پرش به محتوا

سریه: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۸ دسامبر ۲۰۲۳
خط ۲۰: خط ۲۰:
== آمار ==
== آمار ==
{{اصلی|فهرست جنگ‌های پیامبر(ص)}}
{{اصلی|فهرست جنگ‌های پیامبر(ص)}}
بر اساس روایتی که در [[تذکرة الخواص من الامة فی ذکر خصائص الائمة (کتاب)|کتاب تذکرة الخواص]] از [[امام هادی علیه‌السلام|امام هادی(ع)]] نقل شده، مجموع سریه‌های پیامبر(ص)، ۵۵ سریه جنگ بوده است.<ref>ابن‌جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۳۲۲.</ref> تاریخ‌نگاران تعداد سریه‌ها را مختلف نقل کرده‌اند؛ [[محمدابراهیم آیتی]] در کتاب تاریخ پیامبر اسلام، ۸۲ سریه را شمارش کرده است.<ref>آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۶۹ش، ص۲۴۰-۲۴۷.</ref> [[علی بن حسین مسعودی|مسعودی]] در [[مروج الذهب و معادن الجوهر (کتاب)|کتاب مروج الذهب]] از برخی مورخان ۳۵ سریه، از محمد بن جریر طبری ۴۸ و از برخی دیگر ۶۶ سریه و بعث نقل کرده است.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۸۲.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی]] در [[اعلام الوری باعلام الهدی (کتاب)|اعلام الوری]] ۳۶ سریه می‌نویسد.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۹ق، ص ۶۹- ۷۰.</ref> به باور [[جعفر سبحانی]] مؤلف [[فروغ ابدیت (کتاب)|کتاب فروغ ابدیت]] برخی سریه‌ها به سبب کمی افراد به شمارش نیامده است و به همین دلیل در شماره آن‌ها اختلاف پیش آمده است.<ref>سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۴۶۰.</ref> به گزارش محمد بن عمر واقدی، تاریخ‌نگار قرن دوم، [[سریه حمزة بن عبدالمطلب|سریه‌های حمزة بن عبدالمطلب]] و [[سریه عبیدة بن حارث بن مطلب|عبیده بن حارث]] و [[سریه سعد بن ابی‌وقاص]] نخستین سریه‌هایی است که در [[سال ۱ هجری قمری|سال اول هجرت]] به وقوع پیوسته است.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲.</ref>  
بر اساس روایتی که در [[تذکرة الخواص من الامة فی ذکر خصائص الائمة (کتاب)|کتاب تَذکِرةُ الخواص]] از [[امام هادی علیه‌السلام|امام هادی(ع)]] نقل شده، مجموع سریه‌های پیامبر(ص)، ۵۵ جنگ بوده است.<ref>ابن‌جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۳۲۲.</ref> تاریخ‌نگاران تعداد سریه‌ها را مختلف نقل کرده‌اند: [[محمدابراهیم آیتی]] در کتاب تاریخ پیامبر اسلام، ۸۲ سریه را شمارش کرده است.<ref>آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۶۹ش، ص۲۴۰-۲۴۷.</ref> [[علی بن حسین مسعودی|مسعودی]] در [[مروج الذهب و معادن الجوهر (کتاب)|کتاب مُروج الذَّهَب]] از برخی مورخان ۳۵ سریه، از محمد بن جریر طبری ۴۸ و از برخی دیگر ۶۶ سریه نقل کرده است.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۸۲.</ref> [[فضل بن حسن طبرسی]] در [[اعلام الوری باعلام الهدی (کتاب)|اِعلامُ‌الوَری]] ۳۶ سریه می‌نویسد.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۹ق، ص ۶۹- ۷۰.</ref> به باور [[جعفر سبحانی]] مؤلف [[فروغ ابدیت (کتاب)|کتاب فروغ ابدیت]] برخی سریه‌ها به سبب کمی افراد به شمارش نیامده است و به همین دلیل، در شماره آن‌ها اختلاف پیش آمده است.<ref>سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۴۶۰.</ref> به گزارش محمد بن عمر واقدی، تاریخ‌نگار قرن دوم، [[سریه حمزة بن عبدالمطلب|سریه‌های حمزة بن عبدالمطلب]] و [[سریه عبیدة بن حارث بن مطلب|عبیده بن حارث]] و [[سریه سعد بن ابی‌وقاص]] نخستین سریه‌هایی است که در [[سال ۱ هجری قمری|سال اول هجرت]] به وقوع پیوسته است.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲.</ref>  


شمار نیروهای اسلام در سریه‌ها، متناسب با قدرت و شمار نیروهای دشمن و نیز با توجه به نوع مأموریت، متفاوت بود و گاهی برای برخی سریه‌ها چند نفر و برای بعضی دیگر، سه هزار نیرو (در [[سپاه اسامه|سریه اُسامة بن زید]]) اعزام می‌شدند.<ref>وتر، فن الحرب الاسلامی فی عهد الرسول(ص)، دار الفکر، ص۲۳۷.</ref> به گفته وَتر، نویسنده کتاب فن الحرب الاسلامی فی عهد الرسول(ص)، خسارت‌های وارد شده به سپاه اسلام، در سریه‌های جنگی پیامبر نسبت به دیگر جنگ‌ها بیشتر بوده است.<ref>وتر، فن الحرب الاسلامی فی عهد الرسول(ص)، دار الفکر، ص۲۹۶.</ref> علت این امر در بی‌احتیاطی برخی فرماندهان، برتری قدرت دشمن و محقق نشدن اصل غافلگیری دانسته شده است.<ref>وتر، فن الحرب الاسلامی فی عهد الرسول(ص)، دار الفکر، ص۲۹۶.</ref> همچنین در برخی سریه‌هایی که با هدف دعوت اسلامی صورت پذیرفت، به دلیل بی‌احتیاطی، خسارت‌ها بسیار بیشتر بود، به گونه‌ای که در بعضی از آنها همه افراد سپاه اسلام کشته شدند.<ref>وتر، فن الحرب الاسلامی فی عهد الرسول(ص)، دار الفکر، ص۲۹۶.</ref> بیشتر سریه‌های سال‌های نخست هجری، در نزدیکی [[مدینه]] انجام شد.<ref>رضایی و دیگران، «گونه‌شناسی سریه‌های دوره پیامبر(ص) تا سال پنجم هجری»، ص۲۳.</ref> برخی از سریه‌های به شرح ذیل است:
شمار نیروهای اسلام در سریه‌ها، متناسب با قدرت و شمار نیروهای دشمن و نیز با توجه به نوع مأموریت متفاوت بود و گاهی برای برخی سریه‌ها چند نفر و برای بعضی دیگر، سه هزار نیرو ( مثلاً در [[سپاه اسامه|سریه اُسامة بن زید]]) اعزام می‌شدند.<ref>وتر، فن الحرب الاسلامی فی عهد الرسول(ص)، دار الفکر، ص۲۳۷.</ref> به گفته وَتر، نویسنده کتاب فَنُّ الحَربِ الاسلامی فی عهدِ الرَّسول(ص)، خسارت‌های واردشده به سپاه اسلام، در سریه‌های جنگی پیامبر، نسبت به دیگر جنگ‌ها بیشتر بوده است.<ref>وتر، فن الحرب الاسلامی فی عهد الرسول(ص)، دار الفکر، ص۲۹۶.</ref> علت این امر در بی‌احتیاطی برخی فرماندهان، برتری قدرت دشمن و محقق‌نشدن اصل غافلگیری دانسته شده است.<ref>وتر، فن الحرب الاسلامی فی عهد الرسول(ص)، دار الفکر، ص۲۹۶.</ref> همچنین در برخی سریه‌ها که با هدف دعوت اسلامی صورت می‌پذیرفت، به دلیل بی‌احتیاطی، خسارت‌ها بسیار بیشتر بود؛ به‌گونه‌ای که در بعضی از آنها همه افراد سپاه اسلام کشته شدند.<ref>وتر، فن الحرب الاسلامی فی عهد الرسول(ص)، دار الفکر، ص۲۹۶.</ref> بیشتر سریه‌های سال‌های نخست هجری در نزدیکی [[مدینه]] انجام شد.<ref>رضایی و دیگران، «گونه‌شناسی سریه‌های دوره پیامبر(ص) تا سال پنجم هجری»، ص۲۳.</ref> برخی از سریه‌ها به شرح ذیل است:


{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable sortable"
خط ۳۸: خط ۳۸:
|۵||[[سریه زید بن حارثه]] (سریه قَرَده)|| ۱۰۰ نفر به فرماندهی [[زید بن حارثه]]||ضربه اقتصادی به مشرکان و ناامن کردن راه تجاری قریش از راه عراق به شام||قافله تجاری قریش به فرماندهی صفوان بن اُمیّه||قَرَده (۱۵۰ کیلومتری مدینه)||جمادی‌الآخر،{{سخ}}۳ هجری||به غنیمت بردن ۱۰۰ هزار درهم.<ref>نگاه کنید به: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۹۷-۱۹۸؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۷.</ref>
|۵||[[سریه زید بن حارثه]] (سریه قَرَده)|| ۱۰۰ نفر به فرماندهی [[زید بن حارثه]]||ضربه اقتصادی به مشرکان و ناامن کردن راه تجاری قریش از راه عراق به شام||قافله تجاری قریش به فرماندهی صفوان بن اُمیّه||قَرَده (۱۵۰ کیلومتری مدینه)||جمادی‌الآخر،{{سخ}}۳ هجری||به غنیمت بردن ۱۰۰ هزار درهم.<ref>نگاه کنید به: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۹۷-۱۹۸؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۷.</ref>
|-
|-
|۶||سریه ابی‌سَلَمه||۱۵۰ نفر پیاده و سواره به فرماندهی [[عبدالله بن عبدالاسد|ابوسَلَمه]]||دفع توطئه نظامی دشمن قبل از وقوع||بنی‌اَسَد به فرماندهی طُلَیْحه||قَطَن (۲۳۰ کیلومتری مدینه)||محرم،{{سخ}}۴ هجری||فرار بنی‌اسد و بازگشت مسلمانان به مدینه با غنائم بسیار.<ref>نگاه کنید به: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۴۰-۳۴۳؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۸-۳۹.</ref>
|۶||سریه ابی‌سَلَمه||۱۵۰ نفر پیاده و سواره به فرماندهی [[عبدالله بن عبدالاسد|ابوسَلَمه]]||دفع توطئه نظامی دشمن قبل از وقوع||بنی‌اَسَد به فرماندهی طُلَیْحه||قَطَن (۲۳۰ کیلومتری مدینه)||محرم،{{سخ}}۴ هجری||فرار بنی‌اسد و بازگشت مسلمانان به مدینه با غنایم بسیار.<ref>نگاه کنید به: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۴۰-۳۴۳؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۸-۳۹.</ref>
|-
|-
|۷||[[سریه بئر معونه|سریه بِئر مَعُونَه]]||۴۰ معلم قرآن||تبلیغ اسلام در [[نجد|نَجْد]]||اهل نجد به فرماندهی عامر بن طفیل||بئر معونه|| صفر، ۴ هجری|| به شهادت رسیدن همه معلمان به غیر از یک نفر.<ref>نگاه کنید به: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۴۶-۳۴۹؛ ابن‌هشام، السیرة النبویه، دار المعرفه، ج۱، ص۱۸۳-۱۸۵.</ref>
|۷||[[سریه بئر معونه|سریه بِئر مَعُونَه]]||۴۰ معلم قرآن||تبلیغ اسلام در [[نجد|نَجْد]]||اهل نجد به فرماندهی عامر بن طفیل||بئر معونه|| صفر، ۴ هجری|| به شهادت رسیدن همه معلمان به غیر از یک نفر.<ref>نگاه کنید به: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۴۶-۳۴۹؛ ابن‌هشام، السیرة النبویه، دار المعرفه، ج۱، ص۱۸۳-۱۸۵.</ref>
خط ۵۲: خط ۵۲:
|۱۲||[[جنگ موته]]||سه هزار نفر به فرماندهی [[جعفر بن ابی طالب]]، سپس [[زید بن حارثه]] و سپس [[عبدالله بن رواحه]]||تنبیه حاکم موته||بیش از صد هزار نفر از سپاهیان روم||[[موته]]||جمادی الاول، سال ۸ هجری||عقب‌نشینی مسلمانان به مدینه.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۹۷-۹۹.</ref>
|۱۲||[[جنگ موته]]||سه هزار نفر به فرماندهی [[جعفر بن ابی طالب]]، سپس [[زید بن حارثه]] و سپس [[عبدالله بن رواحه]]||تنبیه حاکم موته||بیش از صد هزار نفر از سپاهیان روم||[[موته]]||جمادی الاول، سال ۸ هجری||عقب‌نشینی مسلمانان به مدینه.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۹۷-۹۹.</ref>
|-
|-
|۱۳||سریه علی بن ابی‌طالب||۱۵۰ نفر به فرماندهی [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی‌طالب]]||انهدام بت‌خانه مشرکان||قبیله طَيِّئ||منطقه خاندان حاتم طائی||ربیع‌الثانی،{{سخ}}۹ هجری||نابودی بُت فُلْس و به دست آوردن غنائم بسیار.<ref>نگاه کنید به: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۸۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۴.</ref>
|۱۳||سریه علی بن ابی‌طالب||۱۵۰ نفر به فرماندهی [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی‌طالب]]||انهدام بت‌خانه مشرکان||قبیله طَيِّئ||منطقه خاندان حاتم طائی||ربیع‌الثانی،{{سخ}}۹ هجری||نابودی بُت فُلْس و به دست آوردن غنایم بسیار.<ref>نگاه کنید به: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۸۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۴.</ref>
|-
|-
|۱۴||[[سریه امام علی در یمن]]||۳۰۰ نفر به فرماندهی علی(ع)||گسترش اسلام در یمن||مردم یمن||[[یمن]]||رمضان،{{سخ}}۱۰ هجری||اسلام آوردن قبیله‌های [[قبیله همدان|هَمْدان]] و [[قبیله مذحج|مَذْحِج]].<ref>نگاه کنید به: ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۸-۱۲۹؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۳۱-۱۳۲.</ref>
|۱۴||[[سریه امام علی در یمن]]||۳۰۰ نفر به فرماندهی علی(ع)||گسترش اسلام در یمن||مردم یمن||[[یمن]]||رمضان،{{سخ}}۱۰ هجری||اسلام آوردن قبیله‌های [[قبیله همدان|هَمْدان]] و [[قبیله مذحج|مَذْحِج]].<ref>نگاه کنید به: ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۲۸-۱۲۹؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۳۱-۱۳۲.</ref>
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۲۷

ویرایش