۵۱.</ref> [[جعدة بن هبیره|جَعدَه]] فرزند ام هانی، کارگزار امام علی(ع) در [[خراسان بزرگ|خراسان]] و در [[جنگ صفین|جنگ صِفَّین]] نیز جزو سپاهیان او بوده است.<ref>قاضی نعمان، شرح الاخبار، ۱۴۱۴ق. ج۳، ص۲۴۴.</ref> | |||
به گفته | به گفته بلاذُری در [[انساب الاشراف (کتاب)|انساب الاشراف]]، امهانی از کسانی بود که بعد از [[شهادت امام حسن(ع)]]، شیعیان را در خانه [[سلیمان بن صرد خزاعی|سلیمان بن صُرَد خُزاعی]] گرد آورد و از طرف اهالی کوفه، نامه تسلیتی به [[امام حسین علیهالسلام|امام حسین(ع)]] تنظیم کردند، آنان در این نامه از امام حسین(ع) برای زعامت [[شیعه|شیعیان]] دعوت کردند که آن حضرت بنا بر مفاد [[صلح امام حسن(ع)|صلح امام حسن(ع) با معاویه]] آن را نپذیرفتند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۳۹۴ق، ج۳، ص۱۵۱؛ محمدی ریشهری، موسوعة الامام الحسین(ع)، ۱۴۳۱ق، ج۲، ص۱۹۹.</ref> | ||
==جایگاه رجالی امهانی== | |||
روایات متعددی در منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت| | روایات متعددی در منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] از امهانی نقل شده است. برخی، تعداد آنها را ۱۱۲ حدیث گفتهاند.<ref>غروی نائینی، محدثات شیعه، ۱۳۷۵ش، ص۳۳۹.</ref> قُندوزی در [[ینابیع المودة لذوی القربی (کتاب)|یَنابیع المَوَدّه]]، امهانی را از راویان [[حدیث ثقلین]] دانسته است.<ref>قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۲۳.</ref> همچنین او را از حاضران در [[حجة الوداع|حَجّةالوداع]] و راویان [[واقعه غدیر]] دانستهاند.<ref>سید بن طاووس، الطرائف، ۱۴۰۰، ص۱۴۰و ۱۴۱؛ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۸.</ref> امهانی از راویان اختلاف [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] دختر پیامبر(ص) و [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] در [[ماجرای فدک]] بود.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۵۶م، ج۱، ص۳۵-۳۶.</ref> | ||
== پانوشت == | == پانوشت == | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
خط ۵۴: | خط ۵۵: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* | * ابنسعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق. | ||
* ابنشهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابیطالب، قم، علامه، ۱۳۷۹ق. | |||
* ابنعبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۲۲ق. | * ابنعبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۲۲ق. | ||
* ابنهشام، عبدالملک بن هشام، السیرة النبویة، بیروت، دارالمعرفة، بیتا. | * ابنهشام، عبدالملک بن هشام، السیرة النبویة، بیروت، دارالمعرفة، بیتا. | ||
* امینی، عبدالحسین، الغدیر، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، ۱۴۱۶ق. | * امینی، عبدالحسین، الغدیر، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، ۱۴۱۶ق. | ||
* برقی، احمد بن محمد، رجال برقی، قم، مؤسسة الامام الصادق(ع)، ۱۴۳۰ق. | * برقی، احمد بن محمد، رجال برقی، قم، مؤسسة الامام الصادق(ع)، ۱۴۳۰ق. | ||
* بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ق. | |||
* بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، قاهره، مکتبة النهضة المصریة، ۱۹۵۶م. | * بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، قاهره، مکتبة النهضة المصریة، ۱۹۵۶م. | ||
* | * خرگوشی نیشابوری، عبدالملک بن محمد، مناحل الشفا و مناهل الصفا بتحقیق کتاب شرف المصطفی، مکه، دارالبشائر الاسلامیة، ۱۴۲۴ق. | ||
* سید بن طاووس، علی بن موسی، الطرائف فی معرفة مذهب الطوائف، قم، خیام، ۱۴۰۰ق. | * سید بن طاووس، علی بن موسی، الطرائف فی معرفة مذهب الطوائف، قم، خیام، ۱۴۰۰ق. | ||
* شیخ مفید، محمد بن محمد، الجمل و النصرة لسید العترة فی الحرب البصرة، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق. | * شیخ مفید، محمد بن محمد، الجمل و النصرة لسید العترة فی الحرب البصرة، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق. | ||
* غروی نائینی، نهله، محدثات شیعه، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۵ش. | * غروی نائینی، نهله، محدثات شیعه، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۵ش. | ||
* قاضی | * قاضی نعمان، نعمان بن محمد، شرح الاخبار فی فضائل الأئمة الأطهار، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۴ق. | ||
* قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة لذوی القربی، قم، دارالاسوة للطباعة و النشر، ۱۴۲۲ق. | |||
* کراجکی، محمد بن علی، کنزالفوائد، قم دارالذخائر، ۱۴۱۰ق. | * کراجکی، محمد بن علی، کنزالفوائد، قم دارالذخائر، ۱۴۱۰ق. | ||
* محمدی ریشهری، محمد، موسوعة الامام الحسین(ع)، قم، مؤسسه دارالحدیث، ۱۴۳۱ق. | * محمدی ریشهری، محمد، موسوعة الامام الحسین(ع)، قم، مؤسسه دارالحدیث، ۱۴۳۱ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{راویان زن شیعه}} | {{راویان زن شیعه}} |
ویرایش